ΡΟΥΓΚΕΝ. Οικοδομήθηκε από το ναζιστικό καθεστώς της Γερμανίας λίγο πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το θέρετρο «Ισχύς διά της Χαράς» αποτελούσε το ναζιστικό όραμα για τον τουρισμό του μέλλοντος. Ευτυχισμένοι και υγιείς Αρειοι θα μπορούσαν να διαμείνουν και να περνάνε καλά στο ξενοδοχειακό συγκρότημα των 10 χιλιάδων δωματίων, πάνω στη Θάλασσα της Βαλτικής, να τρώνε, να κολυμπάνε ακόμα και να παίζουν μπόουλινγκ για τον φύρερ τους.
Εχουν περάσει περίπου 25 χρόνια από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και ο «Κολοσσός της Πρόρα» βρίσκεται στο επίκεντρο μιας μεγάλης συζήτησης στη Γερμανία σχετικά με τον τρόπο που η χώρα μπορεί και πρέπει να διαχειριστεί το σκοτεινό της παρελθόν.
Τα πανομοιότυπα εξαώροφα μεγαθήρια, που οικοδομήθηκαν λίγο πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, απλώνονται κατά μήκος περίπου 4 χλμ. Στις ημέρες μας μία ομάδα επενδυτών αποπειράται να κάνει αυτό που δεν κατάφεραν οι ναζί, μεταμορφώνοντας τον τόπο σε ένα σύγχρονο παραθεριστικό παράδεισο. Κάποια τμήματα ξαναχτίζονται εξαρχής, ενώ έχει προστεθεί και μία σειρά ιδιαιτέρως πολυτελών καταλυμάτων «πάνω στο κύμα» αλλά και ένα πολυτελές ξενοδοχείο από το οποίο φυσικά δεν θα μπορούσε να λείπει το σπα.
Οι πολέμιοι
Οι αντιτιθέμενοι στην εμπορική εκμετάλλευση του τόπου υποστηρίζουν ότι η ανακαίνιση του συγκροτήματος ουσιαστικά αποτελειώνει το αρχικό σχέδιο των ναζί. Μάλιστα οι επενδυτές στο διαφημιστικό τους υλικό αναφέρουν ότι το αρχικό οικοδομικό συγκρότημα -το σχέδιο του οποίου επιλέχθηκε από τον ίδιο το Χίτλερ- είναι ένα «μνημείο παγκόσμιας εμβέλειας» που αναγνωριζόταν για τον βραβευμένο σχεδιασμό του.
«Δεν πρόκειται για ακίνδυνα κτίρια» επισημαίνει ο Γιούργκεν Ρόστοκ, συνιδρυτής του κέντρου τεκμηρίωσης της Πρόρα. «Η επιθυμία του Χίτλερ ήταν η ανοικοδόμηση ενός θερέτρου κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας του πολέμου. Η σημερινή ανακαίνιση στην ουσία υλοποιεί τους στόχους του ναζιστικού καθεστώτος και δεν δείχνει την απαραίτητη σημασία στον συμβολισμό του», τονίζει ο Ροστόκ.
Οι προσόψεις κάποιων κτιρίων θα διαθέτουν μπαλκόνια, τα οποία θα μεταβάλλουν ουσιαστικά τη φύση της αυστηρής αρχιτεκτονικής που υπήρξε μνημείο του στυγνού μιλιταρισμού. Επιπροσθέτως, το μοναδικό κέντρο τεκμηρίωσης που εξηγεί τι επακριβώς ήταν το πρόγραμμα «Ισχύς διά της Χαράς» -η προσπάθεια των ναζί να προσφέρουν φτηνές διακοπές στους εργάτες που ζούσαν το εθνικοσοσιαλιστικό τους όνειρο- μπορεί να μετακινηθεί στις παρυφές του συγκροτήματος, μακριά από όσους θα καταβάλουν τον οβολό τους, προκειμένου να περάσουν τις διακοπές τους ή ακόμα μπορεί να εγκαταλειφθεί ολοκληρωτικά.
Ναζιστική αρχιτεκτονική
Πάνω από όλα το πρόγραμμα τουριστικής ανάπτυξης της Πρόρα θέτει επί τάπητος ένα από τα δυσκολότερα ζητήματα που αντιμετωπίζει η σύγχρονη Γερμανία: την εξεύρεση του καλύτερου τρόπου για να διαχειριστεί ένα απομεινάρι του ναζιστικού παρελθόντος, δηλαδή τη ναζιστική αρχιτεκτονική.
Τα μεταπολεμικά χρόνια κάποιες από τις δομές της εποχής του ναζιστικού καθεστώτος διατηρήθηκαν, προκειμένου να κρατήσουν άσβεστη την ανάμνηση ενός απάνθρωπου καθεστώτος. Κάποια άλλα μετατράπηκαν σε γραφεία, στρατώνες ή χρησιμοποιήθηκαν για άλλους σκοπούς. Ωστόσο, οι πολέμιοι αυτής της πρακτικής -κυρίως ιστορικοί και εβραϊκές οργανώσεις- βλέπουν με πολύ κριτική ματιά όλα αυτά τα σχέδια που μοιάζουν να αδιαφορούν για την πραγματική ιστορική σημασία αυτών των κτιρίων.
Τελικά η Πρόρα ουδέποτε ικανοποίησε τις φιλοδοξίες του Χίτλερ αλλά εγκαταλείφθηκε, καθώς οι φλόγες του πολέμου έκαιγαν στην Ευρώπη, ενώ μεταπολεμικά αποτέλεσε στρατώνα της ανατολικής Γερμανίας. Μετά την επανένωση των δύο Γερμανιών κρίθηκε αναγκαία η διατήρηση του συγκροτήματος λόγω της ιστορικής του σημασίας και η κυβέρνηση πώλησε τα διάφορα κτίρια σε διαφορετικούς επενδυτές – κατασκευαστές.
Ενας ξενώνας για νέους άνοιξε το 2011, ανοίγοντας τον δρόμο για ευρύτερη τουριστική ανάπτυξη.