Η πλατεία Ποτσντάμερ, κοντά στην Πύλη του Βραδεμβούργου, ήταν ένα αχανές, άδειο οικόπεδο καθ’ όλη τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Μετά την πτώση του Τείχους, όμως, η πλατεία μετατράπηκε σε εκθεσιακό χώρο των μεγάλων αρχιτεκτόνων.
Οι φιλοδοξίες της γερμανικής κυβέρνησης για την πλατεία -και κατ’ επέκταση για την ενοποιημένη Γερμανία- δεν ευοδώθηκαν.
Η αρχιτεκτονική δεν ήταν τόσο σπουδαία, οι εταιρείες που επέλεξαν την πλατεία για έδρα τους την εγκατέλειψαν λίγα χρόνια αργότερα και οι ντόπιοι συνέχισαν να την αποφεύγουν.
Μειώθηκε ο πληθυσμός
«Πριν από 25 χρόνια, πολλοί προσδοκούσαν ότι το ενοποιημένο Βερολίνο θα γινόταν μια μεγάλη μητρόπολη δέκα εκατομμυρίων κατοίκων. Αντί, όμως, να αυξηθεί, ο πληθυσμός μειώθηκε», λέει ο συγγραφέας Πέτερ Σνάιντερ.
Ο σοβινισμός των κατοίκων του Δυτικού Βερολίνου και η επιμονή τους να υπογραμμίσουν τον θρίαμβό τους έναντι της Ανατολής οδήγησαν στη βιαστική κατεδάφιση πολλών μνημείων του υπαρκτού σοσιαλισμού, όπως το Τείχος του Βερολίνου.
Η σπουδή αυτή είναι που οδήγησε τις Αρχές του Βερολίνου σε μία ακόμη βεβιασμένη κατεδάφιση: του μοντερνίστικου Μεγάρου της Δημοκρατίας, που ήταν κτισμένο στη θέση των αυτοκρατορικών ανακτόρων.
Η απουσία του Τείχους άνοιξε, όμως, τον δρόμο στη νέα γενιά, που έσπευσε να δημιουργήσει νυχτερινά κέντρα και γκαλερί τέχνης σε παροπλισμένα οικοδομήματα του Ψυχρού Πολέμου. Η νέα αυτή γενιά αντιμετώπισε την αποσπασματική αστική επέκταση και τις μεγάλες άδειες εκτάσεις ως ευκαιρίες ιδιότυπης ανάπτυξης, προκαλώντας την ικανοποίηση σε μερίδα «παλιών Βερολινέζων».
«Τα πρώτα χρόνια μετά την πτώση του Τείχους, το Βερολίνο ήταν καταθλιπτικό, με τις βιομηχανίες να κλείνουν και τις συνοικίες του να πεθαίνουν. Ξαφνικά, όμως, πολλοί νέοι άρχισαν να καταφθάνουν στην πόλη και να μετακομίζουν σε γειτονιές του παλιού Ανατολικού Βερολίνου, όπως τη δική μου, το Πρεντσλάουερμπεργκ», λέει ο Γενς Ράιχ, συνταξιούχος εκπαιδευτικός της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας.
«Το Βερολίνο είναι εκπληκτικό, ενώ εμείς, ως Βερολινέζοι, οφείλουμε να είμαστε χαρούμενοι με τη σημερινή κατάσταση. Οι ελπίδες μου, βέβαια, που ήταν οι ίδιες με εκείνες του Βάτσλαβ Χάβελ και του Μίλαν Κούντερα, για μία κεντροευρωπαϊκή αναγέννηση, δεν είδαν το φως», καταλήγει ο Γενς Ράιχ.
Τους κοστίζει η απουσία
Ελάχιστοι Γερμανοί θα μπορούσαν να φανταστούν το 1989 ότι η απουσία του Τείχους θα τους στοίχιζε. «Είναι φρικτό, πώς το σβήσαμε εντελώς από τον χάρτη. Η Ανατολική Γερμανία είχε τη δική της αισθητική και ιστορία, η οποία άξιζε να διατηρηθεί», λέει ο Σάιμον Σέφερ, ιδιοκτήτης εκκολαπτηρίου καινοτόμων επιχειρήσεων startups.