Νέα κλιμάκωση στη διαφαινόμενη διπλωματική κρίση μεταξύ Γερμανίας και ΗΠΑ με αφορμή τη σύλληψη δύο Γερμανών πρακτόρων των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, σημειώθηκε την Πέμπτη, με την έκκληση της κυβέρνησης του Βερολίνου προς τον σταθμάρχη της CIA στη Γερμανία, να εγκαταλείψει το έδαφος της χώρας.
Η υπόθεση ξέσπασε την Τετάρτη 2 Ιουλίου, μετά τη σύλληψη 31χρονου Γερμανού, υπαλλήλου της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Πληροφοριών (BND), που φέρεται να διοχέτευε τα τελευταία δύο χρόνια απόρρητα στοιχεία στη CIA σχετικά με τις εργασίες διακομματικής επιτροπής του κοινοβουλίου στο Βερολίνο για το σκάνδαλο υποκλοπών της NSA. Για τη δεύτερη σύλληψη δεν υπάρχει ακόμη καμία πληροφορία.
Την οργή του προέδρου Ομπάμα προκάλεσε, όμως, η ολιγωρία της CIA να τον ενημερώσει άμεσα για τη σύλληψη. Οταν μία ημέρα μετά τη σύλληψη -την Πέμπτη 3 Ιουλίου- ο κ. Ομπάμα μίλησε τηλεφωνικά με τη Γερμανίδα ομόλογό του, ο πρόεδρος αγνοούσε τα πάντα. Ο γερμανικός Τύπος αποκάλυψε αυτή την εβδομάδα ότι η CIA γνώριζε ότι ο 31χρονος είχε τεθεί υπό διακριτική παρακολούθηση από τους Γερμανούς, τρεις ολόκληρες εβδομάδες πριν από τη σύλληψή του.
Υψιστη ειρωνεία της ιστορίας του Ψυχρού Πολέμου αποτελεί επίσης το γεγονός ότι η κ. Μέρκελ ενημερώθηκε για τη σύλληψη, ενόσω πραγματοποιούσε επίσημη επίσκεψη στο Πεκίνο (την όγδοη στα επτά χρόνια θητείας της στην καγκελαρία), ενώ προέβη στις πρώτες δηλώσεις της για το θέμα, κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου με τον Κινέζο πρωθυπουργό Λι Κετσιάνγκ.
Αναλυτές των διεθνών σχέσεων εκτιμούν ότι η πρόσφατη ένταση στις σχέσεις Βερολίνου – Ουάσιγκτον αποτελεί φυσικό επακόλουθο της αδιαφορίας με την οποία αντιμετωπίζουν επ’εσχάτων οι ΗΠΑ τη Γερμανία. «Ο Μπους και ιδιαίτερα ο Ομπάμα, εκτιμούν ότι η Γερμανία αποτελεί "επιλυθέν πρόβλημα", που δεν απαιτεί περαιτέρω αμερικανική εμπλοκή. Οι πρόσφατες εξελίξεις αποδεικνύουν ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Η Γερμανία είναι βαθιά διχασμένη σε ό,τι αφορά την ίδια της τη φύση και τον κόσμο γύρω της» λέει στους «Times» της Νέας Υόρκης ο πρώην Αμερικανός πρεσβευτής στο Βερολίνο, Τζον Κόρνμπλουμ.
Το σκάνδαλο κατασκοπείας μπορεί τώρα να υποχρεώσει τις ΗΠΑ σε άτακτη υποχώρηση από τη μέχρι σήμερα σκληρή τους στάση απέναντι σε ένα κρίσιμο γερμανικό αίτημα. Τον τελευταίο χρόνο και μετά τις αποκαλύψεις του Εντουαρντ Σνόουντεν για παρακολούθηση του κινητού τηλεφώνου της Αγκελα Μέρκελ από τη NSA, το Βερολίνο κατέθεσε αίτημα υπογραφής συμφωνίας «μη κατασκοπείας» με τη Γερμανία, αντίστοιχη με αυτές που η Ουάσιγκτον έχει υπογράψει με την Αυστραλία, τη Βρετανία, τον Καναδά και τη Νέα Ζηλανδία. Ο Λευκός Οίκος αντιστάθηκε στο αίτημα, φοβούμενος ότι άλλες χώρες θα ακολουθούσαν το παράδειγμα της Γερμανίας.
Απειλείται η συνεργασία
Παρατηρητές του σκιώδους κόσμου των μυστικών υπηρεσιών επισημαίνουν ότι η πρωτοβουλία της CIA να κατασκοπεύσει τη Γερμανία απειλεί τη σημαντική συνεργασία των δύο κρατών σε θέματα καταπολέμησης της τρομοκρατίας. Μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, η BND έχει διακριθεί στην αναζήτηση τρομοκρατών, ενώ η υπηρεσία διαδραμάτισε κρίσιμο ρόλο στην κυβερνο-επίθεση κατά του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, μέσω του καταστροφικού τεχνητού ιού υπολογιστών Stuxnet.
Η παρούσα κρίση στις σχέσεις ΗΠΑ-Γερμανίας ξεσπά σε δύσκολη στιγμή για τον πρόεδρο Ομπάμα, καθώς η Ουάσιγκτον χρειάζεται οπωσδήποτε την ενεργή συμμετοχή του Βερολίνου στη διαχείριση της κρίσης στην Ουκρανία. Τα εκτεταμένα ενεργειακά δίκτυα, που μοιράζεται η Γερμανία με τη Ρωσία, σε συνδυασμό με την προσβλητική στάση των πρακτόρων των ΗΠΑ, ίσως πείσουν τώρα την κ. Μέρκελ ότι η στήριξή της στην αμερικανική διπλωματία είναι άνευ ουσίας.