ΑΜΒΟΥΡΓΟ. Το τελευταίο «αντίο» στον πρώην καγκελάριο Χέλμουτ Σμιτ είπε χθες η Γερμανία, δύο εβδομάδες μετά τον θάνατό του, στις 10 Νοεμβρίου, σε μια μεγαλειώδη τελετή στη γενέτειρά του, το Αμβούργο. Στην τελετή που πραγματοποιήθηκε υπό αυστηρά μέτρα ασφαλείας στον καθεδρικό ναό του Αγίου Μιχαήλ, συμμετείχαν περισσότεροι από 1.800 προσκεκλημένοι, μεταξύ των οποίων ο ομοσπονδιακός πρόεδρος Γιοάχιμ Γκάουκ, η καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ, αλλά και ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν και ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Χένρι Κίσινγκερ. «Οι πιο σημαντικές αρετές ενός ηγέτη είναι το όραμα και η τόλμη. Για τον Σμιτ ίσχυαν οι αρχές λογική, δίκαιο, ειρήνη και πίστη», δήλωσε, μιλώντας στα γερμανικά, ο κ. Κίσινγκερ και σημείωσε ότι συμπορεύτηκε με τον Χέλμουτ Σμιτ επί έξι δεκαετίες, τονίζοντας ότι «η φιλία του ισοδυναμούσε με σχέση ζωής».
Περιέγραψε τον πρώην καγκελάριο ως έναν πολιτικό πολύ πιο καλλιεργημένο από τους περισσότερους της εποχής του και αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στο ταλέντο του στο πιάνο. «Γύριζε τον κόσμο και έγραφε σχεδόν ένα βιβλίο κάθε χρόνο, εξηγώντας μας τις εξελίξεις. Μας υπενθύμιζε τις ευθύνες μας. Ηταν κατά κάποιον τρόπο μια παγκόσμια συνείδηση», είπε ο Αμερικανός βετεράνος πολιτικός. «Θα λείψει σε όλους μας. Ηταν ένας θεσμός, ένας οξυδερκής παρατηρητής και σχολιαστής. Ο υψηλός σεβασμός που ενέπνεε ήταν δικαιολογημένος», δήλωσε η καγκελάριος Μέρκελ και έκανε λόγο για τη μεγάλη υπευθυνότητα που ο Χέλμουτ Σμιτ «ήταν ικανός και πρόθυμος να επιδείξει». Η στρατηγική διορατικότητά του τον ανέδειξε σε «ιδρυτή της διπλωματίας μας», συνέχισε η Μέρκελ και, αναφερόμενη στον αγώνα του ενάντια στην τρομοκρατία, προσέθεσε: «Η κυβέρνηση υπό τον Χέλμουτ Σμιτ αποφάσισε να μην ικανοποιήσει τις απαιτήσεις των τρομοκρατών. Τώρα βιώνουμε πάλι τις επιπτώσεις τρομακτικών επιθέσεων. Τα κίνητρα σήμερα είναι διαφορετικά, οι συνθήκες είναι διαφορετικές, αλλά η τρομοκρατία παραμένει τρομοκρατία», τόνισε η καγκελάριος και έκλεισε λέγοντας: «Υποκλίνομαι με βαθύ σεβασμό σε αυτόν τον μεγάλο ηγέτη. Υποκλίνομαι ενώπιον μιας εξέχουσας προσωπικότητας. Αγαπητέ Χέλμουτ Σμιτ, θα μας λείψετε».
Φανατικός καπνιστής, ακόμη και σε ηλικία 90 και πλέον ετών, ο Σμιτ ήταν ο μοναδικός Γερμανός ο οποίος είχε την άδεια να ανάβει τσιγάρο όποτε και όπου ήθελε, συμπεριλαμβανομένων των τηλεοπτικών στούντιο, όπου έκανε συχνές εμφανίσεις. Χαρισματικός με τη δυνατότητα να είναι σαρκαστικός, αλλά και απότομος, ο Σμιτ είχε απαντήσει αποστομωτικά στην ερώτηση δημοσιογράφου: «Οποιος έχει οράματα θα πρέπει να πάει στον γιατρό», σε μια από τις θρυλικότερες ρήσεις του. «Χάσαμε έναν γίγαντα. Το κενό θα μείνει, και το αισθανόμαστε», είπε ο δήμαρχος του Αμβούργου, Ολαφ Σολτς. Το Πανεπιστήμιο της Μπούντεσβερ, που φέρει το όνομα του Σμιτ, στο Αμβούργο διέκοψε τη λειτουργία του καθ’ όλη τη διάρκεια της τελετής. Στο κτίριο της εφημερίδας Zeit, της οποίας υπήρξε εκδότης, η γερμανική σημαία κυμάτιζε χθες μεσίστια. Μέχρι τον περασμένο Αύγουστο συμμετείχε στις εβδομαδιαίες συσκέψεις της συντακτικής ομάδας.
Ημέρα θλίψης
Η χθεσινή ημέρα στη χανσεατική πόλη ήταν παγωμένη. Ενα κομμάτι πάγου έπεσε από την εκκλησία και κάποιος από τους παρισταμένους σχολίασε: «Αυτή ήταν η στάχτη από το τσιγάρο του». Ορισμένοι από τους Γερμανούς πολίτες που συγκεντρώθηκαν έξω από τον "Μίχελ", όπως αποκαλούν οι κάτοικοι του Αμβούργου τον καθεδρικό τους ναό, φορούσαν το εμβληματικό ναυτικό καπέλο που συνήθιζε να φορά ο πρώην καγκελάριος, ως ύστατο φόρο τιμής στον Σμιτ. Το φέρετρο μεταφέρθηκε μέσα από την πόλη στο νεκροταφείο Ολσντορφ, όπου έγινε η ταφή σε στενό οικογενειακό κύκλο.