ΜΟΝΑΧΟ. Ο θάνατος την Τρίτη του 82χρονου Κορνήλιου Γκούρλιτ, του ανθρώπου που ξεσήκωσε πέρυσι διεθνή κατακραυγή όταν διαπιστώθηκε ότι κατείχε στο διαμέρισμά του στο Μόναχο 1.280 έργα τέχνης σπουδαίων ζωγράφων, δεν αναμένεται να προσφέρει λύση στο μυστήριο γύρω από τον τρόπο απόκτησης της εκπληκτικής συλλογής.
Σύμφωνα με χθεσινές πληροφορίες, ο Γκούρλιτ ορίζει σε διαθήκη, που άφησε, ότι τα έργα θα καταλήξουν στο Μουσείο Τέχνης της Βέρνης, στην Ελβετία. Τα έργα των Μπέκμαν, Ντιξ, Σαγκάλ, Ματίς, Κουρμπέ και άλλων κορυφαίων εκπροσώπων του Μοντερνισμού, που κατασχέθηκαν από τις φορολογικές αρχές της Γερμανίας τον Νοέμβριο του 2013, μπορεί να κατέληξαν στην κατοχή του πατέρα του Γκούρλιτ, του συλλέκτη και κορυφαίου εμπόρου τέχνης στο Τρίτο Ράιχ, Χίλντεμπραντ Γκούρλιτ, με παράνομο τρόπο.
Πριν από τρεις εβδομάδες, οι γερμανικές αρχές πέτυχαν συμβιβασμό με τον Γκούρλιτ, σύμφωνα με τον οποίο τα έργα θα εξετάζονταν από 15μελή επιτροπή ειδικών. Ο εκλιπών είχε δεσμευθεί να αποδεχθεί το πόρισμα της επιτροπής, σχετικά με την προέλευση των έργων και να επιστρέψει όσα από αυτά αποδεικνύονταν προϊόντα λαφυραγώγησης από τους ναζί. Σε αντάλλαγμα, ο Γκούρλιτ θα μπορούσε να διατηρήσει στη συλλογή του όσα έργα είχαν αποκτηθεί νόμιμα.
Παρά τον προχθεσινό θάνατο του Γκούρλιτ, ο εκπρόσωπος της επιτροπής ανακοίνωσε ότι το γερμανικό κράτος συνεχίζει να δεσμεύεται από τη συμφωνία του με τον εκλιπόντα.
Ο Μαρκ Μαζουρόφσκι, συνιδρυτής του Holocaust Art Project, με αποστολή την επιστροφή κλαπέντων έργων στους νόμιμους κληρονόμους τους, χαρακτήρισε τον πατέρα του Γκούρλιτ «επιφορτισμένο από τους ναζί με την “ανακύκλωση” χιλιάδων έργων της λεγόμενης εκφυλισμένης τέχνης».
Ακόμη και ο συνήγορος των εναγόντων συλλεκτών, που διεκδικούν έργα της συλλογής Γκούρλιτ, Στέφαν Χόλτσινγκερ, άσκησε κριτική σε προηγούμενες γερμανικές κυβερνήσεις για την έλλειψη ενδιαφέροντος που επέδειξαν στο θέμα των κλαπέντων έργων τέχνης κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος.
«Ο κ. Γκούρλιτ έπραξε περισσότερα τις τελευταίες δεκαετίες απ’ ό,τι η Ομοσπονδιακή Γερμανία, που αποδείχθηκε εντελώς αδιάβαστη σε ό,τι αφορά τη λαφυραγώγηση αυτή», είπε ο κ. Χόλτσινγκερ, που εκπροσωπεί κληρονόμους εξαφανισμένων στο Ολοκαύτωμα Γερμανοεβραίων συλλεκτών τέχνης.
Σύμφωνα με ειδικούς, από τα 1.280 έργα της συλλογής Γκούρλιτ, περίπου 500 εκτιμώνται ότι αποκτήθηκαν με παράνομες μεθόδους. Το εγκώμιο του Γκούρλιτ έπλεξε χθες η υπουργός Πολιτισμού της Γερμανίας Μόνικα Γκρούτερς, επαινώντας τον εκλιπόντα για την -έστω και καθυστερημένη- ανάληψη ευθύνης για το παρελθόν. «Ο κ. Γκούρλιτ έδωσε το παράδειγμα για την αναζήτηση δίκαιης λύσης σ’ ένα περίπλοκο θέμα», είπε η κ. Γκρούτερς.