ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ. Το «ΕUNAVFOR MED» δεν είναι ιδιαιτέρως εύηχο, γι’ αυτό και επελέγη το όνομα «Σοφία» για τη ναυτική αποστολή της Ε.Ε. στα ύδατα της Μεσογείου, που χθες εισήλθε στη δεύτερη φάση της.
Στόχος της αποστολής είναι η «διατάραξη του επιχειρηματικού μοντέλου των διακινητών», χωρίς να είναι απολύτως σαφής ο τρόπος με τον οποίο θα γίνει αυτό.
Η πρώτη φάση της αποστολής, που ξεκίνησε τον Ιούνιο, συνίστατο κυρίως στην επιτήρηση των συνόρων και στη συλλογή πληροφοριών σχετικά με τα δίκτυα διακινητών. Παράλληλα, πρόσφυγες και μετανάστες που χρειάζονταν βοήθεια διασώζονταν από τα έξι πλοία της αποστολής, που τώρα αυξάνονται σε εννέα. Σε ένα εξ αυτών, τη γερμανική φρεγάτα «Σλέσβιχ-Χόλσταϊν» γεννήθηκε τον Αύγουστο ένα κοριτσάκι που βαφτίστηκε Σοφία, εξ ου και το όνομα της αποστολής.
Η επιτροπή πολιτικής και ασφαλείας της Ευρωπαϊκής Ενωσης συνεδρίασε την Παρασκευή στις Βρυξέλλες και ενέκρινε τους κανόνες εμπλοκής, που καταλαμβάνουν περίπου 700 σελίδες. Η αποστολή θα εξακολουθήσει να περιορίζεται στα διεθνή ύδατα, καθώς η είσοδος στα λιβυκά χωρικά ύδατα απαιτεί είτε έγκριση των λιβυκών αρχών είτε σχετικό ψήφισμα του ΟΗΕ. Τίποτα από τα δύο δεν υπάρχει, ούτε φαίνεται ότι θα εξασφαλιστεί στο ορατό μέλλον.
Οι ένστολοι που λαμβάνουν μέρος στην αποστολή θα μπορούν «να επιβιβάζονται σε σκάφη σε διεθνή ύδατα, να πραγματοποιούν έρευνες και να τα κατάσχουν, στέλνοντας όσους είναι ύποπτοι ως διακινητές ενώπιον της ιταλικής Δικαιοσύνης», δήλωσε χθες η επικεφαλής Εξωτερικής Πολιτικής της Ε.Ε. Φεντερίκα Μογκερίνι.
Η εφημερίδα Guardian σημειώνει ότι ο εκπρόσωπος Τύπου της επιχείρησης, ο πλοίαρχος Αντονέλο ντε Ρέντσις Σονίνο, απέφυγε κατ’ επανάληψιν τις ερωτήσεις που σχετίζονταν με τον τρόπο εφαρμογής του σχεδίου.
Οι διακινητές συνήθως φροντίζουν ώστε οι πρόσφυγες και οι μετανάστες να επιβιβαστούν σε φουσκωτές βάρκες στα λιβυκά χωρικά ύδατα και να κατευθυνθούν προς τα διεθνή ύδατα μόνοι τους, με αποτέλεσμα να
πνίγονται κατά εκατοντάδες. Λίγα είναι τα σκάφη -κυρίως ξύλινα ψαροκάικα- στα οποία πρόσφυγες και μετανάστες συνοδεύονται από ένα-δύο αναλώσιμα μέλη του δικτύου διακινητών.
Ο Guardian σημειώνει ότι η EUNAVFOR MED ώς τώρα εντοπίζει στα διεθνή ύδατα και τους δύο τύπους σκαφών, συλλαμβάνοντας στη δεύτερη περίπτωση τους διακινητές. Στη συνέντευξή του στην εφημερίδα, ο πλοίαρχος Σονίνο παραδέχθηκε ότι τα πλοία του ναυτικού θα εξακολουθήσουν να αντιμετωπίζουν τις βάρκες των προσφύγων και μεταναστών με τον ίδιο τρόπο όπως έκαναν ώς σήμερα.
Η διαφορά θα μπορούσε να είναι ότι τώρα τα σκάφη της ευρωπαϊκής δύναμης μπορεί να παραμένουν στην περιοχή ώστε να συλλαμβάνουν τα μέλη του δικτύου διακινητών που καταφθάνουν στο μέσον του πελάγους προκειμένου να πάρουν πίσω τα άδεια ψαροκάικα και να τα ξαναχρησιμοποιήσουν. Διακινητής είχε δηλώσει στον ανταποκριτή του Guardian Πάτρικ Κίγκσλι ότι είχε χρησιμοποιήσει το ίδιο ψαροκάικο τέσσερις φορές. Ο ίδιος διακινητής προσέθεσε ωστόσο ότι αν περιοριστεί η διαθεσιμότητα των ξύλινων αλιευτικών (π.χ. μέσω ενδεχόμενης απόφασης να τορπιλίζονται τα αλιευτικά αφού αδειάσουν από το φορτίο τους), οι διακινητές απλώς θα χρησιμοποιούν περισσότερα φουσκωτά σκάφη – με μεγαλύτερους κινδύνους.
Πιθανή συνέπεια
Κατά την αρχική εκπόνηση του σχεδίου, την άνοιξη, οι επιτελείς της Ε.Ε. είχαν σημειώσει ως πιθανή συνέπεια της αποστολής στη Μεσόγειο την αύξηση των ροών προσφύγων και μεταναστών από τη «διαδρομή του Αιγαίου», δηλαδή από τα τουρκικά παράλια προς τα ελληνικά νησιά. Ενδεχόμενη επιτυχία της «Σοφίας» μπορεί να οδηγήσει στην υλοποίηση της πρόβλεψης αυτής.
«Δεν καταπολεμάει κανείς τους λαθρεμπόρους παίζοντας “ναυμαχία”. Τους καταπολεμάει δημιουργώντας ασφαλείς και νόμιμες οδούς προς την Ευρώπη», είπε η επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας των Γερμανών Πρασίνων, Κάτριν Γκέρινγκ-Εκαρντ. «Το ύφος αυτό είναι εντελώς απρεπές, δεν πρόκειται για παιχνίδι», αντέτεινε η Γερμανίδα υπουργός Αμυνας Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.