«Αλληλούια» αναφώνησαν στο Κίεβο· από τον Ζελένσκι μέχρι τον τελευταίο στρατιώτη στο μέτωπο. Στην Ουκρανία, περίμεναν από το 2023 το χρηματοδοτικό πακέτο των ΗΠΑ, το οποίο έστω καθυστερημένα προσπέρασε το εμπόδιο των Ρεπουμπλικανών και μετουσιώθηκε σε αρωγή ύψους 61 δισ. δολαρίων. Ποιες ανάγκες έρχεται να καλύψει το «αμερικανικό ιππικό» και ποιο θα είναι το αποτύπωμα στην εξέλιξη του πολέμου;
Η χρονοτριβή στην Ουάσιγκτον ανήκει στις βασικές αιτίες που υποχρέωσαν την ουκρανική άμυνα να χάσει έδαφος έναντι της Ρωσίας. Τον τελευταίο χρόνο, τα ρωσικά στρατεύματα έχουν αναπτύξει δυναμική στο έδαφος και στον αέρα, απειλώντας με μια θερινή επιχείρηση η οποία θα μπορούσε να «σπάσει» την άμυνα της Ουκρανίας και να θέσει σε κίνδυνο το Χάρκοβο, τη μεγαλύτερη πόλη που βρίσκεται κοντά στα σύνορα με τη Ρωσία. Σε μια τέτοια περίπτωση, οι εξελίξεις θα έθεταν σε καθεστώς συναγερμού ακόμη και το Κίεβο, όπου εδρεύει η κυβέρνηση Ζελένσκι.
«Η Ουκρανία αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε μια δύσκολη φάση στο πεδίο της μάχης και χωρίς τη συμπληρωματική βοήθεια η εικόνα είναι πολύ πιο ζοφερή. Θεωρώ ότι υπάρχει απολύτως πραγματικός κίνδυνος οι Ουκρανοί να χάσουν έως το τέλος του 2024 ή, κατ’ ελάχιστο, να οδηγήσουν τον Πούτιν σε μια θέση από την οποία ουσιαστικά θα μπορούσε να τους υπαγορεύσει τους όρους μιας πολιτικής διευθέτησης», είπε ο διευθυντής της CIA Γουίλιαμ Μπερνς, μιλώντας σε φόρουμ στο Ντάλας του Τέξας, λίγα 24ωρα προτού η Βουλή των Αντιπροσώπων εγκρίνει το πακέτο για την Ουκρανία. Αντιθέτως, «με την ώθηση από τη στρατιωτική βοήθεια, τόσο πρακτικά όσο και ψυχολογικά, οι Ουκρανοί θα είναι απολύτως ικανοί να κρατήσουν μέσα στο 2024 επιφέροντας πλήγμα στην αλαζονική άποψη του Πούτιν ότι ο χρόνος είναι με το μέρος του», πρόσθετε ο Αμερικανός πρώην διπλωμάτης, ο οποίος είχε διατελέσει και πρέσβης στη Μόσχα την περίοδο 2005-2008.
Η μεγαλύτερη προτεραιότητα για την Ουκρανία μετά την αποδέσμευση της αμερικανικής βοήθειας είναι η αναπλήρωση των κενών στην αεράμυνα, γεγονός που μεταφράζεται σε περισσότερους πυραύλους εδάφους-αέρος, είτε πρόκειται για μικρότερα συστήματα (NASAMS και MIM-24 Hawk) είτε για μεγαλύτερους εξοπλισμούς (Patriot), οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν και από το Ισραήλ για την απόκρουση της πρόσφατης από αέρος ιρανικής επίθεσης. Τόσο οι Patriot όσο και τα συστήματα THAAD είναι σε θέση να προστατεύσουν, αφενός, από ρωσικούς Κρουζ και βαλλιστικούς πυραύλους, αφετέρου, από τα ρωσικά αεροσκάφη.
Επειτα, το Κίεβο θα πρέπει να αγοράσει πυρομαχικά πυροβολικού για να υποστηρίξει τις καθημερινές μάχες που εκτυλίσσονται με τις ρωσικές δυνάμεις σε μια γραμμή εκατοντάδων χιλιομέτρων. Σύμφωνα με τους ειδικούς, θα χρειαστεί τεράστιες ποσότητες από βλήματα 155 χιλιοστών, αλλά και πυρομαχικά για πυροβόλα μικρότερου διαμετρήματος. Επιπλέον, η Ουκρανία αναμένεται να αξιοποιήσει τη συμπληρωματική βοήθεια για να επιστρατεύσει τα σχεδόν 50 μαχητικά F-16 που της έχει υποσχεθεί η Δύση. Θα ενισχύσει έτσι τη δυνατότητα για σταθερή άμυνα αέρος έναντι της Ρωσίας, για τον εντοπισμό ρωσικών θέσεων στο πεδίο και για ηλεκτρονικό πόλεμο.
Η μεγαλύτερη προτεραιότητα για την Ουκρανία μετά την αποδέσμευση της αμερικανικής βοήθειας είναι η αναπλήρωση των κενών στην αεράμυνα.
Συγχρόνως, θα μπορεί να αποκτήσει μεγάλου βεληνεκούς πυραύλους εδάφους-εδάφους, οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα για επιθέσεις πίσω από τις ρωσικές γραμμές. Στην κατηγορία αυτή εντάσσεται το κινητό σύστημα HIMARS, το οποίο προσφέρει με ακρίβεια στόχους σε βεληνεκές τουλάχιστον 80 χιλιομέτρων, καθώς και το ATACMS, με βεληνεκές πάνω από 240 χιλιόμετρα – σύμφωνα με πληροφορίες, οι ΗΠΑ έχουν ήδη σε ένα βαθμό προμηθεύσει την Ουκρανία με πυραύλους ATACMS από τον Μάρτιο, πριν ακόμη εγκριθεί το συνολικό πακέτο βοήθειας. Στο μεταξύ, δεν θα πρέπει να υποτιμάται ο ρόλος των drones στη σύνθεση της ουκρανικής άμυνας, τα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί όσο σε κανέναν άλλον πόλεμο. Τα μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα το πιθανότερο είναι ότι θα αυξηθούν και θα πλαισιωθούν από δορυφορικά συστήματα πλοήγησης, τα οποία θα αναβαθμίσουν και το επίπεδο κυβερνοασφάλειας.
Επένδυση στις ΗΠΑ
Σημειωτέον, σχεδόν το 90% των χρημάτων που λαμβάνει η Ουκρανία θα δαπανηθεί για αγορές από την αμυντική βιομηχανία των ΗΠΑ – δηλαδή από εταιρείες όπως οι RTX, Lockheed Martin και General Dynamics. Το γεγονός αυτό εκτιμάται ότι θα διευκολύνει τις διαδικασίες για τη γρήγορη προμήθεια των εξοπλισμών και, βεβαίως, φανερώνει τα ανταποδοτικά οφέλη που θα έχει για τις ΗΠΑ το πακέτο βοήθειας. «Δεδομένου ότι αυτά τα 61 δισ. δολάρια αφορούν λιγότερο από το 7% του τεράστιου αμυντικού προϋπολογισμού των ΗΠΑ, θα υπάρξει μια εξαιρετική απόδοση επένδυσης για τους Αμερικανούς φορολογουμένους. Σχεδόν όλα τα χρήματα θα δαπανηθούν πίσω στις ΗΠΑ, παρέχοντας θέσεις εργασίας, συνεισφέροντας στην οικονομία και βοηθώντας να πληγεί η στρατιωτική ικανότητα ενός επιθετικού δικτάτορα, χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο ούτε ένα μέλος της αμερικανικής υπηρεσίας. Αυτά τα κεφάλαια, μαζί με τα δισεκατομμύρια δολάρια που έχουν ήδη προσφέρει και δεσμεύσει οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι –σε συνολική στρατιωτική και οικονομική συμβολή, οι Ευρωπαίοι έχουν δώσει πολύ περισσότερη βοήθεια από τις ΗΠΑ– «δίνουν στην Ουκρανία την ευκαιρία να παλέψει», έγραψε στο Bloomberg o πρώην ανώτατος συμμαχικός διοικητής του ΝΑΤΟ Τζέιμς Σταυρίδης. Επικαλέστηκε μάλιστα τον Ουίνστον Τσώρτσιλ από ομιλία του το 1941: «Είπε στις ΗΠΑ “δώστε μας τα εργαλεία και θα τελειώσουμε τη δουλειά”, αναφερόμενος στην ανάγκη να νικήσει τη ναζιστική Γερμανία. Σήμερα, ένας άλλος αδηφάγος εχθρός επιτίθεται σε ένα κυρίαρχο ευρωπαϊκό κράτος και επιδιώκει να υπονομεύσει τις δυτικές αξίες παγκοσμίως. Πρέπει να σταματήσουμε τον Πούτιν. Και με τα κατάλληλα εργαλεία που παρέχονται από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, η Ουκρανία μπορεί επίσης να κάνει τη δουλειά».
Το «παράθυρο»
Την ίδια ώρα, το Κρεμλίνο φέρεται να εκμεταλλεύεται τις ανησυχίες για μια επιθετική επιχείρηση της Ρωσίας στο Χάρκοβο, σε μια προσπάθεια να δημιουργήσει πανικό στους Ουκρανούς. «Θεωρούμε ότι η πιθανότητα μιας επιτυχημένης ρωσικής χερσαίας επίθεσης κατά του Χάρκοβο είναι πολύ χαμηλή εάν η Ουκρανία λάβει γρήγορα την ανανεωμένη στρατιωτική βοήθεια από τις ΗΠΑ. Η Ρωσία επιχειρεί να εκμεταλλευθεί τους συνεχιζόμενους περιορισμούς στην ουκρανική αεράμυνα και τις αυξημένες εντάσεις στην Ουκρανία στο σχετικά σύντομο παράθυρο πριν από την αναμενόμενη άφιξη της στρατιωτικής βοήθειας των ΗΠΑ σε περιοχές της πρώτης γραμμής. Οι ρωσικές δυνάμεις φαίνεται να στοχεύουν να διεισδύσουν στις ουκρανικές γραμμές βορειοδυτικά της Αβντιίβκα, στην περιφέρεια του Ντονέτσκ, αλλά η ικανότητά τους να το πετύχουν πιθανότατα θα αμβλυνθεί από την άφιξη της αμερικανικής και άλλης δυτικής βοήθειας στην πρώτη γραμμή», αναφέρεται σε δελτίο που εξέδωσε το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου, ISW, μετά την έγκριση της βοήθειας από το Κογκρέσο.
Η μάχη με τον χρόνο
Στην πραγματικότητα, το συμπληρωματικό πακέτο βοήθειας από τις ΗΠΑ είναι κατ’ αρχάς ένα «σωσίβιο» για τη φθίνουσα επιχειρησιακή ικανότητα της Ουκρανίας. Κρατάει τις ουκρανικές δυνάμεις όρθιες και αναπτερώνει το ηθικό τους. Στον βαθμό που θα αξιοποιηθεί με αποτελεσματικό τρόπο, δυνητικά και σε δεύτερο χρόνο, θα μπορούσε πιθανώς να σηματοδοτήσει μια «αλλαγή του παιχνιδιού» στο πεδίο. Θεωρείται σίγουρα η τελευταία ουσιαστική συμβολή των ΗΠΑ στην ουκρανική άμυνα πριν από τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου. Στρατιωτικοί αναλυτές τους οποίους επικαλείται το Reuters εκτιμούν ότι τα δεδομένα για την Ουκρανία στο μέτωπο πιθανώς θα επιδεινωθούν τους επόμενους τρεις μήνες. Ωστόσο, αν η παράδοση της αμερικανικής βοήθειας εξελιχθεί ομαλά, τότε η κατάσταση αναμένεται να βελτιωθεί από το φθινόπωρο και μετά. Ηδη η πρώτη δόση στρατιωτικού εξοπλισμού προετοιμάστηκε αμέσως μετά την έγκριση του πακέτου βοήθειας, περιλαμβάνοντας ένα δισ. δολάρια σε εξοπλισμούς όπως οχήματα, πυρομαχικά αεράμυνας Stinger, πυρομαχικά για πυραυλικά συστήματα πυροβολικού υψηλής κινητικότητας, πυρομαχικά πυροβολικού 155 χιλιοστών και άλλα όπλα τα οποία η Ουκρανία μπορεί να ρίξει άμεσα στο πεδίο της μάχης. Ο Τζο Μπάιντεν είχε, άλλωστε, ανακοινώσει ότι οι ΗΠΑ θα άρχιζαν να στέλνουν στρατιωτικό εξοπλισμό στην Ουκρανία «λίγες ώρες» μετά την υπογραφή του νομοσχεδίου για την παροχή των συνολικά 61 δισ. δολαρίων.
Η ενίσχυση με οπλικά συστήματα από τις ΗΠΑ αλλά και την Ευρώπη θα βελτιώσουν σαφώς τις πιθανότητες του Κιέβου να αποτρέψει μια περαιτέρω διείσδυση των Ρώσων στα ανατολικά της Ουκρανίας, η οποία θα μπορούσε να αποβεί καταλυτική για την έκβαση του πολέμου. «Ομως, θα ήταν ακόμα πιο χρήσιμο αν η βοήθεια έφτανε στην Ουκρανία όταν την είχε ζητήσει η κυβέρνηση Μπάιντεν, πέρυσι», σχολιάζουν στρατιωτικοί αναλυτές οι οποίοι παρακολουθούν τώρα με ανανεωμένο ενδιαφέρον τις εξελίξεις στο μέτωπο.
Ενα μέρος της νέας χρηματοδότησης των αμυντικών αναγκών της Ουκρανίας έχει τη μορφή δανεισμού, ιδέα την οποία είχε εισηγηθεί η σκληροπυρηνική πτέρυγα των Ρεπουμπλικανών, οι οποίοι μέχρι και την τελευταία στιγμή επικαλούνταν τα 113 δισ. δολάρια τα οποία οι ΗΠΑ είχαν ήδη διαθέσει στον πόλεμο της Ουκρανίας. Το νομοσχέδιο επιτρέπει, πάντως, στον πρόεδρο να «διαγράψει» το δάνειο εάν το επιλέξει. Η αμερικανική υποστήριξη στο Κίεβο θα δοκιμαστεί, ούτως ή άλλως, στις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου, τις οποίες έχουν πολύ σοβαρούς λόγους να αναμένουν με αγωνία τόσο ο Ζελένσκι όσο και ο Πούτιν.
Τα αναγκαία για την άμυνα της Ουκρανίας
Πυραυλικά συστήματα εδάφους-αέρος (NASAMS, MIM-24 HAWK, Patriot).
Πυρομαχικά πυροβολικού (βλήματα 155 χιλιοστών αλλά και μικρότερου διαμετρήματος).
Μαχητικά αεροσκάφη (η Δύση τής έχει υποσχεθεί F-16).
Πυραυλικά συστήματα εδάφους-εδάφους, μεγάλου βεληνεκούς (HIMARS, ΑΤACMS).
Drones (μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα με δορυφορικές εφαρμογές πλοήγησης και κυβερνοασφάλειας).
Σχεδόν το 90% των εξοπλισμών θα αγοραστεί από την αμερικανική αμυντική βιομηχανία.
