Αγνωστες λεπτομέρειες για το πολιτικό παρασκήνιο που οδήγησε στην κατάπνιξη των διαδηλώσεων στην πλατεία Τιενανμέν του Πεκίνου, πριν από 25 χρόνια, αποκαλύπτει ο στρατηγός Χσου Τσινχσιάν.
Ο στρατηγός Χσου, διοικητής το 1989 του 38ου σώματος στρατού, λέει σήμερα ότι σε σύσκεψη επικεφαλής σωμάτων την άνοιξη του 1989, είχε αρνηθεί να διατάξει τους άνδρες του να κινηθούν εναντίον των συγκεντρωμένων φοιτητών. «Οι διαδηλώσεις ήταν πολιτικό -και όχι στρατιωτικό- πρόβλημα. Η κρίση έπρεπε να λυθεί μέσω διαπραγματεύσεων και όχι διά της βίας. Προτιμώ να με αποκεφαλίσουν σαν εγκληματία, παρά να μείνω ως εγκληματίας στα μάτια της Ιστορίας», είπε ο στρατηγός Χσου, μιλώντας στον Κινέζο ιστορικό Γιανγκ Τζισένγκ.
Παρότι ο στρατηγός Χσου συνελήφθη αμέσως μετά την άρνησή του, η στάση του προκάλεσε πανικό στα ανώτατα στελέχη του κόμματος, πυροδοτώντας σενάρια στάσης του στρατεύματος και πείθοντας τα μέλη του Πολιτικού Γραφείου ότι οι φοιτητικές διαδηλώσεις έθεταν σε κίνδυνο την ίδια την επιβίωση του Κ.Κ. Κίνας.
Τα νέα ιστορικά στοιχεία διαψεύδουν, όμως, έναν άλλο μύθο των διαδηλώσεων στην Τιενανμέν. Σύμφωνα με τη σύγχρονη ιστορική έρευνα και αντίθετα από ό,τι μετέδιδαν την εποχή εκείνη τα δυτικά ΜΜΕ, καμία μονάδα του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού δεν στασίασε κατά τη διάρκεια της κρίσης στις 3 και 4 Ιουνίου 1989. Οι φήμες αυτές και η ευρεία διασπορά τους αποδεικνύουν τον πανικό του καθεστώτος.
Παρά το πέρας 25 ετών από τα γεγονότα του Πεκίνου, η αιματοχυσία της Τιενανμέν παραμένει ένα από τα πιο ευαίσθητα ζητήματα στην κινεζική πολιτική. Παρά τις επίμονες προσπάθειες των Αρχών να σβήσουν τα γεγονότα των δύο εκείνων ημερών από τη συλλογική μνήμη, νέα στοιχεία και αποκαλύψεις προστίθενται διαρκώς.
Το σημαντικότερο νέο στοιχείο αφορά την αμφίρροπη στάση του κινεζικού στρατού απέναντι στη γιγάντια διαδήλωση υπέρ της δημοκρατίας. «Προσωπικά, δεν έκανα τίποτα μεμπτό. Αισθάνομαι, όμως, ότι η συμμετοχή του στρατού ήταν ντροπή», λέει ο Λι Χσιαομίνγκ, ένας από τους δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες που συμμετείχαν στην καταστολή της διαδήλωσης.
Σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές, οι νεκροί διαδηλωτές στην Τιενανμέν ξεπέρασαν τους χίλιους, οι περισσότεροι θύματα των πυρών κατά ριπάς των Κινέζων στρατιωτών ή καταπλακωμένοι από τις ερπύστριες των αρμάτων μάχης. Σύμφωνα με τις κινεζικές αρχές, το σύνολο των νεκρών δεν υπερέβη τους τριακόσιους, με πολλούς από αυτούς να είναι στρατιώτες.
Μία ημέρα μετά την επέμβαση του στρατού, ο ιστορικός Γιανγκ Τζισένγκ, τότε δημοσιογράφος του πρακτορείου Νέα Κίνα, περπάτησε μέχρι τη γειτονική συνοικία Μουχσιντί, τόπο σκληρών μαχών μεταξύ διαδηλωτών και στρατού. «Οπου και να κοιτούσε κανείς, έβλεπε τρύπες από σφαίρες. Αυτό που μου πάγωσε, όμως, το αίμα ήταν ένα σύνθημα, γραμμένο με έντονη κόκκινη μπογιά σε τοίχο, πάνω από σωρό κατεστραμμένα ποδήλατα και δίπλα σε λακκούβα γεμάτη αίμα. Το σύνθημα έγραφε: Αίμα του λαού».