Την τελευταία εβδομάδα η Τουρκία έχει βρεθεί στο επίκεντρο της νέας κρίσης των αναδυόμενων οικονομιών, που πυροδοτήθηκε την περασμένη Πέμπτη εξαιτίας της ανησυχίας των επενδυτών ότι επιβραδύνεται η κινεζική οικονομία σε συνδυασμό με την απόφαση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) να τερματίσει, σταδιακά, το πρόγραμμα στήριξης της αμερικανικής οικονομίας. Ωστόσο, η ραγδαία υποτίμηση της τουρκικής λίρας δεν οφείλεται μόνο σε αυτούς τους δύο γενικότερους παράγοντες, αλλά και σε άλλα αίτια που σχετίζονται ειδικά με την Τουρκία.
Η πολιτική αναταραχή που ξέσπασε πέρυσι τον Ιούνιο με αφορμή το πάρκο Γκεζί αποκάλυψε τη δυσαρέσκεια μεγάλου τμήματος της τουρκικής μεσαίας τάξης προς το πρόσωπο του πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η πολιτική αστάθεια στην Τουρκία ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο στις 17 Δεκεμβρίου, όταν αποκαλύφθηκε νέο σκάνδαλο διαφθοράς στο οποίο εμπλέκονται αρκετά στελέχη της κυβέρνησης Ερντογάν.
Παράλληλα, η αλλαγή νομισματικής πολιτικής από τη Fed έφερε στο προσκήνιο τα προβλήματα αναπτυσσόμενων χωρών, οι οποίες τα προηγούμενα χρόνια είχαν ευνοηθεί από την εισροή τεραστίων επενδύσεων που αναζητούσαν υψηλότερες αποδόσεις σε αυτές. Στην περίπτωση της τουρκικής οικονομίας, ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα είναι η ύπαρξη ελλείμματος ύψους 7,4% του ΑΕΠ στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών για το 2013, σύμφωνα με το ΔΝΤ. Περίπου τα δύο τρίτα αυτού του ελλείμματος χρηματοδοτούνται από βραχυπρόθεσμα δάνεια που προέρχονται από το εξωτερικό και, συνεπώς, πιθανή ξαφνική αποχώρηση αυτών των επενδυτών αποτελεί τεράστιο πρόβλημα για την τουρκική οικονομία.
Επιπλέον, σύμφωνα με το ΔΝΤ, στην περίπτωση της Τουρκίας ο συσχετισμός μεταξύ ΑΕΠ και κεφαλαιακών ροών ανέρχεται στο 80%, καθιστώντας ιδιαίτερα ευάλωτη την τουρκική οικονομία, σε σχέση με άλλες αναδυόμενες, σε ξαφνική διακοπή της χρηματοδότησης. Πρόβλημα αποτελεί ακόμη η πολύ μεγάλη επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης της τουρκικής οικονομίας, από το 9,2% του ΑΕΠ που είχε φτάσει το 2010 στο 3,8% που προβλέπεται ότι θα φθάσει το 2013, πτώση που είναι πολύ μεγάλη για να την αγνοήσουν οι επενδυτές.
Για αυτούς, λοιπόν, τους λόγους η τουρκική λίρα έχει υποχωρήσει κατά 4,6% έναντι του δολαρίου από την αρχή του χρόνου και κατά περίπου 20% από πέρυσι τον Μάιο. Στην προσπάθειά της να ανακόψει τη διολίσθηση της λίρας, η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας δαπάνησε την περασμένη Πέμπτη τρία δισ. δολάρια, με πενιχρά αποτελέσματα. Την περασμένη Δευτέρα η τουρκική λίρα υποχώρησε στο χαμηλότερο επίπεδο όλων των εποχών έναντι του αμερικανικού νομίσματος, γεγονός που ανάγκασε τον Τούρκο κεντρικό τραπεζίτη ν’ αυξήσει, τα μεσάνυχτα της Τρίτης, το επιτόκιο δανεισμού από το 7,75% στο 12%, παρά τη δεδηλωμένη αντίθεση του κ. Ερντογάν. Την Τετάρτη το βράδυ, ο Τούρκος πρωθυπουργός προειδοποίησε ότι δεν θ’ ανεχθεί επί μακρόν την αύξηση των επιτοκίων, αν δεν αποφέρει την ενίσχυση της λίρας και του χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης.