Με συμφωνία για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης με την Ευρωπαϊκή Ενωση και υιοθέτηση συμπερασμάτων τόσο για την ευρωπαϊκή άμυνα και ασφάλεια, αλλά και τη συνεχιζόμενη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή ολοκληρώθηκε η πρώτη μέρα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες.
Η παρουσία του γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες στην έναρξη του Συμβουλίου- όπου ενημέρωσε τους Ευρωπαίους ηγέτες για την ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα και τον κίνδυνο λιμού για τους Παλαιστίνιους- προφανώς έπαιξε ενισχυτικό ρόλο στην σχετικά εύκολη υιοθέτηση –αυτή τη φορά– των συμπερασμάτων για τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή.
Στο τελικό κείμενο οι «27» καλούν για «άμεση ανθρωπιστική παύση που θα οδηγήσει σε βιώσιμη εκεχειρία», ενώ προστίθεται μετά από «παρέμβαση» της Γερμανίας και η άνευ όρων απελευθέρωση όλων των ομήρων. Σε ό,τι αφορά την ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκφράζει βαθιά ανησυχία λόγω των δυσανάλογων επιπτώσεων στους αμάχους και ιδιαίτερα τα παιδιά, καθώς και για τον άμεσο κίνδυνο λιμού λόγω της μη επαρκούς εισόδου βοήθειας προς τη Γάζα. Στο πλαίσιο αυτό, οι Ευρωπαίοι ηγέτες χαιρετίζουν την πρωτοβουλία της Κύπρου «Αμάλθεια» για τον θαλάσσιο ανθρωπιστικό διάδρομο.
Παράλληλα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες τονίζουν ότι οι υπηρεσίες που προσφέρει η UNWRA (της ειδικής υπηρεσίας αγωγής των Ηνωμένων Εθνών) στη Γάζα και την ευρύτερη περιοχή είναι απαραίτητες, ενώ ζητούν την άμεση διακοπή της βίας στη Δυτική Οχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητά μάλιστα την επιτάχυνση της λήψης περιοριστικών μέτρων έναντι της βίας των εξτρεμιστών εποίκων. Σε άλλο σημείο οι 27 προτρέπει την ισραηλινή κυβέρνηση να μην προχωρήσει σε χερσαία επιχείρηση στη Ράφα. Το κείμενο των συμπερασμάτων κάνει ειδική αναφορά καλωσορίζοντας την έναρξη της ευρωπαϊκής ναυτικής αποστολής «Ασπίδες».
Νωρίτερα, σε συμφωνία για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Βοσνίας- Ερζεγοβίνης με την Ευρωπαϊκή Ενωση κατέληξαν χθες οι Ευρωπαίοι ηγέτες. Ήταν και ένα από τα ζητήματα του χθεσινού Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες για τα οποία οι «27» κατέληξαν σχετικά εύκολα σε συμβιβασμό -μετά την αλλαγή του κειμένου των συμπερασμάτων-, όπου η γλώσσα που υιοθετούνταν πλέον ήταν λίγο πιο αυστηρή σε σχέση με τα απαιτούμενα κριτήρια για τα επόμενα βήματα της ενταξιακής διαδικασίας της χώρας των Δυτικών Βαλκανίων.
Συγκεκριμένα, στα συμπεράσματα οι «27» καλούν «την Κομισιόν να προετοιμάσει το διαπραγματευτικό πλαίσιο με σκοπό την έγκρισή του από το Συμβούλιο τη στιγμή, που θα ληφθούν όλα τα σχετικά βήματα που περιλαμβάνουν οι συστάσεις της Κομισιόν», κατ’ απαίτηση χωρών όπως η Ολλανδία. Και η Λιθουανία πάντως που απειλούσε με «μπλοκάρισμα» της εν λόγω απόφασης έλαβε τελικά αυτό, που ζητούσε εν μέρει, καθώς στο κείμενο των συμπερασμάτων γίνεται λόγος για τα επόμενα βήματα της ενταξιακής πορείας για την Ουκρανία και τη Μολδαβία με αναφορά προς το Συμβούλιο να υιοθετήσει άμεσα και χωρίς, καθυστέρηση το διαπραγματευτικό τους πλαίσιο.
Η Λιθουανία ιδανικά θα ήθελε να υπάρχει χρονικός προσδιορισμός ως προς το ζήτημα αυτό έως τον Ιούνιο καθώς ήθελε να προλάβει την έναρξη της ουγγρικής προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου την 1η Ιουλίου και με δεδομένη τη στάση της Ουγγαρίας έναντι της ευρωπαϊκής προοπτικής του Κιέβου. Διευκόλυνε τη στάση της Λιθουανίας και η παρέμβαση του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι- μέσω τηλεδιάσκεψης στο χθεσινό Συμβούλιο- που ανέφερε ότι γνωρίζει ότι η Ε.Ε έχει ήδη έτοιμο το διαπραγματευτικό πλαίσιο η «έγκριση του οποίου θα δώσει το σωστό μήνυμα σε όλη την Ευρώπη, μετά τις ευρωεκλογές του Ιουνίου». Επί της ουσίας, ο Ουκρανός πρόεδρος έδειξε επιείκεια έναντι κάποιων κρατών μελών της Ε.Ε δεν επιθυμούν το άνοιγμα του θέματος της διεύρυνσης της Ουκρανίας και της Μολδαβίας πριν από τις επικείμενες ευρωεκλογές.
Σε ό,τι αφορά την ενίσχυση της χρηματοδότησης της ευρωπαϊκής άμυνας και ασφάλειας οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν να προχωρήσουν τη κοινή δέσμευσή τους για ουσιαστική αύξηση των αμυντικών δαπανών αλλά και για τη βελτίωση της πρόσβασης της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας σε δημόσια και ιδιωτική χρηματοδότηση. Μάλιστα, καλούν το Συμβούλιο και την Επιτροπή να διερευνήσουν όλες τις επιλογές για την κινητοποίηση της χρηματοδότησης και να υποβάλουν έκθεση έως τον Ιούνιο.
Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων καλείται να προσαρμόσει την πολιτική της για τη χορήγηση δανείων στην αμυντική βιομηχανία και τον τρέχοντα ορισμό για τα αγαθά διπλής χρήσης.