Ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου αντιμετωπίζει πλέον τον σοβαρότερο πολιτικό κίνδυνο ύστερα από την εισβολή στη Γάζα εξαιτίας μιας διαφωνίας ανάμεσα στα μέλη της κυβέρνησής του σχετικά με το εάν οι υπερορθόδοξοι Εβραίοι θα πρέπει να εξαιρούνται από την υποχρεωτική στράτευση, όπως συμβαίνει παραδοσιακά. Μια δυσκίνητη συμμαχία από κοσμικούς και υπερορθόδοξους βουλευτές, ο κυβερνητικός συνασπισμός που σχηματίστηκε εκτάκτως λόγω του πολέμου είναι αυτή τη στιγμή διαιρεμένος στη βάση του ερωτήματος εάν οι νεαροί θρησκευόμενοι θα πρέπει να συνεχίσουν να παρακολουθούν θρησκευτικά μαθήματα αντί να υπηρετούν την πολύμηνη θητεία που προβλέπεται για τους περισσότερους συνομηλίκους τους.
Εάν η κυβέρνηση καταργήσει το προνόμιο κινδυνεύει να δυσαρεστήσει τα υπερορθόδοξα μέλη της, ενώ εάν αποφασίσει να το διατηρήσει, τότε οι κοσμικοί βουλευτές πιθανώς να αποχωρήσουν. Σε κάθε μία από τις δύο περιπτώσεις, η κυβέρνηση καταρρέει. Και όλα αυτά σε μια περίοδο που ο Νετανιάχου βρίσκεται δεύτερος σε πολλές δημοσκοπήσεις κι οι φωνές που ζητούν την παραίτησή του διαρκώς πληθαίνουν στο εσωτερικό και το εξωτερικό.
Η διάσπαση της συμμαχίας θα οδηγούσε σχεδόν σίγουρα σε εκλογές και η έκβαση αυτών είναι ιδιαίτερα αμφίρροπη. Βέβαια, μια νέα κυβέρνηση με επικεφαλής προερχόμενους από το πολιτικό κέντρο δεν αναμένεται να ακολουθήσει κάποια σημαντικά διαφορετική προσέγγιση στη Γάζα, υπάρχει όμως περίπτωση να επιτρέψει στην Παλαιστινιακή Αρχή της κατεχόμενης Δυτικής Οχθης να ασκήσει μεγαλύτερη επιρροή στη Λωρίδα. Η διευθέτηση αυτή μπορεί να δημιουργήσει πιο πρόσφορο έδαφος για την εξομάλυνση των σχέσεων Ισραήλ – Σαουδικής Αραβίας, που είχαν φτάσει κοντά στην αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεών τους λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμος.
Ηδη από την ίδρυση του ισραηλινού κράτους, το 1949, οι υπερορθόδοξοι εξαιρούνταν από τη στρατιωτική θητεία. Καθώς όμως τα μέλη της κοινότητας αυξάνονται –ειδικά σε περιόδους πολέμου–, αυξάνεται και η γενικευμένη δυσαρέσκεια για το συγκεκριμένο προνόμιο.
Το ζήτημα ήρθε ξανά στο προσκήνιο την προηγούμενη εβδομάδα, όταν η κυβέρνηση ανακοίνωσε πως δεν έχει συμφωνήσει σε νέα επέκταση της εξαίρεσης ύστερα από την 1η Απριλίου. Το ανώτατο δικαστήριο διέταξε μετά το πέρας αυτής της ημερομηνίας να διακοπούν όλες οι κρατικές επιδοτήσεις προς ιδρύματα που προσφέρουν θρησκευτικά σεμινάρια σε νέους, οι οποίοι δεν έχουν ολοκληρώσει τις στρατιωτικές υποχρεώσεις τους.
Φυσικά, αυτή η απόφαση εξόργισε τους επικεφαλής της εκτεταμένης υπερορθόδοξης κοινότητας, οι οποίοι πλέον φοβούνται για το οικονομικό μέλλον του εκπαιδευτικού τους συστήματος που βασίζει την ύπαρξή του σε αυτές τις χορηγίες. Προσώρας ορισμένοι βουλευτές που εκπροσωπούν την κοινότητα έχουν δηλώσει πως θα παραμείνουν στην κυβέρνηση έκτακτης ανάγκης μέχρι να αποφασίσουν πώς θα προχωρήσουν.
Σε κάθε περίπτωση, το αδιέξοδο που έχει προκύψει δείχνει με τον πλέον γλαφυρό τρόπο την αναθέρμανση των εσωτερικών διαφωνιών για τον χαρακτήρα και το μέλλον του ισραηλινού κράτους που έχει προκύψει μετά την τρομοκρατική επίθεση της 7ης Οκτωβρίου. Οι κοσμικοί Εβραίοι συγκρούονται από την ίδρυση του Ισραήλ με την υπερορθόδοξη μειονότητα, τα μέλη της οποίας είναι γνωστά ως Χαρεντίμ, σχετικά με τον ρόλο που πρέπει να διαδραματίζει η θρησκεία στο επίσημο κράτος και τον βαθμό αυτονομίας που επιτρέπεται να διατηρούν οι τελευταίοι.
Τώρα οι Χαρεντίμ βρίσκονται μπροστά σε ένα δίλημμα που μπορεί να τους κάνει να παραμείνουν στον συνασπισμό: από τη μία, μπορούν στο σύντομο μέλλον να πιέσουν τους συναδέλφους τους να «αλλάξουν γνώμη» σχετικά με την πολιτική των χρηματοδοτήσεων. Από την άλλη, η επιρροή που μπορούν δυνητικά να ασκήσουν είναι μεγαλύτερη εάν παραμείνουν σε έναν ακροδεξιό σχηματισμό παρά εάν προκαλέσουν μια εκλογική αναμέτρηση που είναι πολύ πιθανό να κερδηθεί από ένα κεντρώο και κοσμικό κόμμα, στο οποίο δεν θα παίζουν κανένα ρόλο.
