Η αντικατάσταση του υπουργού Πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας, Αλί αλ Ναϊμί, με βασιλικό διάταγμα το Σάββατο, ανοίγει τον δρόμο για την αναδιάρθρωση του πετρελαϊκού τομέα της χώρας αλλά και για την πολιτικά επικίνδυνη εγκατάλειψη της χρηματοδότησης του σαουδαραβικού κοινωνικού κράτους από τα πετρελαϊκά έσοδα.
Επικεφαλής του νέου υπουργείου Ενέργειας, Βιομηχανίας και Ορυκτών Πόρων τίθεται ο Χαλίντ αλ Φαλίχ, που διατηρεί και το αξίωμα του προέδρου του Δ.Σ. της κρατικής εταιρείας πετρελαίου Saudi Aramco. Ο ανασχηματισμός είναι ένα βήμα για την υλοποίηση του σχεδίου που ονομάζεται «Οραμα 2030» και το οποίο βασίζεται στις συστάσεις της εταιρείας συμβούλων McKinsey. Kινητήριος μοχλός των αλλαγών είναι ο 31 ετών γιος του βασιλιά Σαλμάν, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, ο οποίος προσέλαβε την ΜcKinsey υιοθετώντας τις συστάσεις της για ιδιωτικοποιήσεις, κατάργηση επιδοτήσεων, αναδιάρθρωση του παραγωγικού ιστού, μείωση των ξένων εργαζομένων και ανάπτυξη άλλων πηγών εισοδήματος πέραν του πετρελαίου. Η πτώση των τιμών του πετρελαίου έχει υποχρεώσει τη Σαουδική Αραβία να ξοδεύει τα συναλλαγματικά της αποθέματα για τη χρηματοδότηση του προϋπολογισμού, ενώ για πρώτη φορά παρατηρείται το φαινόμενο των μαζικών καθυστερήσεων πληρωμών σε εργαζομένους στη χώρα.
«Η ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας αισθάνεται μια γνήσια ανάγκη αλλαγών», είπε στους «Τάιμς της Νέας Υόρκης» ο ερευνητής Αντέλ Μαλίκ. «Είναι σαφές ότι έχει ανάψει φωτιά κάτω από τις καρέκλες τους».
Ο 81 ετών Αλί αλ Ναϊμί, πανίσχυρος υπουργός Πετρελαίου τα τελευταία είκοσι χρόνια, είχε παροπλιστεί τον τελευταίο καιρό, καθώς ήταν όλο και πιο σαφές ότι τα ηνία της εξουσίας κρατά ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.
«Το να τον απολύσουν με ανασχηματισμό, αντί να τον συνταξιοδοτήσουν με τιμές, ήταν αγενές ακόμη και για τα δεδομένα της Σαουδικής Αραβίας», είπε ο πρώην αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, αρμόδιος για θέματα ενέργειας, Ντέιβιντ Γκόλντουιν. «Ο τρόπος με τον οποίο έφυγε είναι ένα μήνυμα ότι ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν αποφασίζει για τους διορισμούς».
Ο Αλ Ναϊμί χρησιμοποιούσε τα έσοδα από το πετρέλαιο για τη χρηματοδότηση των πλουσιοπάροχων επιδομάτων που λαμβάνει ο σαουδαραβικός πληθυσμός, με αντάλλαγμα τη συγκατάθεσή του στη στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων. Ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν επιδιώκει να περικόψει πολλές από τις παροχές αυτές, κίνηση που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη σταθερότητα της σαουδαραβικής μοναρχίας.