ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ. Ασυνήθιστα θερμός ήταν ο φετινός χειμώνας, με τους επιστήμονες να αποδίδουν το γεγονός στην καύση ορυκτών καυσίμων, αλλά και στο φαινόμενο Ελ Νίνιο.
Σύμφωνα με το ευρωπαϊκό κλιματολογικό πρόγραμμα «Κοπέρνικος», ο Φεβρουάριος υπήρξε ο θερμότερος μήνας που έχει καταγραφεί παγκοσμίως, και ο ένατος κατά σειρά μήνας που σπάει ρεκόρ θερμοκρασίας. Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι επίσης η διαπίστωση του ευρωπαϊκού προγράμματος για το ιστορικό ρεκόρ θερμοκρασίας που κατέγραψαν τον Φεβρουάριο οι ωκεανοί του κόσμου.
«Τα αέρια του θερμοκηπίου είναι ο κύριος υπαίτιος», λέει η καθηγήτρια Σελέστ Σάουλο, γενική γραμματέας του Παγκόσμιου Οργανισμού Μετεωρολογίας του ΟΗΕ. Οι συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα βρίσκονται στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων δύο εκατομμυρίων ετών, σύμφωνα με τον οργανισμό. Τα αέρια αυτά έκαναν τον Φεβρουάριο να είναι κατά 1,77 βαθμούς Κελσίου θερμότερος από την προβιομηχανική εποχή.
Το 2015, σχεδόν 200 κράτη του κόσμου είχαν συμφωνήσει στο Παρίσι να διατηρήσουν την άνοδο της μέσης θερμοκρασίας της Γης κάτω από 1,5 βαθμό Κελσίου, προκειμένου να αποφευχθούν ορισμένες από τις χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Παρότι το όριο αυτό δεν έχει ξεπεραστεί ακόμη, η αλληλουχία ρεκόρ δείχνει πόσο κοντά βρισκόμαστε.
Πολλές μετρήσεις, πέρα από τη θερμοκρασία του αέρα, αποδεικνύουν την κρισιμότητα της κατάστασης. Η δραματική άνοδος της θερμοκρασίας των υδάτων στην επιφάνεια των θαλασσών είναι πρωτοφανής και δεν οφείλεται μόνο στο πρόσφατο φαινόμενο Ελ Νίνιο.
«Η θερμοκρασία στην επιφάνεια των υδάτων στην ισημερινή ζώνη του Ειρηνικού αντικατοπτρίζει πιστά το φαινόμενο Ελ Νίνιο. Οι θερμοκρασίες των θαλασσών σε άλλα μέρη του κόσμου, όμως, είναι επίμονα και ασυνήθιστα υψηλές τους τελευταίους δέκα μήνες. Αυτό είναι πολύ ανησυχητικό και δεν μπορεί να ερμηνευθεί αποκλειστικά ως επίπτωση του Ελ Νίνιο», εξηγεί η δρ Σάουλο. Η υπερθέρμανση των ωκεανών έχει προκαλέσει φόβους για ταχεία λεύκανση και εξαφάνιση των κοραλλιογενών υφάλων, άνοδο της στάθμης των ωκεανών σε όλο τον πλανήτη και ενίσχυση της έντασης των τυφώνων. Το ασυνήθιστα θερμό θαλάσσιο νερό ενδέχεται να έπαιξε ρόλο σε έναν ακόμη μήνα τήξης-ρεκόρ των πάγων της Ανταρκτικής.
Η πρόσφατη μεταβολή που σημειώνεται παράλληλα με την κατάρριψη πολλών άλλων ρεκόρ θερμοκρασιών σε όλη τη Γη, δημιουργεί φόβους ότι οι πάγοι της Ανταρκτικής αρχίζουν να υποχωρούν απέναντι στην κλιματική αλλαγή, όπως ήδη έγινε με τους πάγους της Αρκτικής. «Κανείς δεν μπορεί να ισχυρισθεί ότι πρόκειται για σύμπτωση. Είναι τρομακτικό. Τα ρεκόρ καταρρίπτονται το ένα μετά το άλλο», λέει ο καθηγητής κλιματολογίας Μάρτιν Σίγκερτ του Πανεπιστημίου του Εξετερ της Βρετανίας.
Η επιστημονική κοινότητα όμως εκτιμά ότι τα αλλεπάλληλα ρεκόρ θα σταματήσουν μέσα στους ερχόμενους μήνες. Το Ελ Νίνιο του 2023-24 υπήρξε ένα από τα ισχυρότερα στην καταγεγραμμένη ιστορία, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, που επισημαίνει ότι το φαινόμενο εξασθενεί σταδιακά.
«Αναμένουμε το Ελ Νίνιο να συνεχίσει να διατηρεί τις θερμοκρασίες σε υψηλά επίπεδα για το πρώτο μισό του χρόνου», λέει ο Βρετανός μετεωρολόγος δρ Κόλιν Μόρις. Η μετάβαση σε ουδέτερες κλιματικές συνθήκες αναμένεται να σημειωθεί στον Ειρηνικό μεταξύ Απριλίου και Ιουνίου, ενώ η εναλλαγή στην ψυχρή φάση του φαινομένου, γνωστή ως Ελ Νίνια, αναμένεται να συμβεί μεταξύ Ιουνίου και Αυγούστου στην ισημερινή περιοχή του Ειρηνικού.