Σημαντικός όγκος πλαστικών εισέρχεται στα νερά των ωκεανών εξαιτίας της κατακόρυφης αύξησης στην κατασκευή τους και των δυσλειτουργιών στα παγκόσμια δίκτυα διαχείρισης απορριμμάτων. Παρότι εκατομμύρια τόνοι πλαστικού καταλήγουν στις θάλασσες, οι διαδρομές που ακολουθούν οι ουσίες αυτές δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς.
Επιστημονική ομάδα του Πανεπιστημίου του Τορόντο και του κρατικού ινστιτούτου CSIRO της Αυστραλίας μελέτησε υπάρχουσες βάσεις δεδομένων για να αντιληφθεί το μέγεθος του προβλήματος των μικροπλαστικών στον πυθμένα των ωκεανών. Η ομάδα εκτιμά ότι 11 εκατ. τόνοι πλαστικών ρύπων βρίσκονται στα βάθη της θάλασσας.
Η δρ Ντενίζ Χάρντεστι, του αυστραλιανού ινστιτούτου, λέει: «Αυτή είναι η πρώτη μας εκτίμηση για τον όγκο πλαστικού στον πυθμένα των ωκεανών, όπου συσσωρεύεται προτού διασπαστεί σε μικρότερα κομμάτια και ανακατευτεί με το ίζημα του πυθμένα. Γνωρίζουμε ότι εκατομμύρια τόνοι πλαστικών αποβλήτων καταλήγουν κάθε χρόνο στις θάλασσες, αλλά δεν γνωρίζαμε πόσα από αυτά κατέληγαν στον πυθμένα. Ανακαλύψαμε ότι ο πυθμένας έχει μετατραπεί σε νεκροταφείο ή αποθήκη για το μεγαλύτερο μέρος της πλαστικής ρύπανσης που καταλήγει στη θάλασσα».
Παρότι ο όγκος μικροπλαστικών στον πυθμένα έχει ήδη υπολογιστεί ανά τετραγωνικό μέτρο ιζήματος στα βάθη των θαλασσών, η παρούσα μελέτη εστιάζει σε μεγαλύτερα αντικείμενα, όπως πλαστικές σακούλες, δίχτυα, ποτήρια και ό,τι άλλο. Η επικεφαλής της μελέτης, Αλις Ζου, ερευνήτρια του Πανεπιστημίου του Τορόντο, λέει ότι η ρύπανση από πλαστικά στον πυθμένα ενδέχεται να είναι εκατό φορές μεγαλύτερη από αυτή που έχει καταγραφεί και υπολογισθεί να επιπλέει στην επιφάνεια των ωκεανών. «Η επιφάνεια του ωκεανού είναι ένας προσωρινός τόπος ανάπαυσης του πλαστικού. Αν μειώσουμε τον όγκο πλαστικού που καταλήγει στις θάλασσες, είναι βέβαιο ότι ο όγκος πλαστικού στον πυθμένα θα μειωθεί και αυτός. Η μελέτη έδειξε, όμως, ότι πλαστικοί ρύποι θα συνεχίσουν να καταλήγουν στον πυθμένα των ωκεανών, ο οποίος γίνεται μόνιμος τάφος της θαλάσσιας ρύπανσης με πλαστικά», λέει η Ζου.
Η έρευνα στηρίχθηκε σε δεδομένα από τηλεκατευθυνόμενα σκάφη, αλλά και από σάρωση του πυθμένα, προκειμένου να υπολογισθεί η κατανομή της πλαστικής ρύπανσης μεταξύ επιφάνειας και πυθμένα. Τα δεδομένα από τα τηλεκατευθυνόμενα σκάφη έδειξαν ότι από 3 έως 11 εκατ. τόνοι πλαστικών αποβλήτων κείτονται σήμερα στον πυθμένα των ωκεανών της Γης. Τα πλαστικά αυτά συγκεντρώνονται κυρίως γύρω από τις ηπείρους. Ποσοστό 46% από αυτά εντοπίζεται σε βάθη από 200 μέτρα μέχρι και την επιφάνεια, ενώ το υπόλοιπο 54% μοιάζει να βρίσκεται σε βάθη από 200 μέτρα μέχρι και 11 χλμ.
Μελέτη του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ σε συνεργασία με ευρωπαϊκά ερευνητικά ιδρύματα είχε δείξει ότι σε κάθε τετραγωνικό μέτρο πυθμένα εντοπίζονται 1,9 εκατ. κομμάτια μικροπλαστικού. Τα υποθαλάσσια ρεύματα, στο μεταξύ, μεταφέρουν αυτά τα πλαστικά απόβλητα σε μεγάλες αποστάσεις.
Τα ρεύματα δημιουργούν συχνά μεγάλες συγκεντρώσεις πλαστικών σε ιζήματα του πυθμένα, τα οποία οι επιστήμονες ονόμασαν «χοτ σποτ μικροπλαστικών». Τα χοτ σποτ αυτά μοιάζουν να έχουν αντίστοιχη έκταση με τις νησίδες απορριμμάτων που δημιουργούνται από επιπλέοντα σκουπίδια στους ωκεανούς.
«Αναγκαία λήψη μέτρων»
Τα δείγματα ιζήματος ελήφθησαν από τον πυθμένα της Τυρρηνικής Θάλασσας, στα ανοικτά των δυτικών ακτών της Ιταλίας. Κάτω από το μικροσκόπιο, τα μικροπλαστικά αποκολλήθηκαν από το ίζημα και μετρήθηκαν. «Η μελέτη μας έδειξε ότι τα μικροπλαστικά έχουν γίνει αναπόσπαστο τμήμα του ιζήματος στον πυθμένα των θαλασσών. Η λήψη μέτρων είναι αναγκαία για την ανάσχεση του φαινομένου της διαρροής πλαστικών στη φύση», λέει ο δρ Μάικ Κλερ του Εθνικού Ωκεανογραφικού Κέντρου της Βρετανίας.