Ο πρώην πρόεδρος της Πολωνίας Αλεξάντερ Κβασνιέφσκι αναγνώρισε για πρώτη φορά σήμερα ότι είχε επιτρέψει στη CIA να λειτουργήσει ένα μυστικό κέντρο κράτησης και ανακρίσεων στη χώρα του, αλλά αρνήθηκε ότι γνώριζε ο,τιδήποτε για τα βασανιστήρια στα οποία υποβάλλονταν τα πρόσωπα τα οποία κρατούνταν εκεί.
Ο Κβασνιέφσκι, πρόεδρος της Πολωνίας για μια δεκαετία (1995-2005) και πιστός σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, ξέσπασε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου και παραδέχτηκε ότι είχε συμφωνήσει με τη CIA να χρησιμοποιήσουν οι κατάσκοποί της μια μυστική τοποθεσία, με την κωδική ονομασία «Quartz», κοντά στο χωριό Στάρε Κεζκούτου σε ένα δάσος στο βορειοανατολικό τμήμα της Πολωνίας. Ερωτηθείς αν γνώριζε τι συνέβαινε εκεί, απάντησε: «Σχετικά με το τι έκανε η CIA; Όχι! Μέσα στο κέντρο, όχι».
Η έκθεση της αμερικανικής Γερουσίας που δημοσιοποιήθηκε την Τρίτη δεν κατονομάζει καμιά από τις χώρες όπου πράκτορες της αμερικανικής υπηρεσίας κατασκοπείας βασάνιζαν κρατουμένους με μεθόδους όπως οι εικονικές εκτελέσεις, η στέρηση του ύπνου και η αποστέρηση των αισθήσεων, οι εικονικοί πνιγμοί και άλλες. Παρότι όμως η έκθεση δεν αναφέρει ονομαστικά τις χώρες που οι πράκτορες της CIA έκαναν βασανιστήρια, εντούτοις περιέχει πληροφορίες οι οποίες διασταυρώθηκαν με διάφορα δημόσια έγγραφα, όπως στοιχεία πτήσεων, και κατέστη σαφές ότι μια από τις χώρες όπου βρίσκονταν κέντρα κράτησης της CIA ήταν και η Πολωνία.
Στη συνέντευξη Τύπου, που παραχώρησε μαζί με τον τότε πρωθυπουργό της Πολωνίας Λέσεκ Μίλερ, ο πρώην πρόεδρος Κβασνιέφσκι δήλωσε ότι η χώρα του είχε ζητήσει από την αμερικανική κυβέρνηση να υπογράψει ένα έγγραφο σύμφωνα με το οποίο οι πράκτορες της αμερικανικής υπηρεσίας κατασκοπείας έπρεπε να μεταχειρίζονται τους κρατούμενους στη μυστική τοποθεσία της CIA σύμφωνα με την πολωνική νομοθεσία και τους ανθρωπιστικούς κανόνες.
«Το μνημόνιο δεν υπεγράφη από την αμερικανική πλευρά», δήλωσε ο Κβασνιέφσκι. Ανέφερε επίσης ότι η απόλυτη μυστικότητα στις ενέργειες της CIA στον συγκεκριμένο χώρο προκάλεσε ανησυχία στους Πολωνούς αξιωματούχους, προτρέποντας τον ίδιο να ζητήσει από την κυβέρνηση των ΗΠΑ να κλείσει το κέντρο κράτησης στα τέλη του 2003. Σύμφωνα πάντως με την έκθεση της Γερουσίας, η CIA κατέβαλε ένα μεγάλο χρηματικό ποσό για να της παραχωρηθεί η μυστική τοποθεσία όπου εγκατέστησε το κέντρο κράτησης.
Κατά τη διάρκεια της ίδιας συνέντευξης Τύπου ο Κβασνιέφσκι δήλωσε ότι η απόφαση των αμερικανικών αρχών να επιτρέψουν τη δημοσιοποίηση της έκθεσης της Γερουσίας παραβίασε την εμπιστοσύνη της Βαρσοβίας, αφού η Πολωνία πίστευε ότι οι λεπτομέρειες της συνεργασίας της με τη CIA θα παρέμεναν απόρρητες.
Η δημοσιοποίηση της έκθεσης της αμερικανικής Γερουσίας εκθέτει συμμάχους των Ηνωμένων Πολιτειών και δυνητικά θα μπορούσε να έχει νομικές συνέπειες για τις κυβερνήσεις και τους αξιωματούχους που εμπλέκονται. Ήδη το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης έχει αποφανθεί ότι διαπράχθηκαν πράγματι παραβιάσεις στην Πολωνία και διέταξε την πολωνική κυβέρνηση να δώσει αποζημιώσεις στους κρατούμενους.
Ο πρόεδρος της Λιθουανίας Ντάλια Γκριμπαουσκάιτε δήλωσε σήμερα ότι η χώρα της είναι έτοιμη «να αναλάβει την ευθύνη» η οποία της αναλογεί εάν οι πληροφορίες που περιέχονται στην έκθεση της Γερουσίας των ΗΠΑ για τις μεθόδους ανάκρισης που χρησιμοποίηση η αμερικανική υπηρεσία κατασκοπείας, η CIA, επιβεβαιωθούν.
«Εάν οι πληροφορίες αυτές επαληθευτούν και είναι ακριβείς η Λιθουανία θα αναλάβει την ευθύνη της», ανέφερε η πρόεδρος της χώρας σε μια ανακοίνωση που δημοσιοποίησε.
Η σύνοψη της έκθεσης της Γερουσίας των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής δεν αναφέρεται ονομαστικά σε καμιά από τις χώρες οι οποίες φιλοξενούσαν στο έδαφός τους τα μυστικά κέντρα κράτησης της CIA, αλλά οι λιθουανικές εισαγγελικές αρχές διεξάγουν έρευνα για τα κέντρα που φέρονται να λειτουργούσαν στην επικράτεια της χώρας τουλάχιστον για το διάστημα 2005-2006.
«Θα ζητήσουμε να διαβάσουμε την έκθεση αυτή» ολόκληρη, δήλωσε νωρίτερα ο εισαγγελέας Ίρμαντας Μικέλιονις, πρόσθεσε ωστόσο ότι μέχρι σήμερα, η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει απορρίψει τα αιτήματα δικαστικής συνδρομής που της έχει υποβάλει το Βίλνιους.
Τα βασανιστήρια τα οποία διέπραξαν πράκτορες της υπηρεσίας κατασκοπείας των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, η έκταση των οποίων αποκαλύφθηκε χθες Τρίτη, όταν δημοσιοποιήθηκε η σύνοψη της έκθεσης της αμερικανικής Γερουσίας για τις πρακτικές τους, αποτελούν «μια κατάφωρη παραβίαση των δημοκρατικών αξιών», τονίζει ο επικεφαλής της διπλωματίας της Γερμανίας Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ σε μια συνέντευξή του η οποία δημοσιεύεται αύριο Πέμπτη.
Αυτή η «τόσο κατάφωρη παραβίαση των δημοκρατικών αξιών μας και των ελευθεριών μας δεν πρέπει να επαναληφθεί», είπε ο Σταϊνμάγερ σε συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα Bild, χαιρετίζοντας παράλληλα τη βούληση του νυν προέδρου των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα να απαγορεύσει τη χρήση των πρακτικών αυτών από τη CIA.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας έκρινε «απαράδεκτες» τις βίαιες τεχνικές ανάκρισης στις οποίες υπέβαλε η αμερικανική υπηρεσία κατασκοπείας δεκάδες κρατούμενους που ήταν ύποπτοι για τρομοκρατία ή/και σχέσεις με την αλ Κάιντα από το 2001 ως το 2009 και περιγράφονται στην έκθεση.
Όμως παρότι κατήγγειλε αυτό το «βαρύ ολίσθημα», ο Σταϊνμάγερ «χαιρέτισε» παράλληλα τη βούληση του Αμερικανού προέδρου Ομπάμα να έλθει σε «ξεκάθαρη ρήξη με την πολιτική του προκατόχου του», του Τζορτζ Ου. Μπους και να εκθέσει «ανοικτά» τα σφάλματα που διαπράχθηκαν ώστε να μην επαναληφθούν.
Η νέα πολιτική της Ουάσινγκτον να «αναγνωρίσει τα σφάλματα και να υπόσχεται δημόσια ότι δεν θα επαναληφθούν τέτοιες πρακτικές σηματοδοτεί ένα σημαντικό βήμα», τόνισε ο Σοσιαλδημοκράτης ΥΠΕΞ της Γερμανίας.
Εξάλλου ο Γερμανός υπουργός Δικαιοσύνης Χάικο Μάας έκρινε σε δηλώσεις του —οι οποίες δημοσιεύονται επίσης στο αυριανό φύλλο της Μπιλντ— ότι «όλοι εκείνοι» οι οποίοι διέπραξαν βασανιστήρια ή εμπλέκονται σε αυτά «πρέπει» να οδηγηθούν για «να λογοδοτήσουν ενώπιον της δικαιοσύνης. Τίποτα δεν δικαιολογεί τέτοιες μεθόδους».
Νωρίτερα, η Ευρωπαϊκή Ένωση χαρακτήρισε την έκθεση της Γερουσίας ένα «θετικό βήμα για να αντιμετωπιστεί, δημόσια, με κριτικό τρόπο, το πρόγραμμα κράτησης και ανακρίσεων της CIA», τονίζοντας πως ο Μπαράκ Ομπάμα έδωσε «επίσημα τέλος» σε αυτές τις πρακτικές μόλις ανέλαβε τα καθήκοντά του το 2009.
Σε κύριο άρθρο της η Μπιλντ έκρινε σήμερα ότι η απόφαση της Γερουσίας να «αποκαλύψει στον κόσμο ολόκληρο τις βάρβαρες μεθόδους ανάκρισης της CIA» αποτελεί μια ένδειξη του «μεγαλείου» των ΗΠΑ, που «αξίζει τον μέγιστο σεβασμό».