Τη μερική εξαίρεση των Ευρωπαίων αγροτών από τον κανόνα της αιρεσιμότητας για τις εκτάσεις υπό αγρανάπαυση προβλέπει κανονισμός που υιοθέτησε σήμερα η Κομισιόν. Ο εν λόγω κανονισμός εκδόθηκε έπειτα από πρόταση την οποία υπέβαλε η Επιτροπή στις 31 Ιανουαρίου και από συζητήσεις με τα κράτη-μέλη σε συνεδριάσεις επιτροπών. Ο κανονισμός θα τεθεί σε ισχύ αύριο, 14 Φεβρουαρίου, και θα ισχύσει αναδρομικά από την 1η Ιανουαρίου για ένα έτος, δηλαδή έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024.
Η μερική εξαίρεση ανταποκρίνεται σε αιτήματα για μεγαλύτερη ευελιξία, τα οποία απηύθυναν τα κράτη-μέλη με σκοπό την καλύτερη αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι γεωργοί της Ε.Ε.
Σε δήλωσή της η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τόνισε ότι «μόνο εάν οι γεωργοί μας μπορούν να ζήσουν από τη γη τους, θα επενδύσουν στο μέλλον. Και μόνο εάν επιτύχουμε μαζί τους στόχους μας για το κλίμα και το περιβάλλον, οι γεωργοί θα μπορέσουν να συνεχίσουν να ζουν. Οι γεωργοί μας έχουν πλήρη επίγνωση του γεγονότος αυτού. Το μέτρο αυτό προσφέρει ευελιξία στους γεωργούς, ενώ εξακολουθεί να επιβραβεύει το κρίσιμο έργο τους για την προώθηση της επισιτιστικής ασφάλειας και βιωσιμότητας της Ε.Ε. Σύντομα θα υποβάλουμε περισσότερες προτάσεις για την άμβλυνση της πίεσης που αντιμετωπίζουν οι γεωργοί μας».
Αντί της αγρανάπαυσης ή της διατήρησης μη παραγωγικών χαρακτηριστικών στο 4% της αρόσιμης γης τους, οι γεωργοί της Ε.Ε. με καλλιέργειες που δεσμεύουν άζωτο και/ή εμβόλιμες καλλιέργειες χωρίς φυτοπροστατευτικά προϊόντα στο 4% της αρόσιμης γης τους θα θεωρείται ότι πληρούν την απαίτηση ΚΓΠΚ 8 (GAEC 8). Ωστόσο, όσοι γεωργοί το επιλέξουν, μπορούν να συνεχίσουν να πληρούν την απαίτηση αγρανάπαυσης ή μη παραγωγικών χαρακτηριστικών.
Τα κράτη-μέλη που επιθυμούν να εφαρμόσουν την παρέκκλιση σε εθνικό επίπεδο πρέπει να ενημερώσουν την Κομισιόν εντός 15 ημερών από την έναρξη ισχύος του κανονισμού, ώστε οι γεωργοί να ενημερωθούν το συντομότερο δυνατόν.
Για να λάβουν τη στήριξη της ΚΑΠ που δικαιούνται, οι γεωργοί πρέπει να τηρούν ένα ενισχυμένο σύνολο εννέα προτύπων επωφελών για το περιβάλλον και το κλίμα. Αυτή η αρχή της αιρεσιμότητας ισχύει για σχεδόν το 90 % της χρησιμοποιούμενης γεωργικής έκτασης στην Ε.Ε. και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ενσωμάτωση βιώσιμων γεωργικών πρακτικών. Αυτό το σύνολο βασικών προτύπων αναφέρεται ως ΚΓΠΚ, δηλαδή «καλές γεωργικές και περιβαλλοντικές συνθήκες».
Το πρότυπο ΚΓΠΚ 8 απαιτεί, μεταξύ άλλων, τη διάθεση ελάχιστου ποσοστού αρόσιμης γης σε μη παραγωγικές περιοχές ή μη παραγωγικά χαρακτηριστικά. Η τελευταία αναφέρεται συνήθως σε γη υπό αγρανάπαυση, αλλά και σε μη παραγωγικά χαρακτηριστικά του τοπίου, όπως φυτοφράκτες ή δέντρα. Οι εκμεταλλεύσεις με λιγότερα από δέκα εκτάρια αρόσιμης γης εξαιρούνται από την υποχρέωση αυτή. Στις 31 Ιανουαρίου, η Επιτροπή πρότεινε να δοθεί μεγαλύτερη ευελιξία στους γεωργούς της Ε.Ε. που λαμβάνουν στήριξη στο πλαίσιο της ΚΑΠ από την απαίτηση αυτή.
Τα φυτά που αναπτύσσονται μεταξύ δύο κύριων καλλιεργειών ανήκουν στις εμβόλιμες καλλιέργειες οι οποίες μπορούν να χρησιμεύσουν ως χορτονομές για ζώα ή ως χλωρή κοπριά. Η χρήση καλλιεργειών που δεσμεύουν το άζωτο και εμβόλιμων καλλιεργειών αποφέρει μια σειρά περιβαλλοντικών οφελών για την υγεία του εδάφους, μεταξύ άλλων για τη βιοποικιλότητα του εδάφους και για τον περιορισμό της έκπλυσης θρεπτικών ουσιών. Οι καλλιέργειες πρέπει να καλλιεργούνται χωρίς φυτοπροστατευτικά προϊόντα για τη διατήρηση της περιβαλλοντικής φιλοδοξίας της ΚAΠ.