Παραβίαση του τεκμηρίου αθωότητας σε πολιτική δίκη
(Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, απόφ. της 11.2.14, Vella κατά Μάλτας)
Ο προσφεύγων είναι συλλέκτης αντικών και του απαγγέλθηκε κατηγορία για κατά συρροή κλοπές και αποδοχές προϊόντων εγκλήματος. Το πρωτοβάθμιο δικαστήριο τον Οκτώβριο του 1992 τον καταδίκασε για πράξεις αποδοχής προϊόντων εγκλήματος και τον απάλλαξε για την κλοπή των εν λόγω κινητών. Το εφετείο τον έκρινε ένοχο για λιγότερες ακόμη πράξεις αποδοχής και του μείωσε την ποινή από πέντε έτη φυλάκισης σε δύο έτη φυλάκισης με αναστολή. Ενώ εκκρεμούσε ακόμη η ποινική διαδικασία στο εφετείο, ένας αριθμός προσώπων, ισχυριζόμενοι ότι είναι οι ιδιοκτήτες των εν λόγω πραγμάτων, άσκησαν αγωγές στα πολιτικά δικαστήρια για να διεκδικήσουν την κυριότητα αυτών.
Σε τρεις διαφορετικές αποφάσεις που εκδόθηκαν το 2004 το εφετείο διαπίστωσε ότι ο προσφεύγων δεν ήταν ο ιδιοκτήτης ορισμένων κινητών και έτσι κρίθηκε υπόχρεος να αποζημιώσει για την καταστροφή τους ιδιοκτήτες. Παραπονείται ότι έτσι, λόγω της αθώωσής του από το ποινικό δικαστήριο, οι αποφάσεις των πολιτικών δικαστηρίων παραβιάζουν σε βάρος του το τεκμήριο αθωότητας (άρθρο 6 παρ. 2 της ΕΣΔΑ).
Το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δέχτηκε ότι υπό τα ανακύψαντα ενώπιόν του περιστατικά, δεν θεωρεί ότι οι εκφράσεις που χρησιμοποίησαν τα πολιτικά δικαστήρια υπονόμευσαν το τεκμήριο αθωότητας του προσφεύγοντος και ως εκ τούτου απέρριψε την προσφυγή.
Καταδίκη με βάση εξαναγκαστή ομολογία
(Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, απόφ. της 11.2.14, Esnieks κατά Λιθουανίας)
Ο προσφεύγων έχει καταδικαστεί για φόνο, με βάση την ομολογία του, η οποία ισχυρίζεται ότι έγινε υπό εξαναγκασμό. Κλήθηκε να μεταβεί στο αστυνομικό τμήμα, όπου κατηγορήθηκε για φόνο και οι αστυνομικοί με τη χρήση βίας τον ανάγκασαν να ομολογήσει γραπτά το έγκλημα. Το πρωτοβάθμιο δικαστήριο το 2004 τον κήρυξε αθώο, με την αιτιολογία ότι η ομολογία υπήρξε εξαναγκαστή και δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί εναντίον του. Το ανώτατο δικαστήριο εξαφάνισε την απόφαση και τον κήρυξε ένοχο και του επέβαλε ποινή στερητική της ελευθερίας ένδεκα ετών τον Αύγουστο του 2005.
Ο προσφεύγων παραπονείται ότι παραβιάστηκε σε βάρος του το άρθρο 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ για τη δίκαιη δίκη. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο παρατηρεί ότι ο προσφεύγων δεν δέχτηκε την ενοχή του ενώπιον του δικαστηρίου, η δε ομολογία του στο αστυνομικό τμήμα που τον αυτοενοχοποιεί έγινε χωρίς την παρουσία συνηγόρου. Το ζήτημα για το Δικαστήριο δεν είναι αν η ομολογία ήταν αποφασιστική για την καταδίκη του προσφεύγοντος, αλλά το ότι εν προκειμένω η κτήση του αποδεικτικού μέσου επιτεύχθηκε με την κακομεταχείρισή του, πράγμα το οποίο και η κυβέρνηση της Λιθουανίας αποδέχεται ότι έτσι έγινε.
Δέχεται λοιπόν την προσφυγή και καταδικάζει τη Λιθουανία να πληρώσει στον προσφεύγοντα το ποσό των 6.000 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση και το ποσό των 5.000 ευρώ για τα δικαστικά του έξοδα.
Παγίδευση κτηνιάτρου για δωροδοκία
(Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, απόφ. της 11.2.2014, Sandu κατά Μάλτας)
Ο προσφεύγων είναι διευθυντής μιας κρατικής κτηνιατρικής κλινικής. Η υπόθεση αφορά την καταδίκη του για απαίτηση και αποδοχή δώρου από τον C, ως αντάλλαγμα ενός πιστοποιητικού εμβολιασμού για να επιτραπεί στον σκύλο του C να ταξιδέψει στο εξωτερικό, ενώ ο προσφεύγων δεν είχε δει και εξετάσει ποτέ τον σκύλο. Για την καταδίκη του προσφεύγοντος τον Απρίλιο του 2007, το ποινικό δικαστήριο στηρίχτηκε στη μαρτυρία του C και στο γεγονός ότι τα χρήματα που είχαν προηγουμένως σημανθεί από την αστυνομία και δόθηκαν από τον C βρέθηκαν στις τσέπες του προσφεύγοντος.
Καταδικάστηκε σε χρηματική ποινή και του απαγορεύτηκε να εργάζεται ως κτηνίατρος για δύο έτη. Στηριζόμενος στο άρθρ. 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ παραπονείται ότι δεν είχε δίκαιη δίκη, διότι υπήρξε θύμα παγίδευσης, καθώς υποκινήθηκε να τελέσει το έγκλημα της δωροδοκίας.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο εκτίμησε ότι παρόλο που η υπεράσπιση είχε ισχυριστεί ότι στην προκειμένη περίπτωση το αδίκημα τελέστηκε μετά από παρακίνηση του C, ο οποίος ειρήσθω «δεν είχε καν σκύλο» και μετά ταύτα παγίδευσε τον προσφεύγοντα, με την καθοδήγηση πλέον της αστυνομίας και δεν υπάρχει κάποια ένδειξη ότι και κατά το παρελθόν είχε τελέσει παρόμοιο αδίκημα. Ετσι, δέχτηκε την προσφυγή. Δεν υπήρξε αίτημα αποζημίωσης εν προκειμένω.
Το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη – η αρωγή δικηγόρου και το δικαίωμα υποβολής ερωτήσεων στους μάρτυρες
(Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, απόφ. της 18.2.14, Bayram Güclü κατά Τουρκίας)
Ο προσφεύγων είναι Τούρκος υπήκοος. Το 1999 οι τουρκικές δικαστικές αρχές εξέδωσαν εναντίον του ένταλμα σύλληψης, ως υπόπτου για τη διακίνηση ναρκωτικών ουσιών. Συνελήφθη το 2000 και καταδικάστηκε στην Ολλανδία, όπου ζούσε.
Τον Ιανουάριο του 2002 οι ολλανδικές αρχές τον απέλυσαν από τις φυλακές και τον απέλασαν στην Τουρκία. Εκεί συνελήφθη και παρέμεινε υπό αστυνομική κράτηση μέχρι τον Φεβρουάριο του 2003, οπότε κηρύχθηκε ένοχος για διακίνηση κοκαΐνης, καταδικάστηκε σε ποινή κάθειρξης 36 ετών, από την οποία αφαιρέθηκε η ποινή των 33 μηνών που είχε ήδη εκτιθεί στην Ολλανδία. Παραπονείται με την προσφυγή ότι όταν ήταν κρατούμενος στην Αστυνομία, του απαγορεύτηκε η πρόσβαση σε δικηγόρο και ότι τα τουρκικά δικαστήρια τον καταδίκασαν με βάση μαρτυρίες προσώπων που δεν του δόθηκε η ευκαιρία να εξετάσει ο ίδιος.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο διαπιστώνει ότι ο προσφεύγων εξετάστηκε πριν κρατηθεί προσωρινά, τόσο ενώπιον της αστυνομία όσο και ενώπιον του εισαγγελέα και του ανακριτή, χωρίς την παρουσία δικηγόρου και χωρίς την πληροφόρησή του ότι είχε ένα τέτοιο δικαίωμα.
Δέχθηκε κατόπιν τούτου ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρ. 6 παρ. 3 γ της ΕΣΔΑ και θεώρησε μη αναγκαία την έρευνα και των λοιπών παραπόνων του προσφεύγοντος και υποχρέωσε την Τουρκία να του καταβάλει το ποσό των 1.500 ευρώ, ως χρηματική ικανοποίηση για την ηθική του βλάβη.