Παρότι η συντριβή του αεροσκάφους της Germanwings σε πλαγιά των Γαλλικών Αλπεων έχει προκαλέσει συζήτηση γύρω από τη βελτίωση του ψυχιατρικού ελέγχου των χειριστών επιβατικών αεροσκαφών, πολλοί ειδικοί της αεροπλοΐας στρέφονται προς την κατεύθυνση μιας πραγματικά επαναστατικής λύσης.
Μήπως, εντέλει, τα επιβατικά αεροσκάφη μπορούν να πετάξουν με απόλυτη ασφάλεια χωρίς κανένα χειριστή στο πιλοτήριο;
Η ραγδαία πρόοδος στην τεχνολογία των αισθητήρων, των ηλεκτρονικών υπολογιστών και της τεχνητής νοημοσύνης καθιστά σχεδόν άχρηστο τον ανθρώπινο παράγοντα στα κόκπιτ των αεροσκαφών τελευταίας γενιάς.
Ηδη, κρατικές υπηρεσίες πειραματίζονται, αντικαθιστώντας τον συγκυβερνήτη, φθάνοντας μέχρι και στην κατάργηση και των δύο χειριστών σε εμπορικά αεροσκάφη, που πετούν πειραματικά χάρη σε ρομπότ ή σε τηλεχειρισμό.
Το 2014, αεροπορικές εταιρείες μετέφεραν με ασφάλεια 838,4 εκατ. επιβάτες σε περισσότερες από 8,5 εκατ. πτήσεις. Η επιβατική αεροπλοΐα είναι στο μεταξύ ήδη ιδιαίτερα αυτοματοποιημένη. Τα σύγχρονα αεροσκάφη πετούν συνήθως υπό τις εντολές αυτόματου πιλότου, που εντοπίζει τη γεωγραφική τους θέση, χάρη σε αισθητήρες κίνησης και αποθηκευμένους χάρτες, διορθώνοντας κατά το δοκούν τα δεδομένα αυτά χάρη σε σύστημα GPS. Την ίδια στιγμή, λογισμικό ηλεκτρονικών υπολογιστών χρησιμοποιείται κατά κόρον για την προσγείωση εμπορικών αεροσκαφών, με ελάχιστη συμμετοχή των χειριστών.
Σε πρόσφατη έρευνα πιλότων, οι χειριστές Boeing 777 ανέφεραν ότι σε κάθε συνηθισμένη πτήση πετούν χειροκίνητα τα αεροσκάφη τους μόλις επτά λεπτά. Ο χρόνος αυτός για τους χειριστές Airbus μειώνεται στα 3,5 λεπτά.
Το σύστημα
Το Πεντάγωνο έχει εξοπλίσει τα μαχητικά αεροσκάφη των ΗΠΑ με σύστημα ικανό να στερήσει τα χειριστήρια από τον πιλότο, σε περίπτωση που αυτός κινδυνεύει να συντριβεί σε φυσικό εμπόδιο. Το σύστημα αυτό υπάρχει σήμερα και στα επιβατικά, αλλά μόνο ως συναγερμός, που δεν στερεί τον έλεγχο από τον χειριστή.
Αυτό το καλοκαίρι, η υπηρεσία DARPA του Πενταγώνου, αρμόδια για τα τεχνολογικά προηγμένα προγράμματα, θα δοκιμάσει το σύστημα ALIAS. Το πρωτοποριακό αυτό σύστημα θα τοποθετήσει ρομποτικό συγκυβερνήτη σε πολεμικά αεροσκάφη, ικανό να συνομιλεί με τον κυβερνήτη, να ακούει τις εντολές του, να χειρίζεται τα όργανα πτήσης και να διαβάζει κάθε μέτρηση του κόκπιτ.
Το ρομπότ, που θα θυμίζει το θρυλικό R2D2 της κινηματογραφικής ταινίας «Star Wars», θα διαθέτει πολλές από τις ικανότητες ανθρώπων πιλότων, όπως εκείνη της απογείωσης και προσγείωσης. Το ρομπότ θα βοηθά τον χειριστή σε πτήσεις ρουτίνας και θα μπορεί να αναλάβει τα χειριστήρια σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.
Από τη μεριά της η αμερικανική υπηρεσία διαστήματος, NASA, ερευνά ανάλογη δυνατότητα: την αφαίρεση του συγκυβερνήτη από τον θάλαμο του χειριστηρίου και την αντικατάστασή του με τηλεχειριζόμενο σύστημα,
που θα επιτρέπει σε πιλότο να πραγματοποιήσει τα καθήκοντα αυτά μέσω τηλεχειρισμού από το έδαφος, για πολλά αεροσκάφη ταυτόχρονα. Στο σενάριο αυτό, ένας «χειριστής εδάφους» θα μπορεί να εκτελεί καθήκοντα συγκυβερνήτη ταυτόχρονα σε δεκάδες πτήσεις.
Ο χειριστής εδάφους θα μπορεί να «τηλε-μεταφέρεται» στο χειριστήριο κάθε αεροσκάφους που χρειάζεται τη συνδρομή του και να το προσγειώσει με τηλεχειρισμό, εάν αυτό καταστεί αναγκαίο.
«Η συντριβή του αεροσκάφους της Germanwings ανέδειξε στο προσκήνιο το θέμα του τηλεχειρισμού επιβατικών πτήσεων», λέει η Μαίρη Κάμινγκς, επικεφαλής του εργαστηρίου πτητικής αυτονομίας του Πανεπιστημίου Duke.