Ο τρομακτικός αριθμός σφαγών κατά τη διάρκεια αυτού του καλοκαιριού υποδηλώνει ότι οι δημόσιες, ευρέως προβεβλημένες αλλεπάλληλες δολοφονίες έχουν προκαλέσει ένα είδος μεταδοτικότητας και έχουν παρακινήσει μικρό αριθμό ατόμων με πολλά προσωπικά τραύματα και ανεπαρκή πολιτική ιδεολογία να αντλήσουν από προηγούμενες επιθέσεις μεθόδους και πιθανούς στόχους, προκειμένου να εκφράσουν τη φονική οργή και την απελπισία τους.
Ο Ιρανο-γερμανός που σκότωσε εννέα άτομα στο εμπορικό κέντρο του Μονάχου φέρεται να είχε εμμονή με τις μαζικές δολοφονίες και ιδιαίτερα με την επίθεση του Αντερς Μπρέιβικ στη Νορβηγία, με θύματα 77 άτομα, το 2011. Ο Τυνήσιος που σκότωσε 84 άτομα κατά τους εορτασμούς για την ημέρα της Βαστίλλης στη Νίκαια της Γαλλίας, είχε, επίσης, ερευνήσει προηγούμενες επιθέσεις, ανάμεσα στις οποίες βρισκόταν και η μαζική δολοφονία στο Ορλάντο της Φλόριντα.
Μεταδοτικότητα
Ορισμένες από τις επιθέσεις ήταν ιδεολογικές, κάποιες όχι και άλλες εμπίπτουν στην γκρίζα ζώνη. Ομως, η μεγάλη δημοσιότητα που έλαβαν οι επιθέσεις σε νυχτερινά κέντρα και εστιατόρια στο Παρίσι, σε αεροδρόμια των Βρυξελλών και της Κωνσταντινούπολης μπορεί να προσφέρουν σε διάφορα άτομα, που ήδη σχεδιάζουν μια βίαιη αντίδραση, την ώθηση για να δράσουν, όπως σημειώνουν πολλοί ειδικοί. «Η λεπτομερής κάλυψη των τρομοκρατικών επιθέσεων πιθανότατα δίνει σε ευάλωτα άτομα ή σε εκείνους που σκέφτονται να κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση, ιδέες για το τι και πώς να το κάνουν», εξήγησε η καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Columbia, Μάντελιν Γκουλντ.
Οι ιστορικές αποδείξεις που υποδεικνύουν ότι οι τρομοκρατικές επιθέσεις γίνονται πρότυπα για άλλες σφαγές είναι ελάχιστες, υποστηρίζουν η δρ Γκουλντ και άλλοι ειδικοί. Κανείς δεν γνωρίζει ακριβώς ποιοι είναι οι παράγοντες που ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να προβαίνουν σε τόσο ακραίες πράξεις, όταν το πρωταρχικό κίνητρο είναι η ριζοσπαστική ιδεολογία. Στις σπάνιες περιπτώσεις που οι δράστες επιζούν, ακόμη κι εκείνοι δεν έχουν ξεκάθαρη αίσθηση για το τι τους οδήγησε από την απελπισία και τον θυμό στη μαζική δολοφονία.
Υπάρχουν λόγοι, ωστόσο, να υποπτευθούμε ότι η μεταδοτικότητα αποτελεί επιδραστικό παράγοντα με βάση προηγούμενες έρευνες για τη βία. Οι ερευνητές γνωρίζουν εδώ και αρκετό καιρό ότι τις ιδιαίτερα προβεβλημένες από τα μέσα ενημέρωσης αυτοκτονίες ακολουθούν «κύματα» αυτοκτονιών, που συμβαίνουν τις επόμενες εβδομάδες ή και μήνες από άτομα που ήδη σκέφτονταν να αφαιρέσουν τη ζωή τους.
Το εύρος των πιθανοτήτων για την εμφάνιση αυτής της μεταδοτικότητας εξαρτάται από την έκταση της κάλυψης, τις λεπτομέρειες που παρατίθενται στις σχετικές αναφορές σε σχέση με τις μεθόδους και το προφίλ των νεκρών. Με παρόμοιο τρόπο καλύπτονται οι τρομοκρατικές επιθέσεις και οι μαζικές δολοφονίες, είπε η δρ Γκουλντ.
Η χρονική στιγμή
Μία έρευνα στη Γερμανία για δολοφόνους που σκότωσαν όσο περισσότερα άτομα μπορούσαν χωρίς προφανές κίνητρο, αποκάλυψε ότι τα γεγονότα αυτά δεν λαμβάνουν χώρα τυχαία μέσα στον χρόνο. Οι περισσότερες επιθέσεις, ανάμεσα στο 1993 και το 2000, ακολουθούνται από παρόμοιο συμβάν με απόσταση εβδομάδων. Πρόσφατη έρευνα, που δημοσιεύθηκε το 2015 με αντικείμενο ένοπλες επιθέσεις σε σχολεία των ΗΠΑ, κατέληξε σε παρόμοιο συμπέρασμα: οι επιθέσεις είχαν την τάση να ακολουθούνται από παρόμοια περιστατικά μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες.
Οι τρομοκρατικές επιθέσεις, εκτός από ιδέες, μπορεί να παρέχουν πολιτικό προκάλυμμα στους οργισμένους, ψυχικά ασταθείς δράστες, που έλκονται από τη βία – ένας ιδεολογικός σκοπός δικαιολογεί την εκδίκηση, υποστηρίζουν μερικοί ειδικοί. Ο ειδικός σε θέματα τρομοκρατίας του think tank RAND Corporation, Μπράιαν Τζένκινς, αναφέρθηκε συγκεκριμένα στο Ισλαμικό Κράτος, σχολιάζοντας τις περιπτώσεις των δραστών του Ορλάντο, της Νίκαιας και της Γερμανίας. «Η ιδεολογία του Ισλαμικού Κράτους μπορεί να νοηματοδοτεί και να συνάδει με τον δικό τους θυμό και υπόσχεται χειροκρότημα και αναγνώριση», εξήγησε ο ίδιος. «Η ιδεολογία γίνεται όχημα για την προσωπική δυσαρέσκεια», συμπλήρωσε.