Πολιτική αβεβαιότητα στην Πορτογαλία

ΛΙΣΣΑΒΩΝΑ. Με μικρή διαφορά ψήφων επικράτησε το κεντροδεξιό κόμμα Δημοκρατική Συμμαχία AD στις βουλευτικές εκλογές της Πορτογαλίας, χωρίς να εξασφαλίσει κοινοβουλευτική πλειοψηφία και με το ακροδεξιό Τσέγκα (Φτάνει) να προειδοποιεί με αστάθεια εάν δεν εισέλθει στην κυβέρνηση. O πρόεδρος της χώρας, Μαρσέλο Ρεμπέλο ντε Σόουσα, ξεκινάει από σήμερα διαβουλεύσεις με τα κόμματα που θα διαρκέσουν έως τις 20 του μηνός.

Ωστόσο η τρίτη θέση του Τσέγκα και οι 48 βουλευτές που εξέλεξε καθιστούν το κόμμα ρυθμιστή του πολιτικού σκηνικού. Το ακροδεξιό κόμμα τετραπλασίασε την κοινοβουλευτική του δύναμη προωθώντας αντιμεταναστευτικό προεκλογικό μήνυμα και καταγγέλλοντας τη διαφθορά των παραδοσιακών κομμάτων. Οι ψηφοφόροι του Τσέγκα δήλωναν σε δημοσκοπήσεις πριν από τις εκλογές ότι η Πορτογαλία βρισκόταν σε λάθος πορεία, απαιτώντας βαθιές μεταρρυθμίσεις στην παιδεία, την υγεία και τη δικαιοσύνη.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους την Κυριακή, ο ηγέτης του AD, Λουίς Μοντενέγρο, εξέφρασε την πεποίθησή του ότι ο πρόεδρος της χώρας, Μαρσέλο Ρεμπέλο ντε Σόουσα, θα τον καλέσει να σχηματίσει κυβέρνηση, ζητώντας από τα υπόλοιπα κόμματα να μην εμποδίσουν την άνοδο στην εξουσία. Ο πρόεδρος Ντε Σόουσα δήλωσε την Κυριακή ότι θα κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του προκειμένου το Τσέγκα να μη βρεθεί στην εξουσία, προκαλώντας αντιδράσεις.

Ο ηγέτης του Τσέγκα, Αντρέ Βεντούρα, είπε μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος ότι η λαϊκή ψήφος έδειξε καθαρά ότι η χώρα επιθυμεί κυβέρνηση του AD με το Τσέγκα.

Παρότι το αποτέλεσμα ήταν σύμφωνο με τις προβλέψεις των δημοσκοπήσεων, η νίκη του AD ήταν σημαντικά μικρότερη και η ενίσχυση του Τσέγκα πολύ μεγαλύτερη από τις εκτιμήσεις, σύμφωνα με τον πολιτικό επιστήμονα Αντρέ Ασεβέδο Αλβες, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Σεν Μέρι του Λονδίνου. Ο Αλβες προσθέτει επίσης ότι ο εύθραυστος χαρακτήρας κυβέρνησης υπό το AD και με εταίρο τους Σοσιαλιστές ή το Τσέγκα, δεν πρόκειται να διαρκέσει πολύ.

Αν η νέα κυβέρνηση αποδειχθεί ανίκανη να επιτελέσει το νομοθετικό έργο, νέος γύρος εκλογών θα μπορούσε να προκηρυχθεί στα τέλη του έτους ή στις αρχές του 2025. Η άνοδος του Τσέγκα ευνοήθηκε από την απογοήτευση του εκλογικού σώματος από τα παραδοσιακά κόμματα, αλλά και από τα επικοινωνιακά χαρίσματα του Βεντούρα, παράγοντες που αναμένεται να ενισχύσουν περαιτέρω τα ποσοστά του κόμματος στις ευρωεκλογές.

Σε ψήφο διαμαρτυρίας αποδίδει ο απερχόμενος πρωθυπουργός τη μεγάλη άνοδο της Ακροδεξιάς – Ανοιχτοί σε σύμπραξη με το AD οι Σοσιαλιστές.

«Η αγανάκτηση του κοινού έβραζε εδώ και καιρό, χωρίς όμως να υπάρχει εκλογική διέξοδος για το συναίσθημα αυτό», λέει ο αναλυτής του Ινστιτούτου Κοινωνικών Επιστημών της Λισσαβώνας, Πέδρο Μαγκαλάες. Ο Μοντενέγρο θα τηρήσει τη δέσμευσή του, σύμφωνα με τον Μαγκαλάες, και δεν θα συνάψει επίσημη συμφωνία με το Τσέγκα, αν και δεν μπορούν να αποκλεισθούν οι ευκαιριακές συμφωνίες μεταξύ των δύο κομμάτων για την ψήφιση κρίσιμων νομοσχεδίων. «Η κοινοβουλευτική συμπεριφορά του Τσέγκα δεν μπορεί να προβλεφθεί εξαιτίας της αντισυστημικής του ρητορικής», λέει η επικεφαλής του Ινστιτούτου, Μαρίνα Κόστα Λόμπο.

Νέο κεφάλαιο

Το αποτέλεσμα των εκλογών σηματοδοτεί την έναρξη νέου κεφαλαίου στην πολιτική ιστορία της χώρας, ύστερα από μακρά περίοδο εναλλαγής μεταξύ δύο κομμάτων τα τελευταία 50 χρόνια. Η ισχυρή εμφάνιση του Τσέγκα σηματοδοτεί από τη μεριά της μετατόπιση μερίδας του εκλογικού σώματος προς την άκρα Δεξιά, φαινόμενο που αναμένεται να αποτυπωθεί στις ευρωεκλογές σε όλη την ήπειρο.

Το Τσέγκα προσχώρησε το 2020 στην κοινοβουλευτική ομάδα Ευρωπαϊκής Ταυτότητας και Δημοκρατίας, στην οποία ανήκουν το ισπανικό ακροδεξιό VOX και η ιταλική Λέγκα του Βορρά του Σαλβίνι.

Μιλώντας μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος, ο πρώην υπουργός και νέος γ.γ. των Σοσιαλιστών, Πέδρο Νούνο Σάντος, που ανήκει στην αριστερή πτέρυγα του κόμματος, είπε: «Ποτέ δεν θα στηρίξουμε τον Αντρέ Βεντούρα», αποκλείοντας έτσι σενάρια που θέλουν τους Σοσιαλιστές να συμμαχούν με το Τσέγκα. Ο επικεφαλής των Σοσιαλιστών άφησε, όμως, ανοικτό το ενδεχόμενο να βοηθήσει στον σχηματισμό κυβέρνησης υπό τον Μοντενέγρο προκειμένου να αποκλεισθεί ενδεχόμενη προσέγγιση της Κεντροδεξιάς με το Τσέγκα. «18% των Πορτογάλων δεν είναι ρατσιστές και ξενόφοβοι, αλλά πολλοί είναι οργισμένοι», υπογράμμισε ο Σάντος. Ο απερχόμενος Σοσιαλιστής πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα, η κυβέρνηση του οποίου κατέρρευσε υπό το βάρος αποκαλύψεων σκανδάλων, απέδωσε την άνοδο του Τσέγκα σε ψήφο διαμαρτυρίας.