Oταν ψάχνεις για δουλειά, ακούς πολύ συχνά τη συμβουλή «μην το παίρνεις προσωπικά». Υστερα από επτά μήνες αναζήτησης εργασίας στο Παρίσι, έμαθα να καταπίνω τις απορρίψεις. Πώς έφτασα όμως εδώ;
Ηρθα στο Παρίσι το 2009, για ένα μεταπτυχιακό στην Πολιτιστική Διαχείριση (cultural management) στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης. Στα χέρια μου είχα μια μικρή υποτροφία κι ένα μεγαλύτερο δάνειο. Οταν έφτασα εδώ, πίστευα ότι θα επιστρέψω στην Ελλάδα εννέα μήνες μετά. Η δουλειά μου στην «Καθημερινή», την οποία είχα ξεκινήσει στα 19 μου, το 2003, με ικανοποιούσε. Είχα μάθει να ακούω ότι είμαι χαρισματική κι έξυπνη. Περήφανη, χαμογελαστή και ολίγον υπερφίαλη, ήμουν η κατάλληλη λεία στην ευρωπαϊκή αγορά εργασίας.
Μόλις ολοκλήρωσα το μεταπτυχιακό μου, τον Σεπτέμβριο του 2011, άρχισα να στέλνω βιογραφικά σε μουσεία, γκαλερί, δισκογραφικές εταιρείες, αρχιτεκτονικά γραφεία. Εχω υπολογίσει ότι σε σύνολο 14 μηνών αναζήτησης εργασίας, έχω στείλει συνολικά 800 βιογραφικά κι έχω περάσει 50 συνεντεύξεις για δουλειά.
Δύο βδομάδες μετά την πρώτη αποστολή βιογραφικών, τον Οκτώβριο του 2011, χτύπησε το τηλέφωνό μου και είχα την πρώτη μου συνέντευξη για δουλειά σ’ ένα αρχιτεκτονικό γραφείο. Στο πρώτο ίντερβιου με υποδέχτηκε η κοπέλα που έφευγε από τη θέση διοικητικού υπαλλήλου «για προσωπικούς λόγους». Η συνάντηση πήγε αρκετά καλά, αφού με κάλεσαν σε δεύτερο ραντεβού. Στο δεύτερο ίντερβιου γνώρισα τον διευθυντή, που με ρώτησε το εξής: «Πείτε μου, πώς θα σας φαινόταν αν για τις ανάγκες της θέσης σας θα έπρεπε να ντύνεστε θηλυκά και να ψυχαγωγείτε κάποιες φορές τους πελάτες μας σε βραδινές εξόδους;». Δεν πήρα τη θέση.
Στο επόμενο διάστημα, είχα περίπου μία συνέντευξη τον μήνα. Μεταξύ των οποίων, θυμάμαι έντονα τη φορά που κάποιος εργοδότης μού είπε έξω απ’ τα δόντια ότι «η προφορά σας είναι κάπως έντονη. Εμένα δεν με πειράζει, αλλά οι πελάτες μας ίσως και να ενοχληθούν».
«Πού είναι το χαμόγελό σας δεσποινίς;»
Τον Ιανουάριο του 2012, μια εταιρεία οργάνωσης εκπαιδευτικών σαλονιών MBA και MASTERS με κάλεσε σε συνέντευξη. Η πρώτη συνάντηση με την υπεύθυνη ανθρώπινου δυναμικού πήγε πολύ καλά, αλλά ο διευθυντής βρήκε πως ο χαρακτήρας μου παραείναι εκρηκτικός για τις ανάγκες της εταιρείας. Δύο μήνες μετά, χτύπησε το τηλέφωνο και η ίδια εταιρεία ζητούσε να βρεθούμε. Η κοπέλα που είχαν προσλάβει θα απολυόταν. Πήρα τη θέση χωρίς πολλά πολλά ― είχα κλείσει έξι μήνες χωρίς δουλειά. Εκτός των καθηκόντων μου, κατά τη διάρκεια της παραμονής μου στη δουλειά χρειάστηκε να υποβάλω μήνυση εκ μέρους του αφεντικού μου εναντίον της πρώην υπαλλήλου. Οταν απολύθηκε, πλαστογράφησε την υπογραφή του διευθυντή για να μην απελαθεί από τη χώρα. Ενας άλλος υπάλληλος είχε πλαστογραφήσει την υπογραφή του διευθυντή για να πάρει δάνειο 9.000 ευρώ.
Σχεδόν ένα χρόνο μετά την πρόσληψή μου, πήρα την απόφαση να παραιτηθώ. Δεν δούλευα στον τομέα του πολιτισμού, ήμουν κακοπληρωμένη και δεν μπορούσα να διαχειριστώ το στρες. Φυσικά, δεν είχα δικαίωμα στο επίδομα ανεργίας. Μέσα σ’ όλα, ο προηγούμενος εργοδότης μου είχε παραλείψει να δηλώσει τον αριθμό μητρώου μου στο ταμείο ανεργίας και το ταμείο ανεργίας είχε χάσει τον φάκελό μου. Ταυτόχρονα, το ταμείο ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης είχε κάνει λάθος στο όνομά μου και αδυνατούσε να το διορθώσει για περίπου ένα χρόνο.
«Είστε ιδανική…»
Ευτυχώς, λόγω της πρόσφατης εργασιακής μου εμπειρίας, το βιογραφικό μου είχε γίνει πιο δυνατό και λάμβανα περίπου τρία τηλέφωνα την εβδομάδα για ραντεβού. Αρχές Δεκέμβρη βρέθηκα στο Πανεπιστήμιο της Nanterre, για μια θέση που θα άνοιγε στο επόμενο διάστημα, στο τμήμα διεθνών σπουδών. Θα υποδεχόμουν τους ξένους φοιτητές. Το τμήμα ανθρωπίνων πόρων έδωσε την ευχή του, η διευθύντρια του τμήματος μου είπε ότι «δεν αμφιβάλλω ότι θα ταιριάξετε τέλεια στο περιβάλλον, ότι έχουμε την ίδια κουλτούρα και είστε ιδανική για τη θέση». Εφυγα σχεδόν σίγουρη ότι είχα βρει δουλειά. Τρεις μέρες μετά, μου τηλεφώνησαν ότι για γραφειοκρατικούς λόγους η θέση δεν θα άνοιγε τελικά.
Εκανα αρκετά ραντεβού με οργανισμούς που ασχολούνται με την κλασική μουσική και το θέατρο, δύο τομείς που δεν κατέχω. «Ξέρετε να μου πείτε ποια είναι η διαφορά μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού θεάτρου;», με ρωτούσαν. Και λίγο αργότερα, «δεν μπορούμε να σας προσφέρουμε τη θέση γιατί δεν έχετε εμπειρία στον τομέα».
Κάποια στιγμή, με κάλεσε ένα μεγάλο θέατρο για θέση υπεύθυνου πωλήσεων εισιτηρίων. Απέναντί μου, ο διευθυντής, που κάπνιζε ένα ηλεκτρονικό τσιγάρο, μου είπε, πολύ ξεκάθαρα, ότι οι εμπειρίες μου δεν είναι αρκετές για τη θέση, αλλά υπάρχουν θέσεις ταμία, που μπορεί να με ενδιέφεραν. Και οι συνθήκες εργασίας; «Θα δουλεύετε για τον βασικό μισθό, μόνο βράδια, Σαββατοκύριακα και αργίες», είπε. Και προσέθεσε: «Βασική προϋπόθεση είναι να χαμογελάτε. Πού είναι το χαμόγελό σας, δεσποινίς;».
Προσωπικές ερωτήσεις
Αρχισα να κάνω πιο προσεκτική επιλογή των ραντεβού μου. Ρωτούσα αν ο βασικός μισθός ήταν διαπραγματεύσιμος. Αν απαντούσαν όχι, περνούσα στην επόμενη θέση. Ελεγχα μεθοδικά τις αποστάσεις. Οτιδήποτε πάνω από 45 λεπτά με το τρένο ήταν απαγορευτικό. Δεν μπορούσα βέβαια να ελέγξω τις προσωπικές ερωτήσεις, αλλά συνήθισα. «Είστε παντρεμένη; Ο σύζυγός σας δεν θα έχει πρόβλημα αν δουλεύετε τα Σαββατοκύριακα;». Ζήτω η χειραφέτηση των γυναικών. Ή: «Είστε σίγουρη πως δεν θέλετε να κάνετε παιδιά σύντομα; Περνάνε τα χρόνια, κυρία μου».
Τελικά, βρήκα μια θέση ημιαπασχόλησης πριν από δύο μήνες, σ’ έναν μικρό εκδοτικό οίκο που χειρίζεται βιογραφικά πολιτικών ανδρών. Εχω ξεκινήσει εδώ και δύο μήνες, με σύμβαση ορισμένου χρόνου. Τα χρήματα δεν καλύπτουν καν το ενοίκιό μου. Ψάχνω το ίδιο δυναμικά με πριν για δουλειά.
Μόλις έκλεισα τα τριάντα. Ποτέ πριν η ζωή μου δεν ήταν τόσο αβέβαιη, τόσο ενδιαφέρουσα, τόσο απειλητική μαζί. Δεν ξέρω αν είμαι ή αν ποτέ υπήρξα χαρισματική. Εχει καμία σημασία;
Βασικός μισθός ούτε για το ενοίκιο
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Απριλίου 2014, είναι καταγεγραμμένοι συνολικά στη Γαλλία 3.347.700 άνεργοι. Ο αριθμός αυτός αποτελεί νέο αρνητικό ρεκόρ (149.800 περισσότεροι άνεργοι από τον Φεβρουάριο του 2013). Οι εταιρείες υποστηρίζουν ότι για κάθε θέση λαμβάνουν περίπου 200 βιογραφικά και πραγματοποιούν 10-15 ραντεβού.
Ο βασικός μισθός στη Γαλλία είναι 1.445 ευρώ μεικτά, 1.120 ευρώ καθαρά. Ενα διαμέρισμα 40 τ.μ. τιμολογείται 800 – 1.150 ευρώ. Για να βρεις σπίτι, πρέπει τα μηνιαία εισοδήματά σου να ξεπερνούν τρεις φορές το ενοίκιο του διαμερίσματός σου. Αυτό συμβαίνει γιατί τους χειμερινούς μήνες ο ιδιοκτήτης δεν έχει δικαίωμα να σου κάνει έξωση αν δεν πληρώνεις το νοίκι.
Πολλές οργανώσεις, ειδικά στον τομέα του πολιτισμού, επωφελούνται από κρατικές ή δημοτικές επιχορηγήσεις οι οποίες μεταφράζονται σε προσλήψεις (emploi tremplin, CAE-CUI). Για να μπορεί κάποιος να κάνει αίτηση σε κάποια επιχορηγούμενη θέση, πρέπει να τηρεί κάποια κριτήρια, όπως για παράδειγμα να είναι άνεργος για παραπάνω από ένα χρόνο, να είναι 15 – 26 ετών ή άνω των 44.
Ασφάλιση και ανεργία
Για να ασφαλιστεί κάποιος πολίτης, χρειάζεται να είναι φοιτητής ή να έχει εργαστεί στη χώρα. Αν βρεθεί άνεργος αργότερα, συνεχίζει να επωφελείται των δημόσιων νοσοκομείων και γιατρών. Η ιδιωτική ασφάλιση λειτουργεί συμπληρωματικά και καλύπτεται συχνά από τον εργοδότη. Επίσης, μπορεί κανείς να επωφεληθεί από την ασφάλεια του συζύγου ή συντρόφου του. Ο συνδυασμός των δύο μπορεί να καλύψει σχεδόν τα πάντα, από τον παθολόγο, ώς και τρεις φορές την εβδομάδα ψυχοθεραπεία. Οι περισσότεροι γιατροί είναι συμβεβλημένοι με το Δημόσιο και τα ιδιωτικά ταμεία.
Για να καταχωριστείς ως ελεύθερος επαγγελματίας, καταθέτεις χαρτιά έναρξης επιχείρησης, χωρίς κάποια έξτρα χρέωση. Μία βδομάδα μετά θα έχεις αριθμό μητρώου. Ως ελεύθερος επαγγελματίας, τον πρώτο χρόνο της επιχείρησής σου, αν τα έσοδά σου δεν ξεπερνούν τα 35.000 ευρώ, και τηρείς κάποιες προϋποθέσεις (π.χ. ψάχνεις για δουλειά) μπορείς να επωφεληθείς της ACCRE, επιχορήγηση που σου επιστρέφει αυτόματα όλες τις κρατήσεις (23% ανά πληρωμή) για ένα χρόνο.
Αν μπορείς να αποδείξεις στο ταμείο ανεργίας ότι το δίπλωμα οδήγησης είναι απαραίτητη προϋπόθεση στην εύρεση εργασίας, τότε το κράτος ενδέχεται να καλύψει ολοκληρωτικά το κόστος αυτού – ώς 1.200 ευρώ.
Αν ένας εργαζόμενος εργάζεται σε εταιρεία με σύμβαση ορισμένου χρόνου, ο εργοδότης οφείλει να υπογράψει τη σύμβαση μέσα σε 48 ώρες. Αν δεν συμβεί αυτό, τότε η σύμβαση ορισμένου χρόνου γίνεται αυτόματα αορίστου. Για να απολυθεί κάποιος από σύμβαση αορίστου χρόνου, ο εργοδότης πρέπει να αποδείξει ότι ο εργαζόμενος έχει διαπράξει κάποιο σοβαρό λάθος (π.χ. έχει καταχραστεί χρήματα) ή έχει εγκαταλείψει τη θέση. Συχνά, η επιχείρηση και ο εργαζόμενος συμφωνούν στην αποχώρηση του εργαζομένου (rupture conventionnelle). Σε αυτήν την περίπτωση, ο εργαζόμενος δέχεται αποζημίωση και εισάγεται στο ταμείο ανεργίας (περίπου 80% του μισθού του για δύο χρόνια, ανάλογα με την παλαιότητα στην εταιρεία).
Περί αλληλεγγύης
H CAF φροντίζει για τη βοήθεια στη στέγαση. Ως φοιτητής ή εργαζόμενος με χαμηλό εισόδημα, λαμβάνεις περίπου 100-250 ευρώ τον μήνα. Αν συγκατοικείς με τον σύντροφό σου, τα εισοδήματά του λειτουργούν συμψηφιστικά και συχνά χάνεις τα προνόμιά σου.
Το RSA είναι το ταμείο αλληλεγγύης για ανέργους ή ομάδες πληθυσμού σε δυσκολία. Εκτός από μια βοήθεια περίπου 450 ευρώ τον μήνα, ενδέχεται να έχεις δωρεάν μεταφορές σε όλη την περιφέρεια (67-100 ευρώ ανάλογα την κατοικία σου).
Ολοι οι άνεργοι και οι νέοι κάτω των 16 ετών μπορούν να βλέπουν δωρεάν τις μόνιμες εκθέσεις των μεγάλων μουσείων και να πηγαίνουν δωρεάν στις δημοτικές πισίνες.