Ο Μπαράκ Ομπάμα είναι ο αδύναμος πρόεδρος μιας ολοένα και περισσότερο ευάλωτης υπερδύναμης: το γνώριμο στερεότυπο κέρδισε έδαφος το τελευταίο διάστημα, με τους πιο φανατικούς θιασώτες του να βρίσκονται μέσα στην ίδια την Αμερική, στο στρατόπεδο των Ρεπουμπλικανών αντιπάλων του 44ου προέδρου. Η αναδίπλωση του Ομπάμα στη συριακή κρίση και η προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν ενίσχυσαν όσους παραλληλίζουν τον σημερινό πρόεδρο με τον Τζίμι Κάρτερ, την εποχή της ιρανικής επανάστασης και της σοβιετικής εισβολής στο Αφγανιστάν, που έφερε τη Σοβιετική Ενωση στο απόγειο της γεωπολιτικής της επέκτασης.
Οι πολυπληθείς ανά τον κόσμο οπαδοί της θεωρίας της «αμερικανικής υποχώρησης» επικαλούνται σειρά άλλων συμπτωμάτων: την πολιτική παράλυση στην Ουάσιγκτον, τις εκρηκτικές κοινωνικές ανισότητες και το τρομακτικό χρέος μιας χώρας που εμφανίζεται να συντηρείται χάρη στα πλεονάζοντα κεφάλαια της Ανατολικής Ασίας και στα πετροδολάρια των σεΐχηδων. Ολα αυτά φιλοτεχνούν το πορτρέτο μιας «παρασιτικής» υπερδύναμης, η οποία στηρίζεται στον έλεγχο του παγκόσμιου χρήματος από τη Wall Street και της παγκόσμιας ασφάλειας από τα αμερικανικά αεροπλανοφόρα, αλλά χάνει έδαφος σε όλους τους άλλους, ζωτικούς τομείς.
Πολλά από τα προβλήματα που επισημαίνουν οι υποστηρικτές αυτής της γραμμής σκέψης είναι υπαρκτά και πιεστικά. Ωστόσο, η συνολική εικόνα που σκιαγραφούν βρίσκεται πολύ μακριά από την πραγματικότητα. Σε αντίθεση με ευρέως διαδεδομένες αντιλήψεις, η Αμερική διατηρεί το προβάδισμα έναντι όλων των ανταγωνιστών της και στην «πραγματική», παραγωγική οικονομία. Βγήκε από την κρίση πιο γρήγορα από την Ευρωζώνη και το 2012 είχε ήδη υπερβεί κατά 2,2% το ανώτατο όριο του 2007. Τα τελευταία 50 χρόνια η βιομηχανική παραγωγή της αναπτυσσόταν κατά μέσον όρο στον ίδιο ρυθμό με το συνολικό ΑΕΠ. Σήμερα, η Αμερική έχει τη μεγαλύτερη βιομηχανική παραγωγή στον κόσμο – μεγαλύτερη και από την Κίνα. Υπερτερεί κατά κράτος σε όλους σχεδόν τους κλάδους αιχμής, πληροφορική, επικοινωνίες, ρομποτική, βιοτεχνολογία, νανοτεχνολογία, νέα υλικά, με μόνη πιθανή εξαίρεση τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η επανάσταση του σχιστολιθικού αερίου θα τη μετατρέψει σύντομα σε ενεργειακά αυτοδύναμη χώρα, προσθέτοντας στη φαρέτρα της ένα μέχρι χθες απρσδόκητο όπλο πίεσης απέναντι στη Ρωσία.
Αλλά και στο γεωπολιτικό επίπεδο, η Αμερική είναι «πολύ σκληρή για να πεθάνει», ή έστω για να υποχωρήσει άτακτα. Η Ρωσία μπορεί να κέρδισε τον πρώτο γύρο στην Κριμαία, αλλά δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα κερδίσει και τον επόμενο και πιο αποφασιστικό, στην Ανατολική Ουκρανία. Με ΑΕΠ της τάξεως της Ιταλίας, η Ρωσία θα υποφέρει πολύ περισσότερο από τη Δύση στην περίπτωση που θα υποστεί νέες, σκληρότερες κυρώσεις. Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι και η εισβολή στο Αφγανιστάν, που τόσο είχε εντυπωσιάσει κάποιους στην εποχή της, αποδείχθηκε καταλύτης επιτάχυνσης της κρίσης της ΕΣΣΔ, ενώ η αμερικανική «έκλειψη» επί προεδρίας Κάρτερ αποδείχθηκε απατηλή, σαν τους αντικατοπτρισμούς της ερήμου.