Πριν από ένα χρόνο, στις 13 Μαρτίου 2013, εξελέγη ο Πάπας Φραγκίσκος. Χιλιάδες προσκυνητές γιόρτασαν το γεγονός. Η εκλογή του προκάλεσε ένα άνευ προηγουμένου παραλήρημα στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, παγκοσμίως. Από το περιοδικό Time μέχρι το Vanity Fair, ο Πάπας φιγουράριζε παντού. Ακόμη και στο εξώφυλλο του αμερικανικού περιοδικού Rolling Stones, καθότι περισσότερο εξοικειωμένος με τις ροκ φυσιογνωμίες παρά με τους… κληρικούς. Πρωτοφανές.
Ποιος κρύβεται, όμως, πίσω από αυτό το ασυνήθιστο, για έναν Πάπα, επικοινωνιακό προσωπείο, που είναι στραμμένο κατά βάση προς τα κοινωνικά δίκτυα; Ενας πολύ διακριτικός άνθρωπος, ένας πρώην δημοσιογράφος: Το όνομά του, Γκρεγκ Μπερκ. Μέσα σε λίγα χρόνια έγινε η σκιά, ο ισχυρός σύμβουλος και ο βασικός μαέστρος της επικοινωνιακής πολιτικής του Φραγκίσκου.
Γεννημένος στο Σεντ Λούις του Μιζούρι, το 1960, αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη δημοσιογραφία, μετακόμισε στη Ρώμη, σε ηλικία 28 ετών. Ο νεαρός δημοσιογράφος έγραφε άρθρα σχετικά με την ιταλική επικαιρότητα για το περιοδικό Time, προτού γίνει το 2001 ανταποκριτής του αμερικανικού συντηρητικού ειδησεογραφικού τηλεοπτικού δικτύου Foxnews.
Τον Ιούνιο του 2012, όταν η Αγία Εδρα κλονίζεται από το σκάνδαλο «VATICANleaks», το οποίο αποκαλύπτει μια μεγάλης κλίμακας διαφθορά στο Βατικανό, ο Μπερκ κάνει τα πρώτα βήματα στο περιβάλλον του τότε Πάπα. Είκοσι μήνες αργότερα, τον Μάρτιο 2014, εξελίσσεται σε ένα από τα πρόσωπα – κλειδιά στη Ρώμη. Χάρη σε αυτόν, το Βατικανό άνοιξε τις θύρες επικοινωνίας του με τον κόσμο.
Ωστόσο, η μυστικοπάθεια παραμένει, ο Γκρεγκ Μπερκ εξακολουθεί να είναι αθέατος. Καταχωνιασμένος στο γραφείο του στη Γραμματεία της Επικρατείας, στον τρίτο όροφο του ανακτόρου του Βατικανού, παραχωρεί ελάχιστες συνεντεύξεις. Ομως, στην αίθουσα «Stampa della santa sede», δύο βήματα από τη Βασιλική του Αγίου Πέτρου, στο κέντρο Τύπου των δημοσιογράφων, ο Γκρεγκ Μπερκ είναι ιδιαίτερα γνωστός. Οι συνάδελφοί του δεν απόρησαν με το πέρασμά του από τους κύκλους της δημοσιογραφίας στο Βατικανό, αφού διέθετε πρόσβαση σε όλες τις πληροφορίες γύρω από κάθε Πάπα.
Πώς τα κατάφερε; Σίγουρα, ρόλο έπαιξε το γεγονός ότι από 18 ετών είναι μέλος μιας θρησκευτικής οργάνωσης με εξαιρετικά μεγάλη επιρροή, της Opus Dei. Ωστόσο ακόμα μεγαλύτερο ρόλο έπαιξε το γεγονός ότι διαθέτει μια ισχυρή εμπειρία 25 χρόνων στη δημοσιογραφία και γνωρίζει καλά πώς να καθησυχάζει τον κόσμο και να αποσιωπά φήμες. Κάτι τέτοιο μπορεί να συνιστά μια εύκολη προσέγγιση για τον Τύπο, παρέχει όμως μια απλή εξήγηση πάνω σε πολύπλοκα ζητήματα και κάπως έτσι, σχεδόν de facto, έγινε… θεόσταλτος για τους δημοσιογράφους.
Από τον καιρό που ανέλαβε καθήκοντα, μία από τις αποστολές του παραμένει η διάδοση «ανεπίσημων» πληροφοριών, τέτοιων δηλαδή που οι δημοσιογράφοι χρησιμοποιούν δίχως να τον αναφέρουν ως πηγή. Μέρος του έργου του αποτελεί, επίσης, η τροφοδότηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης με ειδήσεις σχετικές με τον Πάπα, κυρίως του λογαριασμού του στο Twitter, με την επωνυμία «Pontifex», τον οποίο ακολουθούν 12 εκατομμύρια άνθρωποι σε εννέα γλώσσες. Πρόκειται για μεθόδους επικοινωνίας που επέτρεψαν στο Βατικανό να συνδεθεί με νέο τρόπο με τους πιστούς του.
«Στην Αγία Εδρα έχουμε ανάγκη από συμβούλους και επαγγελματίες δημοσιογράφους που θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν σε δύσκολες μελλοντικές καταστάσεις», είπε ο Αρχιεπίσκοπος Κλαούντιο Μαρία Σελί, πρόεδρος του Ποντιφικού Συμβουλίου για την Κοινωνική Επικοινωνία. Ετσι, μικρές φράσεις του Πάπα αναπαράγονται στο twitter και επαναλαμβάνονται από εκατομμύρια ανθρώπους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η ημέρα που ο Πάπας Φραγκίσκος είπε «Ο χαμηλού κόστους Χριστιανισμός δεν υφίσταται», φράση η οποία έκανε αμέσως τον γύρο του Διαδικτύου. Εάν ο Πάπας επικυρώνει αυτού του είδους την επικοινωνία, επαναστατική για ένα θεσμό 2.000 ετών όπως το Βατικανό, αυτό συμβαίνει επειδή γνωρίζει ότι αγγίζει τους ανθρώπους. Δεν θα σταματήσει μόνο εκεί λοιπόν, σύντομα θα εγκαινιάσει και σελίδα στο Facebook.