Το τέλος 40 χρόνων δικομματισμού και την είσοδο της Ισπανίας σε μια αβέβαιη εποχή συμμαχικών κυβερνήσεων αναμένεται να σηματοδοτήσουν οι αυριανές βουλευτικές εκλογές. Οι δημοσκοπήσεις δίνουν προβάδισμα στο κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα (Ρ.Ρ.) του πρωθυπουργού Μαριάνο Ραχόι, αλλά με μεγάλη αιμορραγία ψηφοφόρων, κάτι που θα του κοστίσει, πλην συγκλονιστικού απροόπτου, την κοινοβουλευτική αυτοδυναμία. Τα δύο παραδοσιακά κόμματα εξουσίας, το Ρ.Ρ. και το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PSOE) του Πέδρο Σάντσεθ, αναμένεται να πέσουν από το 75%-85% που εξασφάλιζαν αθροιστικά επί τέσσερις δεκαετίες, σε επίπεδα γύρω από το 50% των ψήφων.
Ρυθμιστικό παράγοντα για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας ή μειοψηφίας αναμένεται να παίξουν τα δύο νέα κόμματα, που γεννήθηκαν τα τελευταία χρόνια και εκτοξεύθηκαν γρήγορα σε υψηλά δημοσκοπικά επίπεδα, εκμεταλλευόμενα την οικονομική ανασφάλεια των πολιτών και την κρίση του παραδοσιακού πολιτικού συστήματος: το αριστερό κόμμα Podemos του Πάμπλο Ιγκλέσιας και το κεντρώο Ciudadanos του Αλμπερτ Ριβέρα. Οι δημοσκοπήσεις φέρουν τα δύο νεοπαγή κόμματα να ανταγωνίζονται επί ίσοις όρους με το PSOE για τη δεύτερη θέση.
Κατά τη χθεσινή, τελευταία ημέρα της προεκλογικής εκστρατείας, ο Μαριάνο Ραχόι έθεσε στους ψηφοφόρους το δίλημμα «Ρ.Ρ. ή πολιτική αστάθεια». Κατά τον συντηρητικό πρωθυπουργό, η μόνη εναλλακτική λύση σε κυβέρνηση με κορμό το Ρ.Ρ. είναι η σύμπραξη PSOE- Podemos- εθνικιστικών κομμάτων (συμπεριλαμβανομένου του αυτονομιστικού κόμματος των Βάσκων PNV), κάτι που, κατά την εκτίμησή του, δεν πρόκειται να προσφέρει στην Ισπανία βιώσιμη κυβέρνηση. Ο Ισπανός πρωθυπουργός απέκλεισε κατηγορηματικά έναν μεγάλο συνασπισμό, με σύμπραξη Ρ.Ρ.- PSOE, κατά το γερμανικό πρότυπο.
Τις προηγούμενες ημέρες, ο Ραχόι άφησε να εννοηθεί ότι θα ήταν διατεθειμένος να σχηματίσει κυβέρνηση με τη στήριξη των Ciudadanos, κάτι που δεν φαίνεται να αποκλείει η ηγεσία των τελευταίων. Το «νούμερο δύο» του κεντρώου κόμματος, Μανουέλ Βιγέγκας, δήλωσε χθες ότι το κόμμα του εξετάζει το ενδεχόμενο να απόσχει από τη διαδικασία για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στην επόμενη κυβέρνηση, εφόσον είτε το Ρ.Ρ. είτε το PSOE έχουν καθαρό προβάδισμα. Μια θέση η οποία, λαμβανομένων υπ’ όψιν των δημοσκοπικών προβλέψεων, φαίνεται να προσανατολίζει τους Ciudadanos στη στήριξη του Ρ.Ρ., χωρίς συμμετοχή στην κυβέρνηση. Υπέρ των Ciudadanos τάχθηκε, με άρθρο της σύνταξης, το βρετανικό περιοδικό Economist, χαρακτηρίζοντας το κεντρώο, φιλελεύθερο κόμμα ως ανάχωμα στον λαϊκισμό» που εξαπλώνεται στην Ευρώπη.
Λιγότερο πιθανό, αλλά όχι αδύνατο, διαγράφεται το σενάριο κυβέρνησης Σοσιαλιστών-Podemos, κατά το πρότυπο της Πορτογαλίας. Ωστόσο, ο Πάμπλο Ιγκλέσιας έχει ανεβάσει πολύ τον πήχυ των απαιτήσεων των Podemos για μια παρόμοια συνεργασία, που θα είχε ως βασικό στόχο τον τερματισμό της λιτότητας.