Η Αν Aπλμπαουμ βλέπει δυσοίωνα σημάδια στο μέλλον της Ευρώπης. «Ανησυχώ πολύ για τον κίνδυνο ενός ευρύτερου πολέμου», λέει στην «Κ», απηχώντας τον Πολωνό πρωθυπουργό Ντόναλντ Τουσκ και τον ύπατο εκπρόσωπο της Ε.Ε. για την Εξωτερική Πολιτική, Ζοσέπ Μπορέλ. Είναι θετικό, ωστόσο, πως «πολλές ευρωπαϊκές χώρες κατανοούν ότι δεν μπορούν να αφήσουν την Ουκρανία να ηττηθεί. Η αποστολή στρατευμάτων του ΝΑΤΟ στη χώρα δεν είναι πλέον ταμπού».
Είναι ένα ανεμοδαρμένο πρωί στους Δελφούς και καθόμαστε στο πρωινό του ξενοδοχείου «Αμαλία». Ο σύζυγός της και υπ. Εξωτερικών της Πολωνίας, Ράντεκ Σικόρσκι, κάθεται μαζί μας, αλλά έπειτα από λίγο μας αφήνει να τα πούμε οι δυο μας.
«Σε ένα χρόνο περίπου, η ευρωπαϊκή παραγωγή αμυντικών συστημάτων θα φτάσει στο επίπεδο που είναι αναγκαίο για τη στήριξη της Ουκρανίας. Αλλά έως τότε χρειαζόμαστε το αμερικανικό πακέτο (σ.σ. που περιλαμβάνει 60 δισ. δολάρια για την υπό εισβολή χώρα)». Πιστεύει ότι ο Μάικ Τζόνσον, ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, θα φέρει επιτέλους προς ψήφιση το νομοσχέδιο για το πακέτο Μπάιντεν;
«Δεν ξέρω, πραγματικά. Αλλά έχω χάσει την ελπίδα μου. Δίνει δικαιολογίες εδώ και μήνες. Πολλοί αισιόδοξοι άνθρωποι προβλέπουν συνεχώς ότι θα το κάνει – και συνεχώς διαψεύδονται. Φοβάται ότι θα χάσει τη θέση του, αυτός και άλλοι βουλευτές φοβούνται ότι θα αντιμετωπίσουν εσωκομματικούς αντιπάλους για το χρίσμα του κόμματός τους. Σε κάθε περίπτωση, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, φοβούνται τον Τραμπ».
«Ο ίδιος ο Τραμπ δεν είναι απομονωτιστής – θέλει να εμπλακεί με τον κόσμο, αλλά με διαφορετικό τρόπο από τους προκατόχους του στον Λευκό Οίκο», εξηγεί η Απλμπαουμ. «Θέλει να ωφεληθούν ο ίδιος και το στενό του περιβάλλον, όπως συνέβη με τους Σαουδάραβες, ίσως και να συμμαχήσει με τη Ρωσία και την Κίνα εναντίον των δημοκρατικών χωρών. Αντίστοιχα οι Ρεπουμπλικανοί του κινήματος MAGA δεν λένε ότι [ο πόλεμος στην Ουκρανία] δεν τους αφορά – συμβάλλουν ενεργά στη νίκη της Ρωσίας».
Αυτό, σημειώνει, συμβαίνει για μια σειρά από λόγους: κάποιοι το κάνουν για να υποστηρίξουν τον Τραμπ, κάποιοι έχουν υιοθετήσει την προπαγάνδα που παρουσιάζει τη Ρωσία «ως έθνος λευκών χριστιανών», κάποιοι διακινούν ψευδείς ειδήσεις που μεγαλοποιούν τα φαινόμενα διαφθοράς στην Ουκρανία. «Μπορεί να εμπλέκονται και ρωσικά χρήματα, δεν θα το απέκλεια», προσθέτει.
Προ ημερών ο γερουσιαστής Μαρκ Ουόρνερ μου έλεγε ότι οι ΗΠΑ είναι λιγότερο προετοιμασμένες για επεμβάσεις ξένων δυνάμεων στην προεκλογική εκστρατεία από ό,τι ήταν το 2020.
Η Πολωνοαμερικανίδα ιστορικός εξακολουθεί να ανησυχεί και για τον βασικό σύμμαχο της Μόσχας εντός της Ε.Ε., την Ουγγαρία. «Με ρώτησε κάποιος εδώ [στο Φόρουμ των Δελφών] γιατί ανησυχώ τόσο για αυτή τη μικρή, φτωχή χώρα. Απάντησα ότι η εξωτερική πολιτική του Ορμπαν συνίσταται στην υπονόμευση και ίσως στη διάλυση της Ε.Ε. – και είναι διατεθειμένος να επενδύσει πολλούς πόρους σε αυτό».
Πόσο δύσκολη είναι η κατάσταση στην Ουκρανία; Τι της λένε οι επαφές της; «Το βασικό πρόβλημα είναι η έλλειψη συστημάτων αεράμυνας – που περιλαμβάνονται στο πακέτο [του Μπάιντεν]. Αυτό επιτρέπει στους Ρώσους να πλήττουν ουκρανικά εργοστάσια παραγωγής ρεύματος. Εχουν καταφέρει να κόψουν το ρεύμα στο 90% της πόλης του Χαρκόβου και μόλις σήμερα [Παρασκευή] έπληξαν ένα από τα πιο μεγάλα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής στο Κίεβο. Θέλουν να καταστρέψουν την οικονομία της Ουκρανίας και να δημιουργήσουν ένα νέο κύμα προσφύγων».
Η Απλμπαουμ είχε πρωτοστατήσει στην ιδεολογική μάχη για την εκλογική ήττα του δεξιού – λαϊκιστικού PiS στην υιοθετημένη της χώρα. Ερωτώμενη τι δείχνουν οι πρώτοι μήνες της κυβέρνησης Τουσκ για τη δυσκολία αποκαθήλωσης του καθεστώτος που επιχείρησε να στήσει η προηγούμενη κυβέρνηση, λέει: «Κατάφεραν πολλά πολύ γρήγορα· αλλά η αλλαγή στο δικαστικό σύστημα, η αποκατάσταση του κράτους δικαίου και της βλάβης στη δημόσια διοίκηση από τον διορισμό κομματικών εγκάθετων σε ζωτικές θέσεις, αυτό θα είναι μια μακρά διαδικασία».
Οι «δούρειοι ίπποι»
Πόσο προετοιμασμένη είναι η Ε.Ε. για το νέο κύμα ρωσικής παραπληροφόρησης που θα την κατακλύσει ενόψει των ευρωεκλογών; «Η Ε.Ε. είναι κάπως καλύτερα προετοιμασμένη από τις ΗΠΑ – έχει ανθρώπους που ασχολούνται με αυτά τα θέματα, έχει την αρμόδια επίτροπο για την ψηφιακή πολιτική».
Στις ΗΠΑ, αντιθέτως, το Κογκρέσο «είναι άχρηστο στα θέματα αυτά – δεν έχει τις τεχνικές γνώσεις για να επιβάλει τους αναγκαίους ελέγχους, ενώ οι εταιρείες αυτές [Big Tech] έχουν πολλά λεφτά και δεν μπορούν να χαλιναγωγηθούν. Επιπλέον, οι Ρεπουμπλικανοί, στο όνομα της ελευθερίας του λόγου, δεν δέχονται καν να συζητηθούν βασικά θέματα που συνδέονται με τον περιορισμό της παραπληροφόρησης. Η διάλυση του Twitter από τον Μασκ είναι μέρος της ίδιας τάσης. Είναι σκόπιμο. Μιλούσα προ ημερών με τον γερουσιαστή Μαρκ Ουόρνερ, επικεφαλής της Επιτροπής Πληροφοριών, και μου έλεγε ότι οι ΗΠΑ είναι λιγότερο προετοιμασμένες για επεμβάσεις ξένων δυνάμεων στην προεκλογική εκστρατεία από ό,τι ήταν το 2020».