Υστερα από τέσσερα χρόνια αιματηρών περικοπών στις δημόσιες δαπάνες, οδυνηρών φορολογικών μέτρων και εκτεταμένων ιδιωτικοποιήσεων, ο κεντροδεξιός πρωθυπουργός της Πορτογαλίας Πέδρο Πάσος Κοέλιο έγινε ο πρώτος ηγέτης χώρας-μέλους της Ευρωζώνης, ο οποίος κατάφερε να κερδίσει εκλογές έχοντας εφαρμόσει ένα σκληρό μνημονιακό «πρόγραμμα διάσωσης». Ωστόσο, η επιτυχία του άφησε μια πικρή γεύση, καθώς η κυβερνώσα Κεντροδεξιά απέτυχε να εξασφαλίσει κοινοβουλευτική αυτοδυναμία και η Πορτογαλία οδεύει προς μια περίοδο πολιτικής αστάθειας, η οποία θα θέσει σε δοκιμασία την εύθραυστη οικονομική της ανάκαμψη.
Με καταμετρημένο το σύνολο σχεδόν των ψήφων, ο συνασπισμός του δεξιού κόμματος PDS και του κεντρώου CDS αποσπά ποσοστό 38,4% και 99 έδρες σε σύνολο 230, σημειώνοντας μεγάλη εκλογική αιμορραγία έναντι του 2011, όταν είχε κερδίσει το 50,4% των ψήφων και 132 έδρες. Ακολουθεί, στη δεύτερη θέση, το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Αντόνιο Κόστα με 32,4% και 85 έδρες, σημειώνοντας αύξηση της τάξεως του 4,5%. Οι Σοσιαλιστές δεν κατάφεραν να εκφράσουν τη δυσαρέσκεια τμήματος του κοινωνικού σώματος για τα μέτρα λιτότητας καθώς ήταν το δικό τους κόμμα εκείνο που συνομολόγησε το μνημόνιο με τις Βρυξέλλες, επί πρωθυπουργίας Ζοζέ Σόκρατες, ο οποίος φυλακίστηκε και διώχθηκε για οικονομικά σκάνδαλα και τελεί σήμερα υπό κατ’ οίκον περιορισμό.
Σημαντική άνοδο παρουσίασαν τα δύο κόμματα της Αριστεράς, το Αριστερό Μπλοκ και το Κομμουνιστικό Κόμμα, συγκεντρώνοντας αθροιστικά 18,5%. Ειδικά το Αριστερό Μπλοκ σημείωσε το καλύτερο ποσοστό του από την ίδρυσή του, το 1999, συγκεντρώνοντας ποσοστό 10,2% και ξεπερνώντας, για πρώτη φορά στην ιστορία του το Κομμουνιστικό Κόμμα. Το τελευταίο απέσπασε ποσοστό 8,3% (έναντι 7,9% το 2011), κάτι που αντιπροσωπεύει την καλύτερη επίδοσή του τα τελευταία 15 χρόνια. Ιστορικό ρεκόρ σημείωσε η αποχή, που έφτασε το 43,1% του εκλογικού σώματος.
Τούτων δοθέντων, ο πρόεδρος της χώρας, Ανιμπαλ Καβάκο Σίλβα, αναμένεται να ξεκινήσει σύντομα κύκλο διαβουλεύσεων με τους ηγέτες των πολιτικών κομμάτων. Θεωρητικά, ο ανώτατος άρχων θα μπορούσε να δώσει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Κόστα, δεδομένου ότι τα κόμματα της ευρύτερης Κεντροαριστεράς- Αριστεράς διαθέτουν πλειοψηφία στη Βουλή. Κάτι τέτοιο φαίνεται, ωστόσο, απίθανο λόγω των μεγάλων ιδεολογικών και πολιτικών διαφορών μεταξύ των εν λόγω κομμάτων. Το Κ.Κ. Πορτογαλίας τάσσεται υπέρ της εξόδου της χώρας από την Ευρωζώνη, ενώ και το Αριστερό Μπλοκ προτάσσει τη διαγραφή μέρους του χρέους, την άρση της λιτότητας και την επιβολή βαριάς φορολογίας στις επιχειρήσεις.
Αλλά και το ενδεχόμενο μεγάλου συνασπισμού Κεντροδεξιάς-Σοσιαλιστών φαίνεται εξαιρετικά απίθανο, παρότι θα αποτελούσε ιδεώδη λύση για τις αγορές.
Προεκλογικά, ο Αντόνιο Κόστα είχε δηλώσει ότι οι Σοσιαλιστές θα μπορούσαν να συμπράξουν με τη Δεξιά «μόνο αν αντιμετωπίζαμε εισβολή εξωγήινων στη Γη».
Επομένως, το πιθανότερο είναι ότι ο Σίλβα θα δώσει, μέσα στο επόμενο δεκαπενθήμερο, την εντολή στον Κοέλιο, με προοπτική τον σχηματισμό κυβέρνησης μειοψηφίας, η επιβίωση της οποίας θα εξαρτάται από την ανοχή των Σοσιαλιστών. Το πρώτο κρίσιμο τεστ θα είναι ο προϋπολογισμός του 2016, ενώ έπονται επώδυνα μέτρα που θα κληθεί να υλοποιήσει η επόμενη κυβέρνηση, στο ασφαλιστικό και το φορολογικό.
Απηχώντας τον διάχυτο σκεπτικισμό που επικρατεί στις Βρυξέλλες, ο πρόεδρος του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ, έκανε λόγο για «αμφίσημο» αποτέλεσμα των εκλογών στην Πορτογαλία, προσθέτοντας χαρακτηριστικά: «Δυστυχώς, η δημοκρατία δεν φέρνει πάντα σταθερότητα».