O Βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον πιστεύει ακράδαντα ότι οι πολίτες πρέπει να σκεφθούν πολύ καλά προτού ρίξουν στην κάλπη την ψήφο τους στο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας. Τόσο ο ίδιος όσο και άλλoι ηγέτες που επιθυμούν διακαώς την παραμονή της Σκωτίας στο Ηνωμένο Βασίλειο επισημαίνουν ότι το αποτέλεσμα της 18ης Σεπτεμβρίου -ημέρα διεξαγωγής του δημοψηφίσματος- θα είναι δεσμευτικό και αμετάκλητο. Αν οι Σκωτσέζοι εγκαταλείψουν το Ηνωμένο Βασίλειο και στη συνέχεια αλλάξουν γνώμη, απλά θα πρέπει να αποδεχθούν το αποτέλεσμα της βούλησής τους. Ως φαίνεται, τέτοιες τοποθετήσεις επιτυγχάνουν τον σκοπό τους και το «Οχι στην ανεξαρτησία» φαίνεται να έρχεται πρώτο στις δημοσκοπήσεις.
Μια δεύτερη προειδοποίηση κρύβεται στην ίδια τοποθέτηση. Αν ψηφίσουν «Οχι» στην ανεξαρτητοποίηση της Σκωτίας, θα πρέπει και πάλι να αποδεχθούν χωρίς περιστροφές το αποτέλεσμα, καθώς δεν πρόκειται να υπάρξουν μακροχρόνιες διαπραγματεύσεις ανάλογες με αυτές του Κεμπέκ που ζητεί να ανεξαρτητοποιηθεί από τον Καναδά. Κατά πόσον, βέβαια, αυτό το μήνυμα «θα περάσει» παραμένει άγνωστο και το «γιατί» μπορεί να ερμηνευθεί με ευκολία στη μελέτη της προεκλογικής εκστρατείας τόσο υπέρ του «Ναι» όσο και υπέρ του «Οχι».
Στο Μπάθγκεϊτ, μια μικρή πόλη στο Δυτικό Λότιαν, oι αγκαλιασμένοι ακτιβιστές δίνουν ένα εμφατικό παράδειγμα της εκστρατείας του «Καλύτερα Μαζί», που φυσικά είναι ενάντιο στην ανεξαρτητοποίηση της Σκωτίας. Οι ακτιβιστές σε αυτή την περίπτωση δεν κινητοποιούνται από υψηλά ιδεώδη αλλά από την επίγνωση ότι η εκστρατεία για το δημοψήφισμα πρέπει να κερδηθεί. «Το “Ναι” μιλάει στην καρδιά ενώ το “Οχι” στον εγκέφαλο», λέει ο Χάρι Κάρτμιλ καθώς μοιράζει φυλλάδια. Οπως πολλοί άλλοι είναι και αυτός δραστήριο μέλος του Εργατικού Κόμματος. Οπως και να έχει, όλα τα μέλη της εκστρατείας «Καλύτερα Μαζί» είναι πειθαρχημένα και έμπειρα.
Αν η εκστρατεία υπέρ του «Οχι» είναι ένας ρυθμισμένος κινητήρας, η εκστρατεία υπέρ του «Ναι» είναι ένα πραγματικό γλέντι. Το «Ναι Σκωτία», η επίσημη εκστρατεία υπέρ της ανεξαρτητοποίησης της Σκωτίας, δίνει στις τοπικές ομάδες υλικό και τις αφήνει ελεύθερες να δράσουν όπως επιθυμούν.Κάποιες ομάδες προτιμούν το στήσιμο μικρών περιπτέρων στους δρόμους ή ακόμα και τη δημιουργία αυτοσχέδιων «Καφενείων της Ανεξαρτησίας». Αλλά δεν είναι λίγοι οι διοργανωτές που στράφηκαν στη χρηματοδότηση μέσω του Διαδικτύου προκειμένου να φέρουν εις πέρας πιο φιλόδοξα σχέδια και προγράμματα. Στο Νταντί, παραδείγματος χάριν, μετέτρεψαν μια παλιά πυροσβεστική αντλία σε πραγματικό όχημα μάχης, το «Πνεύμα της Ανεξαρτησίας». Αυτό είναι κατανοητό. Οι περισσότεροι Σκωτσέζοι υποστηρίζουν ότι τάσσονται εναντίον της ανεξαρτησίας και βέβαια η κίνηση «Nαι Σκωτία» πρέπει να κερδίσει τις καρδιές των ψηφοφόρων και όχι μόνο να τους πείσει να προσέλθουν στις κάλπες.
Πολλές άλλες εθνικιστικές πρωτοβουλίες έχουν πάρει μόνες τους σάρκα και οστά. Η «Εθνική Κολεκτίβα», μια ομάδα ανθρώπων με κοινό άξονα τη δημιουργικότητά τους και την αγάπη τους για την τέχνη, περιοδεύει δίνοντας παραστάσεις και διοργανώνοντας εκθέσεις υπέρ της ανεξαρτησίας της Σκωτίας. Αλλες ομάδες συνδυάζουν το «Ναι» στην ανεξαρτησία με άλλους σκοπούς όπως είναι ο αφοπλισμός από τα πυρηνικά.
Oπως δείχνουν οι τελευταίες δημοσκοπήσεις, οι Σκωτσέζοι θεωρούν πιο αποτελεσματική την εκστρατεία «Ναι Σκωτία». Μια δεύτερη δημοσκόπηση του YouGov υποδεικνύει ότι η εθνικιστική εκστρατεία είχε έρθει σε επαφή με το 65% των ψηφοφόρων, ενώ αυτοί που τάσσονται υπέρ της διατήρησης της ένωσης είναι στο 54%.
Υπάρχει και μια ουσιαστικότερη διαφορά ανάμεσα στις δύο προεκλογικές εκστρατείες. Η αλήθεια είναι ότι το «Καλύτερα Μαζί» ήταν ανέκαθεν κατά του δημοψηφίσματος. Η εκστρατεία υπέρ της ανεξαρτησίας, από την άλλη, είναι στην πραγματικότητα ένα κίνημα που έχει μεταφέρει αίμα στους μυς του σκωτσέζικου εθνικισμού δίνοντάς του πρόσβαση και πέραν των κόλπων του Σκωτικού Εθνικού Κόμματος (SNP).