Θυελλώδης δημόσιος διάλογος έχει ξεσπάσει στη Σερβία αφότου η κυβέρνηση παραδέχθηκε την πρόθεσή της να επιτρέψει στον γαμπρό του Ντόναλντ Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ, να χτίσει στο Βελιγράδι έναν πύργο στο στυλ του διάσημου Trump Tower της Νέας Υόρκης.
«Για πολλούς Σέρβους είναι σαν οι Ταλιμπάν να θέλουν να χτίσουν ένα πολυτελές ξενοδοχείο στο σημείο όπου βρίσκονταν οι Δίδυμοι Πύργοι», έγραψε χθες ο ιστότοπος του Politico. Το σχέδιο προβλέπει την κατεδάφιση των βομβαρδισμένων πρώην κεντρικών γραφείων του γιουγκοσλαβικού στρατού, που έχουν διατηρηθεί ανέπαφα στο κέντρο της πόλης ως ανεπίσημη υπενθύμιση των νατοϊκών βομβαρδισμών του Βελιγραδίου το 1999.
Δυσαρέσκεια
Τη μεγαλύτερη δυσαρέσκεια προκαλεί βεβαίως το γεγονός ότι ο υπερπολυτελής ουρανοξύστης που θα στεγάζει διαμερίσματα, γραφεία και μαγαζιά ανήκει σε μια αμερικανική εταιρεία (που μάλιστα βρίσκεται ένα βήμα μακριά από έναν πρόεδρο των ΗΠΑ), η οποία προσπαθεί να σβήσει το σύμβολο του πόνου που προκάλεσε η εκστρατεία της Ουάσιγκτον πριν από 25 χρόνια.
«Είναι εξοργιστικό ο τόπος στον οποίο δολοφονήθηκαν άνθρωποι να γίνει ένα μέρος με καζίνο και τζακούζι», δήλωσε ο αντιπολιτευόμενος βουλευτής Αλεξάνταρ Γιοβάνοβιτς, ο πρώτος άνθρωπος που δημοσιοποίησε το σχέδιο. Σύμφωνα με τα έγγραφα που διέρρευσαν και βρέθηκαν στην κατοχή του Γιοβάνοβιτς, οι συζητήσεις για την κατασκευή του ουρανοξύστη είχαν ξεκινήσει ήδη το 2022. Βάσει της συμφωνίας, το σερβικό υπουργείο Υποδομών θα έδινε μια άδεια 99 ετών για τα δύο οικόπεδα που στεγάζουν τα πρώην κεντρικά γραφεία στην Kushner Realty και στην Atlantic Incubation Partners, μια εταιρεία περιορισμένης ευθύνης που ιδρύθηκε πέρυσι στην πολιτεία του Ντέλαγουερ. Λίγο μετά τη διαρροή, ο Κούσνερ επιβεβαίωσε την είδηση κοινοποιώντας ψηφιακά σχέδια της κατασκευής στην πλατφόρμα Χ. «Με ενθουσιασμό μοιράζομαι ορισμένα πρώιμα σχέδια», έγραψε στη λεζάντα. Η φωτογραφία έδειχνε δύο φωτισμένους πύργους να λάμπουν κάτω από τον ουρανό του Βελιγραδίου.
«Για πολλούς Σέρβους είναι σαν οι Ταλιμπάν να θέλουν να χτίσουν ένα πολυτελές ξενοδοχείο στο σημείο όπου βρίσκονταν οι Δίδυμοι Πύργοι».
Το πολυώροφο κουφάρι της πρώην Generalštab δεσπόζει σε πολυσύχναστο αυτοκινητόδρομο στο κέντρο της πόλης. Ο σκελετός του από σίδερα και τσιμέντο έχει παραμείνει άθικτος εδώ και δεκαετίες παρά την ιδιαίτερη τοποθεσία του, ακριβώς απέναντι από τα κτίρια της σερβικής κυβέρνησης και του υπουργείου Εξωτερικών. Οι φήμες για το ενδιαφέρον της οικογένειας Τραμπ για το κτίριο πάνε πίσω στο 2013, όταν ο τότε πρωθυπουργός της χώρας Ιβιτσα Ντάτσιτς είπε στον Τραμπ (που τότε ήταν ακόμη ένας πολυεκατομμυριούχος τηλεοπτικός αστέρας) πως επιθυμεί να χτίσει ένα πολυτελές ξενοδοχείο στο σημείο.
Ο Ρίτσαρντ Γκρένελ, που υπηρέτησε ως πρέσβης στη Γερμανία και επιτετραμμένος στη Σερβία και στο Κόσοβο κατά την περίοδο προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ, πρότεινε επίσης την «ανάπτυξη» της περιοχής το 2020, όταν ο τέως πρόεδρος ετοιμαζόταν να θέσει ξανά υποψηφιότητα.
Ιδιωτικό συμβόλαιο
Η πιο πρόσφατη πρόταση δημοσιοποιήθηκε μετά τις διαρροές του Γιοβάνοβιτς που αποκάλυπταν πως η κυβέρνηση είχε εξουσιοδοτήσει τον υπουργό Υποδομών Γκόραν Βέσιτς να υπογράψει ένα ιδιωτικό επενδυτικό συμβόλαιο με την εταιρεία του Κούσνερ.
«Το έγγραφο έφθασε σε εμάς από ανθρώπους που βρίσκονται μέσα στη δουλειά και διαφωνούν κάθετα με το σχέδιο», είπε ο Γιοβάνοβιτς. «Ο λόγος για τον οποίο πολλοί άνθρωποι που αντιτίθενται στα σχέδια κατασκευής του πύργου δεν βγαίνουν να μιλήσουν δημόσια είναι επειδή γνωρίζουν πως θα απολυθούν και θα τιμωρηθούν άμεσα». Οι βομβαρδισμοί του ΝΑΤΟ παραμένουν ένα πολύ ευαίσθητο ζήτημα στη Σερβία. Μόλις τον Μάρτιο, διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν μπροστά από το κτίριο ανεμίζοντας σερβικές και ρωσικές σημαίες για να τιμήσουν την 25η επέτειο του χτυπήματος, ενώ τα μέσα ενημέρωσης αφιέρωσαν ώρες τηλεοπτικού χρόνου στην ανάλυση του «εγκλήματος».
Ο Γιοβάνοβιτς και άλλοι αντιπολιτευόμενοι ή και ακτιβιστές έχουν ξεκινήσει μια καμπάνια συλλογής υπογραφών ενάντια στον «πύργο Κούσνερ», αριθμώντας μέχρι στιγμής περίπου 22.000 υπογραφές. Εχουν ακόμη ανακοινώσει την πρόθεσή τους να κάνουν διαδηλώσεις στο σημείο και να εμποδίσουν τα συνεργεία από την έναρξη του έργου.
Επενδυτικά σχέδια και στην Αλβανία
Η Σερβία δεν είναι η μοναδική χώρα που έχει βάλει στο «στόχαστρο» ο δισεκατομμυριούχος σύζυγος της Ιβάνκα Τραμπ. O Τζάρεντ Κούσνερ έχει εδώ και καιρό παρουσιάσει ένα σχέδιο για την ακτογραμμή της Αλβανίας, στο οποίο περιέχονται προβλέψεις για τεράστια ξενοδοχεία και resort.
Μάλιστα, ο βαθύπλουτος Αμερικανός έχει δηλώσει πως σκοπεύει να κατασκευάσει στην ακατοίκητη νήσο Σαζάν (Σάσων στα ελληνικά) ένα ξενοδοχείο πολυτελείας και υπόσκαφες βίλες. Το σχέδιό του βρίσκεται στα σπάργανα και ελάχιστες λεπτομέρειες είναι γνωστές. Εχει προκαλέσει ήδη συζητήσεις στο εσωτερικό της χώρας όχι μόνο για την πιθανότητα αλλοίωσης της φυσιογνωμίας του τοπίου, αλλά κυρίως για τον τρόπο με τον οποίο διαπλέκονται η εξωτερική πολιτική και τα επιχειρηματικά συμφέροντα, καθώς και το πώς η Αλβανία επιχειρεί να προσελκύσει ξένα κεφάλαια και να αναδείξει το τουριστικό προϊόν της με αμφιλεγόμενο ανταποδοτικό όφελος. Ο ίδιος πάντως έχει πολλάκις υποστηρίξει πως το σχέδιο θα ολοκληρωθεί καθώς και η κυβέρνηση Ράμα είναι απόλυτα σύμφωνη, θεωρώντας πως μια επένδυση τέτοιου μεγέθους είναι πολύ ωφέλιμη για τη χώρα. Ο Κούσνερ, που πρόσφατα συναντήθηκε με τον Εντι Ράμα, υποστήριξε στους New York Times ότι δεν εξαργυρώνει τώρα τη θέση που κατείχε ως σύμβουλος του Λευκού Οίκου, ούτε προτίθεται να επιστρέψει στην πολιτική σε περίπτωση επανεκλογής του Ντόναλντ Τραμπ.