Στις αρχές του μήνα, ο ισραηλινός στρατός επιτέθηκε και κατέλαβε το συνοριακό πέρασμα της Ράφα το οποίο ενώνει τη Λωρίδα της Γάζας με τη χερσόνησο του Σινά, δηλαδή την Αίγυπτο. Από τότε, οι παραδόσεις ανθρωπιστικής βοήθειας και οι απομακρύνσεις ανθρώπων σταμάτησαν κάνοντας ακόμα πιο αφόρητη τη ζωή για εκατομμύρια ανθρώπους στον παλαιστινιακό θύλακα.
Η εξέλιξη όμως αυτή επηρέασε σοβαρά και τα οικονομικά συμφέροντα του αμφιλεγόμενου Ιμπραχίμ Ελ-Αργκάνι. Πρόκειται για έναν 50χρονο βεδουίνο ο οποίος έχει πλέον ρόλο-«κλειδί» στο καθεστώς Σίσι. Μέσα σε μια δεκαετία, χάρη στους στενούς δεσμούς του με τις αιγυπτιακές μυστικές υπηρεσίες, ο Ελ-Αργκάνι δημιούργησε μονοπώλιο στη διαχείριση του τι μπαίνει και τι βγαίνει από τη διάβαση και έτσι απέκτησε όχι τυχαία το παρατσούκλι «ο βασιλιάς του περάσματος της Ράφα».
Για τον μέσο Παλαιστίνιο, πριν τον πόλεμο, η διέλευση από το πέρασμα της Ράφα ήταν εξαιρετικά χρονοβόρα και κουραστική. Από το 2019, η εταιρεία του Ελ-Αργκάνι, Hala Consulting and Tourism Services, προσέφερε στους πλούσιους κατοίκους της Γάζας μια «υπηρεσία VIP» για να τους απαλλάξει από τους ελέγχους ασφαλείας και τη γραφειοκρατία που απαιτούνταν. Μετά το ξέσπασμα του πολέμου, η εταιρεία του καθιερώθηκε ως ο βασικός διαμεσολαβητής για την έξοδο από τον θύλακα, με αντάλλαγμα ένα απαγορευτικά υψηλό τέλος διέλευσης, ύψους 4.600 ευρώ ανά ενήλικα.
Παράλληλα, μια άλλη εταιρεία του, η Abnaa Sinai, εισέπραττε εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια για να επιβλέπει τη διέλευση φορτηγών που μετέφεραν αγαθά και ανθρωπιστική βοήθεια στον παλαιστινιακό θύλακα. Μέσα σε λίγους μήνες, σύμφωνα με έρευνα των Times, η επίβλεψη στη Ράφα απέφερε κέρδη τουλάχιστον 88 εκατομμυρίων δολαρίων.
Ετσι, ο Ελ-Αργκάνι έχει μετατραπεί σε ένα κομβικό πρόσωπο στο καθεστώς του Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι. Ο ίδιος δεν είναι απλά ένας πλούσιος επιχειρηματίας και κάτοχος ενός ισχυρού ομίλου, αλλά είναι και επικεφαλής μιας ένοπλης ομάδας που μοιάζει με πολιτοφυλακή. Μάλιστα, από την 1η Μαΐου, ο Ελ-Αργκάνι διορίστηκε επικεφαλής της Ενωσης Αραβικών Φυλών, η οποία περιλαμβάνει τους αρχηγούς περίπου 30 φυλών βεδουίνων από ολόκληρη τη χώρα. Με επίτιμο πρόεδρο τον ίδιο τον Αλ Σίσι, η οργάνωση δεν έχει επίσημη στρατιωτική δομή, αλλά ελέγχει μεγάλο αριθμό ενόπλων. Αποστολή της είναι η υπεράσπιση της κυριαρχίας της χώρας και η προστασία των συνόρων της, ιδίως στο σημείο της Γάζας στο Σινά και δευτερευόντως στα σύνορα με τη Λιβύη και το Σουδάν.
Οι σχέσεις με το αιγυπτιακό «βαθύ» κράτος
«Δεν γνωρίζουμε ακριβώς πόσο μέσα είναι ο Ελ-Αργκάνι στους κύκλους της εξουσίας. Αυτό που είναι βέβαιο όμως είναι ότι έχει μεγάλο εκτόπισμα. Είναι κοντά στη γενική υπηρεσία πληροφοριών του Αμπάς Καμέλ και έχει προνομιακή σχέση με τον αναπληρωτή του, τον Μαχμούντ Αλ Σίσι, γιο του ίδιου του προέδρου», αναφέρει μια ανώνυμη πηγή στη γαλλική εφημερίδα Le Monde. Η ίδια πηγή εκτιμά ότι η τεράστια επέκταση της επιρροής του «δεν θα ήταν δυνατή χωρίς την υποστήριξη της αιγυπτιακής κυβέρνησης».
Οσον αφορά τη Γάζα, οι στενοί δεσμοί του με τις αιγυπτιακές, τις ισραηλινές αλλά και τις παλαιστινιακές υπηρεσίες, βοήθησαν σταδιακά τον Ελ-Αργκάνι, έναν από τους λίγους ανθρώπους που ελέγχουν τη μεταφορά των εμπορευμάτων που εισέρχονται στον θύλακα. Ενδεικτικά, μετά τους πολέμους της Γάζας το 2012, το 2014 και το 2021, η εταιρεία Abnaa Sinai έλαβε εκατομμύρια δολάρια για να επιβλέπει τις επιχειρήσεις ανοικοδόμησης.
Παράλληλα, όμως, πολλοί ανησυχούν για την αυξανόμενη οικονομική και πολιτική εξουσία του Ελ-Αργκάνι στη χώρα. Από τότε που ανέλαβε επικεφαλής της Ενωσης Αραβικών Φυλών, ορισμένοι τον έχουν κατηγορήσει για υπερβολικές φιλοδοξίες, περιγράφοντας την πολιτοφυλακή του ως «αιγυπτιακή Βάγκνερ». Αλλοι πάλι τον παραλληλίζουν με τον Μοχάμεντ Χαμντάν Ντάγκλο, τον Σουδανό παραστρατιωτικό ηγέτη που τελικά πήρε την εξουσία στη μισή γειτονική χώρα.
«Η εμφάνιση του Ελ-Αργκάνι και της πολιτοφυλακής του έρχεται σε αντίθεση με το αιγυπτιακό θεσμικό μοντέλο. Είναι ανησυχητικό γιατί είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε την ανάδυση μιας τέτοιας οντότητας που έχει φυλετικά χαρακτηριστικά [εννοεί τους βεδουίνους]. Ωστόσο, δεν νομίζω ότι αποτελεί τόσο μεγάλη απειλή. Σε αντίθεση με τη Λιβύη ή το Σουδάν, η Αίγυπτος παραμένει ένα ισχυρό, εξαιρετικά συγκεντρωτικό κράτος», εκτιμά ο καθηγητής Αμρ Ελ-Σομπάκι του Κέντρου Πολιτικών και Στρατηγικών Μελετών Al-Ahram.
«Οι αρχές χρησιμοποιούν τον Ελ-Αργκάνι ως όργανο πολύ περισσότερο από ό,τι ο Ελ-Αργκάνι χρησιμοποιεί τις αρχές. Είναι φιλόδοξος και καιροσκόπος, αλλά παραμένει πιστός στο καθεστώς, χωρίς το οποίο δεν είναι τίποτα. Αν ξεφύγει από τη γραμμή, θα συντριβεί. Αυτή είναι η κατάρα του», λέει ο Ακράμ Ισμαήλ του αντιπολιτευόμενου κόμματος «Ψωμί και Ελευθερία».
