Συμφωνία με στόχο την αποφυγή του Brexit πέτυχε τα ξημερώματα του Σαββάτου, στις Βρυξέλλες, ο Βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον με τους ηγέτες της Ε.Ε. Το ειδικό καθεστώς που εξασφάλισε η χώρα, εξαιρούμενη από περαιτέρω ενσωμάτωση, αποκτώντας το δικαίωμα να περιορίσει τις κοινωνικές παροχές σε Ευρωπαίους μετανάστες και διασφαλίζοντας την ανεξαρτησία του Σίτι του Λονδίνου, επέτρεψε στον κ. Κάμερον να δηλώσει ότι θα επιδιώξει «με όλη την καρδιά και την ψυχή» του να πείσει τους Βρετανούς να ψηφίσουν υπέρ της παραμονής της χώρας στο επερχόμενο δημοψήφισμα.
Οι εξελίξεις, όμως, ίσως να μην είναι εύκολες για τον Ντέιβιντ Κάμερον, όπως επισημαίνει σε άρθρο του ο σχολιαστής της εφημερίδας Independent on Sunday, Τζον Ρέντουλ. Η μόνη απαίτηση του Κάμερον, η οποία προκαλούσε τη δυσαρέσκεια των Ευρωπαίων εταίρων του, ήταν αυτή που αφορά την καταβολή φόρων από τους νέους μετανάστες στη Βρετανία από ευρωπαϊκές χώρες για περίοδο τεσσάρων ετών, προτού αυτοί αποκτήσουν δικαιώματα κοινωνικών παροχών.
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι πολλά στοιχεία των αιτημάτων του Ντέιβιντ Κάμερον εξασφαλίζουν τη σύμφωνη γνώμη των ψηφοφόρων. Οι Βρετανοί δεν μοιάζει να επιθυμούν περαιτέρω ενσωμάτωση της χώρας τους στην Ε.Ε., διαφωνούν με την πρόθεση των Βρυξελλών να επιβάλουν κοινή νομισματική πολιτική σε κράτη εκτός Ευρωζώνης και θέλουν το Κοινοβούλιό τους να έχει δικαίωμα αρνησικυρίας πάνω σε ευρωπαϊκούς νόμους.
Με πιθανότητα ακύρωσης
Οι Βρετανοί ψηφοφόροι πίστευαν ότι, όποια συμφωνία και αν επιτευχθεί, δεν θα σταθεί ικανή να αναμορφώσει ριζικά τη θέση της Βρετανίας στην Ενωση. Η προχειρότητα και η σπουδή του Ντέιβιντ Κάμερον, ο οποίος δεν θεώρησε αναγκαίο να προβεί σε προτάσεις μεταρρύθμισης των ευρωπαϊκών συνθηκών, και η άρνηση του Ευρωκοινοβουλίου να δεσμευθεί εκ των προτέρων ότι θα εγκρίνει τη συμφωνία, σημαίνουν ότι οι Βρετανοί ψηφοφόροι θα κληθούν να ψηφίσουν στο δημοψήφισμα για μία συμφωνία περιορισμένων προσδοκιών και στόχων, που μπορεί να ακυρωθεί αμέσως μετά, από τα μέλη της νομοθετικής εξουσίας της Ε.Ε.
Οταν ο τότε πρωθυπουργός Χάρολντ Ουίλσον διαπραγματεύθηκε εκ νέου τη θέση της Βρετανίας στην ΕΟΚ, το 1975, εξασφαλίζοντας μεταξύ άλλων την ενίσχυση των εισαγωγών βουτύρου από τη Νέα Ζηλανδία, ο πρωθυπουργός του Βελγίου είχε πει: «Οι Ευρωπαίοι ηγέτες φέρθηκαν σαν λογιστές αλυσίδας πολυκαταστήματος».
Την ίδια ώρα, η αισιόδοξη εικόνα, την οποία προωθεί η βρετανική κυβέρνηση, βασισμένη στις δημοσκοπήσεις, ίσως να αποτελεί επικίνδυνη οφθαλμαπάτη. Η παταγώδης αποτυχία των εταιρειών δημοσκοπήσεων στις προβλέψεις τους για τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές στη χώρα δεν προμηνύει τίποτα καλό για το επερχόμενο δημοψήφισμα. Παρά τα στοιχεία, που δείχνουν ότι η πλειονότητα των Βρετανών επιθυμεί να παραμείνει η χώρα στην Ενωση, τηλεφωνικές και διαδικτυακές σφυγμομετρήσεις εμφανίζουν προσφάτως μικρή, αλλά σταθερή, μετατόπιση της κοινής γνώμης προς την «έξοδο».
Ο πολιτικός αναλυτής του Πανεπιστημίου Κουίν Μέρι του Λονδίνου, Φίλιπ Κάουλι, εξηγεί: «Οποιος αναρωτιέται αν οι δημοσκοπήσεις για το δημοψήφισμα είναι αξιόπιστες, καλά θα κάνει να θυμηθεί τα διδάγματα του Μαΐου 2015 και να μη βασίσει τις εκτιμήσεις του πάνω σε αυτές».
Τα σημαντικά «χαρτιά»
Η στήριξη, την οποία αναμένεται να προσφέρει ο Ντέιβιντ Κάμερον στο «Ναι», καθώς και αυτή των επικεφαλής όλων των επιχειρήσεων του FTSE και του διοικητή της Τράπεζας της Αγγλίας –αν και σημαντικά «χαρτιά»– ίσως να μην αποδειχθεί ικανή να αντισταθμίσει τη διαφωνία πολλών βουλευτών των Τόρις.
Για μεγάλο χρονικό διάστημα, ο Κάμερον πέτυχε να επιβάλει την πειθαρχία μεταξύ των βουλευτών του κόμματός του. Η πρόσφατη διαφοροποίηση του Ιαν Ντάνκαν Σμιθ, όμως, υπέρ του Brexit αποτελεί ιδιαίτερα κακό σημάδι για τον πρωθυπουργό. Ως πρώην αρχηγός του κόμματος, ο σημερινός υπουργός Εργασίας, Ιαν Ντάνκαν Σμιθ, απολαμβάνει ιδιαίτερης εκτίμησης μεταξύ των βουλευτών, αν και η δημοτικότητά του στους ψηφοφόρους είναι μικρή.
Για τον λόγο αυτό, όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στον δήμαρχο του Λονδίνου, Μπόρις Τζόνσον, το δημοφιλέστερο στέλεχος των Τόρις. Μέλη του στενού κύκλου του Τζόνσον υποστηρίζουν ότι ο δήμαρχος και πάλαι ποτέ συμμαθητής του Κάμερον θα παραμείνει πιστός, εκδηλώνοντας ωστόσο έμμεσα –αλλά σαφώς– τους ενδοιασμούς του, για να διατηρήσει έτσι ζωντανές τις πρωθυπουργικές φιλοδοξίες του.