Για να έχετε λαμπερά, όμορφα δόντια, δεν αρκεί μόνο να τα βουρτσίζετε δύο φορές την ημέρα. Πρέπει να έχετε και δυνατό σμάλτο. Το σμάλτο είναι η εξωτερική επιφάνεια των δοντιών και η πρώτη γραμμή άμυνας ενάντια στην καθημερινή φθορά. Τα τρόφιμα και τα ροφήματα που καταναλώνετε, καθώς και ορισμένες παθήσεις ή φάρμακα, μπορούν να αφαιρέσουν τα απαραίτητα μέταλλα που κάνουν το σμάλτο πιο δυνατό. Τα γονίδια και κάποιες συνθήκες της πρώιμης παιδικής ηλικίας μπορεί επίσης να διαδραματίζουν ρόλο στο πόσο γερά είναι τα δόντια σας και πόσο ευάλωτα είναι στην τερηδόνα.
Τι είναι, όμως, αυτό που κάνει τα δόντια πιο αδύναμα; Κάποιοι άνθρωποι έχουν απλώς λεπτότερο ή πιο εύθραυστο σμάλτο. Αυτό μπορεί να είναι αποτέλεσμα σχετικά σπάνιων γενετικών διαταραχών, όπως η ατελής αδαμαντινογένεση. Πιο συχνά, ωστόσο, τα προβλήματα του σμάλτου συνδέονται με περιβαλλοντικούς παράγοντες, που θα μπορούσαν να διαταράξουν τον σχηματισμό του στη μήτρα ή στην πρώιμη παιδική ηλικία, λέει η δρ Ιζαμπελ Τσέις, διευθύντρια του προγράμματος παιδοδοντιατρικής ειδίκευσης στην Οδοντιατρική Σχολή του Χάρβαρντ.
Ερευνες έχουν συνδέσει προγεννητικά προβλήματα υγείας, όπως η ανεπάρκεια βιταμίνης D ή ο διαβήτης κύησης, με μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης ελαττωμάτων του σμάλτου στα παιδιά. Ορισμένες μελέτες έχουν επίσης υποστηρίξει πως ο υποσιτισμός στη βρεφική ηλικία, καθώς και ασθένειες της πρώιμης παιδικής ηλικίας, όπως η ιλαρά, η πνευμονία ή ακόμη και ο συχνός υψηλός πυρετός, μπορεί να συνδέονται με ένα πιο αδύναμο σμάλτο.
Οσο πιο αδύναμο είναι το σμάλτο, τόσο πιο ευαίσθητα είναι τα δόντια σας, ιδίως στο ζεστό ή το κρύο. Μπορεί επίσης να είστε πιο επιρρεπείς στην τερηδόνα, επισημαίνει η Τσέις.
Από την εφηβεία και μετά, το μεγαλύτερο μέρος της διάβρωσης του σμάλτου προέρχεται από όξινα τρόφιμα και ποτά, εξηγεί η Τσέις, όπως για παράδειγμα οι χυμοί φρούτων, τα ισοτονικά ποτά, τα αναψυκτικά, το ανθρακούχο νερό και οι τροφές που έχουν ξίδι, όπως τα τουρσιά.
Τι ισχύει για τον καφέ
Ο καφές, αν και σχετικά όξινος, δεν είναι τόσο διαβρωτικός όσο οι χυμοί εσπεριδοειδών και τα αναψυκτικά, ειδικά σε μέτριες ποσότητες. Ωστόσο, αν προσθέσετε ζάχαρη στο πρωινό σας ρόφημα, θα μπορούσε να βοηθήσει στην ανάπτυξη βακτηρίων στο στόμα σας, λέει η Τσέις, τα οποία βακτήρια παράγουν στη συνέχεια οξύ που μπορεί να αποδυναμώσει τα δόντια σας. Αυτή είναι ξεχωριστή διαδικασία από την άμεση διάβρωση από το οξύ των τροφίμων.
Τα τρόφιμα που κολλάνε στα δόντια σας είναι προβληματικά για τον ίδιο λόγο. Αν τα καταναλώνετε συχνά, το σμάλτο σας θα χάσει σιγά σιγά τα μέταλλά του και θα γίνει πιο αδύναμο και ευάλωτο στην τερηδόνα ή στα σπασίματα, υπογραμμίζει ο δρ Ντάνιελ Χ. Φάιν, πρόεδρος του τμήματος στοματικής βιολογίας στην Οδοντιατρική Σχολή Ράτγκερς.
«Αν έχετε μια σοκολάτα και τη φάτε ολόκληρη με τη μία, θα έχετε μεγάλη έκθεση σε τροφές που προκαλούν την παραγωγή οξέων στα δόντια σας», λέει. Αν όμως την κόψετε σε κομμάτια και τη φάτε σε πολλές δόσεις, «θα έχετε πολλαπλές εκθέσεις στο οξύ», εξηγεί, και αυτό μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερη ζημιά.
Τα δόντια –ιδιαίτερα όσα βρίσκονται στο πίσω μέρος του στόματος– ενδέχεται επίσης να αποδυναμωθούν από τη χρόνια παλινδρόμηση οξέος ή τους συχνούς εμετούς.
Το σάλιο μπορεί να αποτρέψει τη ζημιά με την ικανότητά του να ρυθμίζει ή να εξουδετερώνει τα οξέα στο στόμα, σημειώνει ο Φάιν. Μπορεί επίσης να επικαλύψει τα δόντια με σημαντικά μέταλλα που βοηθούν στην επαναμεταλλοποίηση, όπως το ασβέστιο από σκούρα φυλλώδη λαχανικά ή το φώσφορο από ξηρούς καρπούς, φασόλια και κρέας. Ομως όσοι έχουν χρόνια ξηροστομία λόγω κάποιων παθήσεων ή φαρμάκων μπορεί να μην έχουν αυτή την προστασία.
Το επιμελές βούρτσισμα και η χρήση οδοντικού νήματος είναι απαραίτητα για να δυναμώσετε τα δόντια σας, τονίζει η Τσέις. Αλλά θα πρέπει να περιμένετε τουλάχιστον μισή με μία ώρα μετά το φαγητό ή το ποτό πριν βουρτσίσετε τα δόντια σας, ώστε να δώσετε χρόνο στο σάλιο σας να ξεπλύνει τα οξέα.
Φθοριούχα προϊόντα
Η Αμερικανική Οδοντιατρική Ενωση συνιστά τη χρήση προϊόντων που περιέχουν φθόριο, το οποίο συγκεντρώνει ασβέστιο και φώσφορο στο σάλιο σας, για να κάνει το σμάλτο πιο σκληρό και πιο ανθεκτικό στη φθορά. Οι οδοντίατροι μπορεί επίσης να συστήσουν ένα φθοριούχο στοματικό διάλυμα ή μια οδοντόκρεμα με υψηλή περιεκτικότητα σε φθόριο για άτομα που έχουν πιο αδύναμα δόντια ή είναι πιο ευάλωτα στην τερηδόνα.
Ωστόσο, όλες αυτές οι θεραπείες είναι πιο αποτελεσματικές στα πρώιμα στάδια της βλάβης του σμάλτου. Για να αποτρέψετε τη διάβρωση, η Τσέις συνιστά να προσπαθήσετε να περιορίσετε την κατανάλωση όξινων τροφών και ποτών. Αποφύγετε να σιγοπίνετε το ποτό σας και να τρώτε συνεχώς σνακ, διότι αυτό εκθέτει τα δόντια σας περισσότερο στα οξέα και τροφοδοτεί τα βακτήρια στο στόμα σας. Ξεπλύνετε το στόμα σας μετά το φαγητό και πίνετε τακτικά νερό για να αυξήσετε την παραγωγή σάλιου.
Ο προγραμματισμός τακτικών οδοντιατρικών ελέγχων μπορεί επίσης να έχει οφέλη, αφού επιτρέπει να εντοπιστούν και να αποκατασταθούν οι βλάβες εγκαίρως.
