ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Ακριβώς 75 χρόνια κλείνει σήμερα το ΝΑΤΟ, με την υπογραφή της σχετικής συνθήκης της Ουάσιγκτον στις 4 Απριλίου 1949, και η Βορειοατλαντική Συμμαχία βρίσκεται ενόψει κρίσιμων αποφάσεων σε ό,τι αφορά τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία, την ανάγκη να συνεχιστεί απρόσκοπτα η στρατιωτική ενίσχυση του Κιέβου και να ηττηθεί η Ρωσία. Στην «εξίσωση» αυτή, πάντως, έχει ήδη προστεθεί το μέλλον της ίδιας της Συμμαχίας –μετά τις απειλές του Ντόναλντ Τραμπ ότι δεν θα εγγυάται πλέον την προστασία των μελών του NATO έναντι της Μόσχας αν δεν πληρώνουν όσα τους αναλογούν– αλλά και το συνεχιζόμενο «μπλόκο» από το αμερικανικό Κογκρέσο του «πακέτου» ενίσχυσης της Ουκρανίας ύψους 60 δισ. δολαρίων.
Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ –η θητεία του οποίου λήγει το φθινόπωρο–, προνοώντας για ενδεχόμενη εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ, ανέλαβε πρωτοβουλία καταθέτοντας χθες στη σύνοδο των 32 υπουργών Εξωτερικών που πραγματοποιείται στις Βρυξέλλες πρόταση να αναλάβει η Συμμαχία πιο ενεργό ρόλο στην αποστολή βοήθειας στην Ουκρανία.
«Η Ουκρανία έχει επείγουσες ανάγκες – οποιαδήποτε καθυστέρηση στην παροχή υποστήριξης έχει συνέπειες στο πεδίο της μάχης, τη στιγμή που μιλάμε», εξήγησε ο Γενς Στόλτενμπεργκ. Επί της ουσίας χθες ξεκίνησε η συζήτηση γύρω από την πρόταση αυτή, που θα μπορούσε να εγκριθεί έως τη σύνοδο κορυφής τον Ιούλιο, ανέφερε ο ίδιος στη συνέντευξη Τύπου, μετά την ολοκλήρωση της πρώτης ημέρας της νατοϊκής συνόδου, αρνούμενος να δώσει περαιτέρω λεπτομέρειες.
Ωστόσο, οι επισημάνσεις του Στόλτενμπεργκ για την ανάγκη παροχής ενός «πιο ισχυρού, προβλέψιμου πλαισίου στήριξης της Ουκρανίας, με καταμερισμό του κόστους» και «μέσω μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης», που θα στείλει μήνυμα στον Βλαντιμίρ Πούτιν, παραπέμπουν στη «διαρροή» που έγινε παραμονή της συνόδου των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στους Financial Times για ένα σχέδιο ταμείου πενταετούς διάρκειας ύψους 100 δισ. δολαρίων.
Στόχος του σχεδίου «Αποστολή για την Ουκρανία» είναι να «θωρακίσει» το Κίεβο ενόψει ενδεχόμενης πολιτικής αλλαγής στον Λευκό Οίκο. Για τον ίδιο λόγο, το σχέδιο περιλαμβάνει και την ανάληψη εκ μέρους του ΝΑΤΟ συντονιστικού ρόλου του ad hoc συνασπισμού υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, γνωστού ως «ομάδα Ραμστάιν», για την απρόσκοπτη συνέχιση της στήριξης του Κιέβου.
Προκειμένου να κάμψει τυχόν επιφυλάξεις εταίρων και συμμάχων και ιδιαιτέρως της Ουγγαρίας –που αντιδρά σε κάθε πρωτοβουλία στρατιωτικής ενίσχυσης της Ουκρανίας–, ο Γενς Στόλτενμπεργκ ξεκαθάρισε ότι το σχέδιο αφορά ένα «θεσμικό πλαίσιο» που θα παρέχει το ΝΑΤΟ, χωρίς να γίνεται μέρος της σύγκρουσης. Ανέφερε, μάλιστα, ότι είναι σε ανοιχτή επικοινωνία με τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπαν.
Στρατιωτική εκπαίδευση
Και ενώ το ΝΑΤΟ δεν θα παρέχει άμεσα οπλισμό στην Ουκρανία, ωστόσο ήδη συζητούνται διάφοροι τρόποι ενίσχυσης του Κιέβου κυρίως μέσω στρατιωτικής εκπαίδευσης, ενώ η ανάληψη ρόλου συντονιστή της «ομάδας Ραμστάιν» σηματοδοτεί μια νέα φάση στη συμμετοχή της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας στον πόλεμο. Η πρωτοβουλία, που μάλλον αποτελεί επιθυμία «παρακαταθήκης» του απερχόμενου γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ, απαιτεί ομοφωνία που δύσκολα θα εξασφαλιστεί έως την επετειακή σύνοδο κορυφής για τα 75 χρόνια της Συμμαχίας τον Ιούλιο, στην Ουάσιγκτον.
Γιατί μπορεί η πλειονότητα των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ να αναγνωρίζει την ανάγκη να αναληφθούν μεγαλύτερες ευθύνες και από τη Συμμαχία για την κοινή ασφάλεια, ωστόσο δεν υπάρχει συναίνεση για το «κόστος» αυτών των ευθυνών.
«Αγκάθια» στη διαδοχή Στόλτενμπεργκ
Μπορεί να έχει τη στήριξη 28 μελών του ΝΑΤΟ η υποψηφιότητα του Ολλανδού πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε για τη θέση του γενικού γραμματέα της Συμμαχίας, αλλά τέσσερις χώρες δύσκολα θα συναινέσουν έως τη σύνοδο κορυφής του Ιουλίου. Η απόφαση για τον διάδοχο του Γενς Στόλτενμπεργκ χρειάζεται ομοφωνία και απομένουν τρεις μήνες ώστε ο Ρούτε να πείσει τους ηγέτες Ουγγαρίας, Τουρκίας, Σλοβακίας και Ρουμανίας να τον στηρίξουν.
Ο Ούγγρος πρωθυπουργός δεν έχει ξεχάσει μια δήλωση του Ρούτε το 2021 ότι θα «γονατίσει» την Ουγγαρία σχετικά με αμφιλεγόμενο νόμο του Βίκτορ Oρμπαν για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ, η Ρουμανία έχει δικό της υποψήφιο –τον πρόεδρο Κλάους Γιοχάνις–, ενώ αινιγματικός παραμένει ο Ταγίπ Ερντογάν που δήλωσε πρόσφατα στον Μαρκ Ρούτε ότι ο νέος γ.γ. του ΝΑΤΟ πρέπει να εξυπηρετεί ανάγκες και συμφέροντα των συμμάχων όσον αφορά την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και να λαμβάνει υπόψη του τις ευαισθησίες εταίρων που δεν είναι μέλη της Ε.Ε.