Τον ρόλο του ΝΑΤΟ ως βασικού πυλώνα της ευρωατλαντικής ενότητας και ασφάλειας, ιδίως μετά τα νέα δεδομένα που δημιουργεί η προοπτική του Brexit, εξήρε ο Αμερικανός πρόεδρος Ομπάμα στη σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Βαρσοβία. Σε άρθρο του στην εφημερίδα Financial Times, o Mπαράκ Ομπάμα χαρακτήρισε «ανεδαφικές υπερβολές» τους ισχυρισμούς ότι το Brexit μπορεί να αποβεί επιζήμιο για την ενότητα και την κοινή δράση της Δύσης.
Στη σύνοδο αποφασίστηκε η ανάπτυξη 4.000 νατοϊκών στρατιωτών στην Πολωνία και τις δημοκρατίες της Βαλτικής. «Πρόκειται για ιστορική συμφωνία», δήλωσε ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ Γιενς Στόλτεμπεργκ.
«Πιστεύω ότι βρισκόμαστε σε ιστορική καμπή», δήλωσε η πρόεδρος της Λιθουανίας, Ντάλια Γκριμπαουσκάιτε, επιμένοντας ιδιαίτερα στη δραστηριοποίηση της Γερμανίας. «Για το Βερολίνο, έχει περάσει η εποχή των ανασφαλειών, των φόβων, της απροθυμίας ανάληψης ευθύνης και του φόβου για το τι μπορεί να σκέφτεται ο Πούτιν», είπε.
Η Γερμανία και το ΝΑΤΟ συνολικά συνεχίζουν να δεσμεύονται από τη συμφωνία του 1997 με τη Ρωσία, με βάση την οποία η Μόσχα έδωσε τη συγκατάθεσή της για τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ στα εδάφη των πρώην σοβιετικών δημοκρατιών. Στη συμφωνία αναφερόταν ότι δεν θα σταθμεύσουν στις χώρες αυτές μόνιμες νατοϊκές δυνάμεις, εξ ου και η εκ περιτροπής ανάπτυξη των δυνάμεων που αποφασίστηκε στη Βαρσοβία.
Οσο όμως κι αν τα νατοϊκά άρματα που περιφέρονται στη Βαλτική προσφέρονται για εικονογράφηση των εντάσεων, αυτό που ανεβάζει πολύ περισσότερο τη θερμοκρασία μένει κρυμμένο στις νατοϊκές βάσεις της Ρουμανίας, της Ισπανίας, της Τουρκίας και προπαντός της Πολωνίας. Στις χώρες αυτές έχουν αναπτυχθεί τμήματα του αντιβαλλιστικού συστήματος Aegis, στο πλαίσιο της κλιμακωτής στρατηγικής ανάπτυξης όλο και ισχυρότερων αμυντικών πυραύλων, γνωστής ως ΕΡΑΑ. Η νατοϊκή στρατηγική είχε σχεδιαστεί με στόχο το Ιράν αλλά συνεχίζει να αναπτύσσεται και να εξελίσσεται και μετά τη συμφωνία της Τεχεράνης με τη Δύση, επισφραγίζοντας τη βεβαιότητα της Μόσχας ότι ο πραγματικός στόχος είναι η Ρωσία.
«Το να επιμείνουμε χωρίς ευελιξία στο αρχικό χρονοδιάγραμμα για την 3η φάση του ΕΡΑΑ, παρά τη δραματική μείωση της ιρανικής απειλής, θα επιφέρει περιττή όξυνση στις σχέσεις με τη Μόσχα, η οποία έχει λάβει κατ’ επανάληψιν διαβεβαιώσεις ότι το ΕΡΑΑ δεν έχει καμία σχέση με τη Ρωσία» έγραψε ο πρώην διευθυντής του γραφείου Πληροφοριών και Ερευνας του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Γκρεγκ Τίλμαν, στο περιοδικό The Hill. Ο Τίλμαν σημειώνει επίσης ότι πρόσφατα το Κογκρέσο ψήφισε νόμο που διευρύνει το πεδίο δράσης των αμερικανικών αντιπυραυλικών συστημάτων πέρα από τις «περιορισμένες» απειλές, όπως ήταν ο αρχικός τους ρόλος. Οσο όμως οι ΗΠΑ κινούνται πιο κοντά προς τον στόχο αντιπυραυλικών συστημάτων που δίνουν την επίπλαστη εντύπωση ότι μπορεί να εξουδετερωθεί μεγάλο ρωσικό πυρηνικό πλήγμα, τόσο μεγαλύτερο ρίσκο κλιμάκωσης μπορεί να αναλάβει η Δύση στους χειρισμούς της απέναντι στη Ρωσία. Και φυσικά, σε μια επανέκδοση των προβληματισμών παλαιότερων δεκαετιών, το θέατρο αυτής της αντιπαράθεσης βρίσκεται μία ακόμη φορά στην Ευρώπη.
Εδώ εισέρχεται στην εξίσωση η Γερμανία, τα συμφέροντα της οποίας δεν βρίσκονται σε μια αντιπαράθεση με τη Μόσχα. Ο επιφανέστερος εκπρόσωπος της γερμανορωσικής συνεργασίας είναι ο υπουργός Εξωτερικών Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ, ο οποίος σε πρόσφατη συνέντευξή του χαρακτήρισε «σφάλμα» να θεωρεί κανείς ότι «οι συμβολικές παρελάσεις τεθωρακισμένων στα ανατολικά σύνορα αυξάνουν την ασφάλεια». «Η Ιστορία διδάσκει ότι πλάι στη θέληση για ετοιμότητα και κοινή άμυνα, χρειάζεται προθυμία για διάλογο και συνεργασία. Πρέπει να συνομιλήσουμε εκ νέου με τους εταίρους μας για τον ρόλο του ελέγχου των εξοπλισμών στην ασφάλεια της Ευρώπης», είχε δηλώσει ο Σταϊνμάγερ στην εφημερίδα Bild.
Από το βήμα της γερμανικής Βουλής την Πέμπτη, η Αγκελα Μέρκελ επανέλαβε κάποια από αυτά τα ανοίγματα, υποστηρίζοντας όμως ταυτόχρονα ότι τα νέα ραντάρ στην Πολωνία (3η φάση ΕΡΑΑ), που θεωρούνται από τη Μόσχα ως το πλέον απειλητικό κομμάτι των νατοϊκών εξοπλισμών στην Ευρώπη, «δεν αλλάζουν τις στρατηγικές ισορροπίες».