Δεκαοκτώ φέρετρα τοποθετήθηκαν το ένα δίπλα στο άλλο, πριν ταφούν σε ομαδικό τάφο της παραθαλάσσιας κωμόπολης Πότσαλο της Σικελίας. Καθολικός ιερέας και μουσουλμάνος ιμάμης έψαλαν ακολουθίες, παρότι οι σοροί ανήκαν σε ανώνυμους, Αφρικανούς πρόσφυγες, που περισυνελέγησαν από σκάφος της ακτοφυλακής ανοικτά των σικελικών ακτών τον Αύγουστο.
Ουδείς θα μπορούσε να κατηγορήσει το Πότσαλο για αδιαφορία. Η μικρή σικελική κοινότητα, όπως και όλη η Ιταλία, αντιμετωπίζει όπως μπορεί την επιδεινούμενη μεταναστευτική κρίση στη Μεσόγειο. Ιταλικά πλοία έχουν διασώσει φέτος περί τους 120.000 πρόσφυγες, αριθμός σχεδόν τριπλάσιος από τον περυσινό. Περισσότεροι από 2.800 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους σε ναυάγια ή κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, τετραπλάσια αύξηση σε σχέση με τα στοιχεία του 2013.
Τα τελευταία τρία χρόνια, οι ιταλικές Αρχές εγκατέλειψαν τη «σκληρή γραμμή» αναχαίτισης των σκαφών προς τις λιβυκές ακτές, υιοθετώντας πολιτική έρευνας και διάσωσης, με στόχο την ασφαλή μεταγωγή των προσφύγων σε ιταλικά λιμάνια. Στην αλλαγή πολιτικής συνέβαλε καθοριστικά και η απόφαση-σταθμός του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων το 2012, που απαγόρευσε την πρακτική αυτή. Μετά το ναυάγιο σκάφους τον Οκτώβριο του 2013, με περισσότερα από 300 θύματα, η κυβέρνηση της Ρώμης ανακοίνωσε το πρόγραμμα Mare Nostrum (Θάλασσά μας), με στόχο τη διάσωση προσφύγων.
Αντίθετες πιέσεις
Σήμερα, η Ευρώπη βρίσκεται εν μέσω Συμπληγάδων, αντιμέτωπη με εσωτερικές αντιδράσεις για τον αυξανόμενο αριθμό μεταναστών και διεθνείς πιέσεις, για ανθρωπιστική αντιμετώπιση προσφύγων, που συχνά έχουν διαφύγει από πολεμικές ζώνες της Μέσης Ανατολής. «Πρόκειται για ένα ανθρώπινο ποτάμι. Για τα επόμενα χρόνια, θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι για γεωμετρική αύξηση του αριθμού τους», λέει ο Ντανιέλε Καρόζα, υπεύθυνος για ένα από τα πολλά κέντρα φιλοξενίας προσφύγων στη Σικελία.
Στο δημαρχείο του Πότσαλο, ο δήμαρχος Λουίτζι Αματούνα και η αντιδήμαρχος Βιρτζίνια Τζιούνιο περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους διαχειριζόμενοι έγγραφα προσφύγων και αντιμετωπίζοντας τα ανθρώπινα δράματα της μετανάστευσης. Ο Αματούνα, που έχει ανακηρυχθεί δικαστικά νόμιμος κηδεμόνας των περίπου 150 ασυνόδευτων ανηλίκων προσφύγων στην πόλη, έχει γίνει τακτικός προσκεκλημένος ραδιοφωνικών εκπομπών, στις οποίες υπερασπίζεται το δικαίωμα των Αφρικανών και άλλων να αναζητούν καλύτερη ζωή στην Ευρώπη.
«Δεν μπορώ να φανταστώ τι περνούν οι μανάδες και οι πατεράδες όταν βάζουν ένα 11χρονο παιδί σε μία βάρκα και του λένε: Καλή τύχη. Ξέρουν ήδη ότι δεν θα ξαναδούν ποτέ το παιδί τους και ότι έχει μεγάλες πιθανότητες να πνιγεί στη διαδρομή», λέει η αντιδήμαρχος Τζιούνιο, η οποία έχει δύο δικά της παιδιά.
Η καταγραφή των θανάτων έχει γίνει μία από τις κύριες αρμοδιότητες της δημαρχίας του Πότσαλο. Ο αριθμός των σορών ήταν τέτοιος τον τελευταίο καιρό, που ο δήμος της κωμόπολης ζήτησε από τις γειτονικές κοινότητες της Ραγκούζα και της Μόντικα να δεχτούν κάποιες σορούς στα δικά τους κοιμητήρια.
Στην ομαδική κηδεία εκείνης της Δευτέρας, μερικές δεκάδες κάτοικοι του Πότσαλο επέλεξαν να τιμήσουν τους νεκρούς. Η 42χρονη Κλαούντια Σκάλα είπε: «Οι άνθρωποι αυτοί δεν έχουν κανένα δικό τους να τους αποχαιρετίσει. Σκέφτηκα ότι τουλάχιστον θα έχουν εμένα».