«Δείξε μου τους φίλους σου να σου πω ποιος είσαι», συνηθίζει να λέει ο θυμόσοφος λαός και λίγοι θα διαφωνήσουν. Φράσεις σαν κι αυτή τείνουν άλλωστε να επιβεβαιώνονται, αψηφώντας σύνορα και εποχές.
Υπάρχουν, ωστόσο, φιλίες και… φιλίες· άλλες αναμενόμενες που δεν εκπλήσσουν και άλλες αταίριαστες που ξενίζουν.
Οταν ο Ντένις Ρόντμαν έγινε, για παράδειγμα, «φίλος» με τον Κιμ Γιονγκ Ουν το 2014, πολλοί βίωσαν μια κάποια σύγχυση. «Πώς γίνεται το πνεύμα της ελευθεριότητας ενός εκκεντρικού μπασκετμπολίστα από τις ΗΠΑ να συνδεθεί με τον αυταρχισμό ενός ανελαστικού Ασιάτη δικτάτορα;», διερωτήθηκαν. Εκείνη η «φιλία», ωστόσο, θα έβγαζε νόημα, εάν κοιτούσε κανείς λίγο βαθύτερα.
Οταν ο Ντένις συνάντησε τον Κιμ
Ο Κιμ Γιονγκ Ουν, ως μέγας λάτρης της καλαθοσφαίρισης, ήθελε λίγη από τη λάμψη του NBA, την οποία ο ίδιος μπορούσε άλλωστε να «πληρώσει» ως ο πλουσιότερος πολίτης της χώρας του· και ο Ντένις Ρόντμαν όμως από την άλλη πλευρά, ως επιρρεπής στις κάθε λογής εκκεντρικότητες, αναζητούσε μια νέα περιπέτεια που θα τον ξανάφερνε στο επίκεντρο της δημοσιότητας αρκετά χρόνια έπειτα από τη μπασκετική του αποστρατεία.
Κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, τελικώς και οι δύο, τόσο ο Ασιάτης ηγέτης όσο και ο Αμερικανός εκκεντρικός, μάλλον έμειναν «ικανοποιημένοι» από τη «φιλία» τους.
Ο Τζον Ντεπ πάει Σαουδική Αραβία
Ακριβώς δέκα χρόνια έπειτα από εκείνη την πρώτη (ιστορική;) επίσκεψη του Ρόντμαν στην Πιονγιάνγκ, μια άλλη –φαινομενικώς αναπάντεχη– φιλία έρχεται να γίνει θέμα προσελκύοντας τα φώτα της δημοσιότητας.
Σύμφωνα με το περιοδικό Vanity Fair, ο Αμερικανός ηθοποιός Τζόνι Ντεπ ζει πια ένα «επικών διαστάσεων ειδύλλιο τύπου bromance» με τον πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν (γνωστό και με τα αρχικά MBS) της Σαουδικής Αραβίας. Σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, «τους περασμένους 12 μήνες, ο Ντεπ πέρασε περισσότερες από επτά εβδομάδες στη Σαουδική Αραβία, διαμένοντας σε βασιλικά ανάκτορα, διασχίζοντας τη χώρα με γιοτ και ελικόπτερα, ακόμη και πετώντας αλέ ρετούρ στο Λονδίνο με το προσωπικό αεροσκάφος τύπου 747 του Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν προκειμένου να παρευρεθεί στη συναυλία που έγινε στη μνήμη του (σ.σ. θρυλικού κιθαρίστα) Τζεφ Μπεκ στο Royal Albert Hall. Μέσα σε αυτό το διάστημα, ο Ντεπ και ο MBS έγιναν πραγματικοί φίλοι».
«Μα πώς;», θα μπορούσε να διερωτηθεί κανείς. Πώς γίνεται το πνεύμα της «ελευθεριότητας» ενός «αντισυμβατικού» χολιγουντιανού ηθοποιού που είχε φιλίες με κάτι τύπους σαν τον Κιθ Ρίτσαρντς (σ.σ. των Rolling Stones) και τον Χάντερ Τόμσον (του «Φόβος και Παράνοια στο Λας Βέγκας»), να συνδεθεί φιλικά με την εικόνα ενός μουσουλμάνου μονάρχη που έχει κατηγορηθεί για δολοφονίες (βλ. Τζαμάλ Κασόγκι) και παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Πως θα μπορούσε ο κιθαρίστας της ροκ μπάντας Hollywood Vampires να γίνει φίλος με την ηγεσία ενός σουνιτικού βασιλείου;
Ακολούθησε το χρήμα
Εάν θες να μάθεις την αλήθεια, «ακολούθησε την πορεία του χρήματος» («follow the money»), λένε οι Αγγλοσάξονες, δανειζόμενοι μια φράση από το πολιτικό θρίλερ της δεκαετίας του 1970 «Ολοι οι ανθρωποι του προέδρου».
Ηταν Ιούλιος του 2022, όταν ο Τζόνι Ντεπ δέχθηκε ένα μάλλον απρόσμενο μήνυμα. Ο πρίγκιπας Μπαντρ μπιν Φαρχάν αλ Σαούντ, υπουργός Πολιτισμού της Σαουδικής Αραβίας, ήθελε να τον συναντήσει από κοντά. Υπό άλλες συνθήκες, ο Ντεπ μπορεί και να μην ενδιαφερόταν (αν και θα πρέπει να σημειωθεί ότι εκείνος είχε βρεθεί παλαιότερα στον κύκλο ενός άλλου Σαουδάραβα βασιλικού γόνου, του πρίγκιπα Αμπντουλαζίζ μπιν Φαντ, που σκόρπαγε χρήματα στις ΗΠΑ). Ομως η Σαουδική Αραβία είχε επενδύσει χρήματα και μάλιστα πολλά, μέσω του Red Sea Film Fund, στην ταινία «Ζαν ντι Μπαρί, η Ερωμένη του Βασιλιά» που γυριζόταν τότε με συμπρωταγωνιστή τον ίδιο…
«Saudi Vision 2030»
Σημαντική σημείωση: Ο 38χρονος πρίγκιπας Μπαντρ μπιν Φαρχάν αλ Σαούντ είχε ήδη κάνει επενδυτικά ανοίγματα στον χώρο της έβδομης τέχνης, χτίζοντας το δικό του δίκτυο διασυνδέσεων σε συνεργασία με «φίλους» της σαουδαραβικής ηγεσίας όπως είναι για παράδειγμα ο ράπερ Swizz Beatz, σύζυγος της Αμερικανίδας τραγουδίστριας Αλίσια Κιζ.
Τα εν λόγω ανοίγματα από την πλευρά του Ριάντ συνάδουν, άλλωστε, και με το μεγαλεπήβολο όραμα διαφοροποίησης της σαουδαραβικής οικονομίας («Saudi Vision 2030») που προωθεί εδώ και χρόνια ο βασιλικός οίκος των Σαούντ, επενδύοντας τεράστια ποσά σε αθλητικές διοργανώσεις, θεάματα, τέχνες και άλλες μορφές ήπιας –πλην όμως προσοδοφόρας– ισχύος. Ο στόχος είναι να αναπτυχθούν νέες πηγές εσόδων, διαφορετικές από τις εξαγωγές πετρελαίου, και ο χώρος της ψυχαγωγίας βρίσκεται –ως βιομηχανία– στον πυρήνα αυτού του οράματος, καθώς προσελκύει τουρίστες ενώ δίνει παράλληλα και στους ιδίους τους περίπου 30 εκατομμύρια κατοίκους της Σαουδικής Αραβίας τη δυνατότητα να ξοδεύουν χρήματα εντός των συνόρων.
Οι τρεις Σαουδάραβες που βγαίνουν μπροστά
Κεντρική θέση στην προώθηση αυτού του οράματος παρουσιάζονται να κατέχουν τρία πρόσωπα: ο 38χρονος πρίγκιπας Μπαντρ μπιν Φαρχάν αλ Σαούντ, ο επίσης 38χρονος πρίγκιπας-διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν και ο 42χρονος Τούρκι αλ Σέιχ ή Τούρκι Αλάλσιχ ως πρόεδρος της Γενικής Αρχής Ψυχαγωγίας του σουνιτικού βασιλείου.
— TURKI ALALSHIKH (@Turki_alalshikh) February 19, 2024
Οι Σαουδάραβες αξιωματούχοι έχουν δισεκατομμύρια δολάρια για ξόδεμα και, όπως λέγεται, τα «ρίχνουν» σε «βιομηχανίες» που ενδιαφέρουν πρωτίστως τους ιδίους ως θεατές: είτε πρόκειται για το ποδόσφαιρο και τις πολεμικές τέχνες που λατρεύει ο Τούρκι αλ Σέιχ (ένας Σαουδάραβας αξιωματούχος με 19 εκατομμύρια ακολούθους στο Instagram), είτε για τα video games, τις ταινίες επιστημονικής φαντασίας και την ηλεκτρονική χορευτική μουσική που λέγεται πως ενθουσιάζουν τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν. Ο πρίγκιπας-διάδοχος, ειρήσθω εν παρόδω, υπενθυμίζεται ότι είχε αναπτύξει φιλική σχέση και με τον Τζάρεντ Κούσνερ, γαμπρό του Ντόναλντ Τραμπ.
Η Σαουδική Αραβία έχει ξεκινήσει, λοιπόν, τα τελευταία χρόνια, μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, να φιλοξενεί φεστιβάλ μουσικής (Soundstorm) και κινηματογράφου (Red Sea International Film Festival), κινηματογραφικά γυρίσματα (Cherry, Wadjda). Ακόμα και κορυφαίες αθλητικές διοργανώσεις έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα, προσελκύοντας μουσικούς, αθλητές και ηθοποιούς από ολόκληρο τον κόσμο.
Κατηγορίες για «ξέπλυμα»
Οι επικριτές της κάνουν λόγο για sportwashing. Την κατηγορούν δηλαδή ότι ρίχνει χρήματα σε λαμπερές διοργανώσεις με στόχο να ξεπλύνει το προφίλ της από τα καταγγελλόμενα εγκλήματα και τις υποθέσεις καταπίεσης/παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων που τη βαρύνουν.
Οι ίδιοι οι αστέρες του θεάματος, ή τουλάχιστον πολλοί από αυτούς, δεν φαίνονται πάντως να έχουν ιδιαίτερες ηθικές ενστάσεις ή αναστολές. Ποδοσφαιριστές παγκόσμιας κλάσης (Ρονάλντο, Νεϊμάρ κ.ά.) έχουν πια μετακομίσει στη Saudi Pro League του σουνιτικού βασιλείου, εντός των συνόρων του οποίου έχουν αγωνιστεί τα τελευταία χρόνια και πολλοί κορυφαίοι πυγμάχοι (Τζόσουα, Ρουίζ, Φιούρι κ.ά.). Ακόμη και οι Metallica έπαιξαν ζωντανά στο Ριάντ τον περασμένο Δεκέμβριο…
We’re bringing hard rock to @MDLBeast‘s Soundstorm Festival for the first time in Riyadh, Saudi Arabia, on December 14, 2023! Festival and single-day tickets are available now at https://t.co/eOt8w7j4Pz. pic.twitter.com/Uu051bGHxu
— Metallica (@Metallica) November 27, 2023
Συναντήσεις
Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο εξελίξεων, ο 60χρονος Τζόνι Ντεπ τελικώς συναντήθηκε από κοντά με τον Σαουδάραβα πρίγκιπα. Και αυτή η συνάντησή τους πήγε τόσο καλά ώστε να ανοίξει τον δρόμο για άλλες… επόμενες συναντήσεις.
Ο Αμερικανός ηθοποιός πείστηκε, όπως λέγεται, να επισκεφθεί την Τζέντα για το Red Sea International Film Festival του 2022 και, κατά τη διάρκεια εκείνης της πρώτης του επίσκεψης στη Σαουδική Αραβία, έγινε «φίλος» με τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν. Την περίοδο εκείνη, ο Αμερικανός ηθοποιός ακόμη «ανάρρωνε» από το επεισοδιακό του διαζύγιο με την Αμπερ Χερντ και, σύμφωνα με το σχετικό αφήγημα στα αμερικανικά μίντια, η επίσκεψή του στη Σαουδική Αραβία του επέτρεψε να ξεφύγει από όλη εκείνη την ένταση αλλά και από το αλκοόλ. Και επειδή του άρεσε τόσο πολύ, εκείνος επέστρεψε εκεί στις αρχές του 2023, για να περάσει περισσότερο χρόνο με τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν στις εξοχικές κατοικίες της βασιλικής οικογένειας αλλά και στο μήκους 134 μέτρων βασιλικό γιοτ «Serene».
Κάπως έτσι λοιπόν, οι δύο τους κατέληξαν πια να είναι «κολλητοί φίλοι», σύμφωνα με όσα έχουν γραφτεί στον αμερικανικό Τύπο. Εφτασαν στο σημείο να συζητήσουν ακόμη και για την υπόθεση του Τζαμάλ Κασόγκι, του Σαουδάραβα δημοσιογράφου που είχε δολοφονηθεί μέσα στο προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη το 2018. Ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν υποστήριξε, από την πλευρά του, ότι δεν είχε δώσει καμία τέτοια εντολή εξόντωσης και απέδωσε τη δολοφονία στον «υπέρμετρο ζήλο» ορισμένων πρακτόρων.
مباشرةً من السجّادة الحمراء ضمن الحفل الختامي للدورة الثالثة من #مهرجان_البحر_الأحمر_السينمائي_الدولي؛ النجم السينمائي العالمي جيسون ستاثام مع محمد التركي، الرئيس التنفيذي لـ #مؤسسة_البحر_الأحمر_السينمائي #قصتك_بمهرجانك pic.twitter.com/1ytjMWFAe5
— RedSeaFilm (@RedSeaFilm) December 7, 2023
Πίσω από τα περί φιλίας αφηγήματα ωστόσο, υπάρχει παράλληλα και μια άλλη, πολύ πρακτική, οικονομική διάσταση. Διότι, όπως προαναφέρθηκε, οι Σαουδάραβες επένδυσαν εκατομμύρια στην ταινία «Ζαν ντι Μπαρί, η Ερωμένη του Βασιλιά» στην οποία πρωταγωνιστούσε ο Ντεπ, και τώρα επενδύουν και πάλι εκατομμύρια (μέσω του Red Sea Film Foundation) στην ταινία «Modi» που σκηνοθετεί ο Ντεπ με πρωταγωνιστή τον Αλ Πατσίνο για τη ζωή του Ιταλού καλλιτέχνη Αμεντέο Μοντιλιάνι… Λέγεται, δε, ότι εκείνοι θα ήθελαν, ιδανικά, να προσλάβουν τον Ντεπ ως μόνιμο συνεργάτη τους, καταβάλλοντάς του πολλά εκατομμύρια δολάρια ετησίως.
النّجم العالمي والأسطوري جوني ديب يعلّق على شعار الدورة الثالثة من #مهرجان_البحر_الأحمر_السينمائي_الدولي “#قصّتك_بمهرجانك“، ويؤكّد على احتضان المهرجان لعشّاق السينما وصنّاعها على حدٍّ سواء مع تعزيز فرصهم وحظوظهم للتألّق وتخصيص منصّة المهرجان للقصص التي تستحقّ الرواية. pic.twitter.com/n54XyaksUe
— RedSeaFilm (@RedSeaFilm) December 9, 2023
بعد ما يُقارب الـ20 عاماً من ابتعاده كقائد لعمل سينمائي.. #مؤسسة_البحر_الأحمر_السينمائي تدعم عودة #جوني_ديب للإخراج.. تعرفوا على التفاصيل @RedSeaFilm
https://t.co/wNFHvQa5CS— سيدتي فن (@sayidatystars) January 20, 2024
#JohnnyDepp makes his much-anticipated return to the director’s chair after nearly two decades with “Modi” that marks a cinematic precedence – the creative collaboration of Hollywood legends, #AlPacino and Johnny Depp after several years.
The film follows the life of… https://t.co/jqXtgAa2HR
— RedSeaFilm (@RedSeaFilm) January 19, 2024
Ο ίδιος ο Ντεπ πάντως έδωσε το «παρών» στο Red Sea Film Festival του περασμένου Δεκεμβρίου, όπως άλλωστε και πολλοί άλλοι: ο Γουίλ Σμιθ, η Γκουίνεθ Πάλτροου, ο Νίκολας Κέιτζ, ο Τζέισον Στέιθαμ, η Χάλι Μπέρι κ.ά.
Ποιος δεν ήταν εκεί, αν και προσκλήθηκε; Ο Μάρτιν Σκορσέζε ο οποίος, όπως λέγεται, αρνήθηκε να παραστεί…