ΑΓΚΥΡΑ. Η αναμενόμενη ανακοίνωση της υποψηφιότητας του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για την προεδρία της Τουρκίας, σήμερα, αποτελεί εναρκτήριο λάκτισμα της πρώτης προεκλογικής εκστρατείας για την απευθείας ανάδειξη προέδρου. Το φάσμα των υποψηφιοτήτων, στο σύνολό του, αποτελεί καταγραφή των βαθύτατων αλλαγών που έχουν επέλθει στην τουρκική πολιτική σκηνή.
Η κοσμική αντιπολίτευση στηλιτεύει την πορεία του Ερντογάν προς τον εξισλαμισμό της δημόσιας ζωής της Τουρκίας, αλλά παράλληλα στηρίζει ως υποψήφιο αντίπαλό του στην προεδρία έναν ακαδημαϊκό -τον Εκμελεντίν Ιχσάνογλου- που έχει περάσει μέρος της ζωής του προωθώντας το Iσλάμ. Σε μια αξιοσημείωτη σύμπραξη, ο Ιχσάνογλου έχει τη στήριξη και του εθνικιστικού κόμματος MHP («Γκρίζοι Λύκοι»). Ο δε τρίτος υποψήφιος, ο Σελαχατίν Ντεμίρτας του κουρδικού HDP, είναι εκπρόσωπος μιας μειονότητας την ύπαρξη της οποίας το τουρκικό κατεστημένο μέχρι πρόσφατα αρνούνταν.
«Πρόκειται σίγουρα για κάτι καινούριο, για μια νέα Δημοκρατία», είπε ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Καντίρ Χας της Κωνσταντινούπολης, Σολί Οζέλ. «Βρισκόμαστε σε αχαρτογράφητα νερά».
Πολλοί θεωρούν τη νίκη του Ερντογάν στις προεδρικές εκλογές αναπόφευκτη. Ο νυν πρόεδρος Αμπντουλάχ Γκιουλ δήλωσε χθες ότι δεν θα επιδιώξει ανανέωση της προεδρικής του θητείας, τροφοδοτώντας το σενάριο σύμφωνα με το οποίο θα υπάρξει αντιμετάθεση αξιωμάτων, με τον Γκιουλ να μεταφέρεται στο αξίωμα του πρωθυπουργού.
Μεταπηδώντας στην προεδρία και επενδύοντάς την με ισχυρότερες εκτελεστικές εξουσίες, ο Ερντογάν παρακάμπτει την απαγόρευση τέταρτης πρωθυπουργικής θητείας. Οι προστριβές του Ερντογάν με το κοσμικό κατεστημένο κατέληξαν σε επικράτηση του ήπιου ισλαμισμού που πρεσβεύει το κόμμα ΑΚΡ του Τούρκου πρωθυπουργού. Μετά την 11χρονη πρωθυπουργία του Ερντογάν, η παλαιά κοσμική ελίτ έχει δει τη θρησκεία να μετατρέπεται από θέμα ταμπού σε κυρίαρχο πολιτικό ζήτημα.
Ενώ το 1999 ο Ερντογάν βρέθηκε στη φυλακή κατηγορούμενος για ισλαμιστική δραστηριότητα, μόλις τρία χρόνια αργότερα εξελέγη στην πρωθυπουργία, με τις ψήφους ευσεβών γυναικών που εθεωρούντο πολίτες β΄ κατηγορίας, καθώς απαγορευόταν να εμφανιστούν σε δημόσιες υπηρεσίες φορώντας ισλαμικές μαντίλες.
«Δεν είναι απομίμηση»
Η επιλογή του αντιπολιτευόμενου CHP να χρίσει υποψήφιο πρόεδρο τον Ιχσάνογλου, ο οποίος διατέλεσε επί εννέα χρόνια επικεφαλής του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας, αποξένωσε πυρήνα κοσμικών στελεχών του κόμματος, που αρνήθηκαν να τον στηρίξουν. Ο βουλευτής του CHP Αϊκάν Ερντεμίρ αρνείται ότι ο Ιχσάνογλου είναι απομίμηση του Ερντογάν. «Είναι το ακριβώς αντίθετο του Ερντογάν, είναι πλουραλιστής, όχι οπαδός της πλειοψηφίας, επιδιώκει τη συναίνεση και όχι τη λαϊκίστικη πόλωση. Εχουμε μια καθαρή επιλογή ανάμεσα σε έναν φιλελεύθερο και σε έναν αυταρχικό πρόεδρο».