Επτά χρόνια συμπληρώνει σήμερα ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία, ο οποίος ξεκίνησε με ένα κύμα διαδηλώσεων στο πλαίσιο της Αραβικής Άνοιξης, είδε την ανάδυση του Ισλαμικού Κράτους και κατέληξε σε ένα γεωπολιτικό παιχνίδι πολύ μεγαλύτερων διαστάσεων, με την επέμβαση ξένων δυνάμεων, όπως οι ΗΠΑ και η Ρωσία.
Ακολουθούν μερικά σημαντικά στάδια της χρόνιας σύρραξης, η οποία εισέρχεται σήμερα στον όγδοο χρόνο της, μετρώντας περισσότερους από 350.000 νεκρούς, με νέα μέτωπα να ανοίγουν συνεχώς και τις συμμαχίες να αναδιαμορφώνονται μέρα με τη μέρα:
1. Εξέγερση και καταστολή
Μετά την Τυνησία, την Αίγυπτο και τη Λιβύη, στις 15 Μαρτίου 2011, στο πλαίσιο των εξεγέρσεων που σάρωναν τον αραβικό κόσμο, ξεσπά ένα κύμα διαμαρτυρίας κατά της οικογένειας Άσαντ και υπέρ της δημοκρατίας στη Συρία, η οποία κυβερνάται απολυταρχικά επί 40 χρόνια από τους Άσαντ.
Μικρές διαδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν στη Δαμασκό, οι οποίες αντιμετώπισαν τη σκληρή καταστολή του καθεστώτος, ενώ στη Ντεράα της νότιας Συρίας το αντικαθεστωτικό κίνημα παίρνει έκταση.
Το καθεστώς καταγγέλλει μια «ένοπλη εξέγερση σαλαφιστικών οργανώσεων» (τζιχαντιστικών), ενώ τον Ιούλιο, ένας συνταγματάρχης που κατέφυγε στην Τουρκία δημιουργεί τον Ελεύθερο Συριακό Στρατό (FSA), ο οποίος αποτελείται από πολίτες που πήραν τα όπλα και από λιποτάκτες του στρατού. Κάτω από τη σημαία του θα ενοποιηθούν αρχικά οι περισσότερες ένοπλες ομάδες που έχουν πάρει τα όπλα κατά του καθεστώτος.
Λίγο αργότερα, τον Οκτώβριο του 2011, οι οργανώσεις που μάχονταν υπό τον FSA, πέρασαν την οργάνωση και την αποτελεσματικότητα τους στο επόμενο στάδιο, δημιουργώντας το Συριακό Εθνικό Συμβούλιο (SNC) στην Κωνσταντινούπολη. Οι σεχταριστικές προεκτάσεις της σύγκρουσης, οι οποίες θα κορυφωθούν με την εμφάνιση του Ισλαμικού Κράτους, είναι ήδη φανερές, καθώς οι δυνάμεις των αντικαθεστωτικών είναι στο μεγαλύτερο μέρος τους σουνιτικές, ενώ τα κορυφαία στελέχη της κυβέρνησης είναι αλαουίτες μουσουλμάνοι.
2. Η Πολεμική Αεροπορία, το πλεονέκτημα του καθεστώτος
Τον Μάρτιο του 2012, ο στρατός παίρνει τον έλεγχο του προπυργίου των ανταρτών στη Χομς, έπειτα από έναν μήνα καθοριστικών βομβαρδισμών. Άλλες αιματηρές επιχειρήσεις πραγματοποιήθηκαν κυρίως στη Χάμα, έπειτα από τεράστιες αντικαθεστωτικές διαδηλώσεις.
Τον Ιούλιο, οι αντάρτες εξαπολύουν τη μάχη της Δαμασκού, καταφέρνοντας ένα ισχυρό πλήγμα στην κυβέρνηση, με την ανατίναξη του κτιρίου που στεγάζονται οι υπηρεσίες ασφαλείας στη χώρα, σκοτώνοντας αρκετούς αξιωματούχους, μεταξύ των οποίων των υφυπουργό και τον υπουργό Άμυνας της χώρας.
Εντούτοις, η κυβέρνηση διατηρεί τον έλεγχο της πρωτεύουσας, όμως άλλες περιοχές των περιχώρων της περνούν στον έλεγχο των ανταρτών. Εναντίον αυτών των ανταρτοκρατούμενων θυλάκων, από το 2013 και έπειτα, ελικόπτερα και αεροπλάνα της κυβέρνησης εκτοξεύουν εκρηκτικά, προκαλώντας τον θάνατο χιλιάδων αμάχων.
3. Χεζμπολάχ, Ιράν
Τον Απρίλιο του 2013, η σιιτική οργάνωση του Λιβάνου, Χεζμπολάχ, παραδέχεται την εμπλοκή μαχητών της στο πλευρό της κυβέρνησης Άσαντ. Από εκεί και ύστερα, χιλιάδες μαχητές της θα μεταβούν στη Συρία, για να πολεμήσουν στο πλευρό της Δαμασκού.
Από την πλευρά του, η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, πάτρωνας της Χεζμπολάχ, θα υποστηρίξει πολιτικά, οικονομικά και στρατιωτικά το καθεστώς, στέλνοντας «στρατιωτικούς συμβούλους» και «εθελοντές» Ιρανούς, αλλά και Αφγανούς και Πακιστανούς, για να συνδράμουν τον συριακό στρατό.
Τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης στηρίζουν η Σαουδική Αραβία και οι άλλες μοναρχίες του Κόλπου, με το δίπολο σουνιτικού – σιιτικού Ισλάμ που χαρακτηρίζει τη σύγκρουση, να παίρνει ακόμη μεγαλύτερη διάσταση.
4. Αμερικανική κόκκινη γραμμή και υποχώρηση
Στις 21 Αυγούστου 2013, μία επίθεση με χημικά όπλα, την οποία φέρεται να πραγματοποίησε το καθεστώς εναντίον δύο ανταρτοκρατούμενων περιοχών κοντά στη Δαμασκό, προκαλεί περισσότερους από 1.400 θανάτους.
Ο τότε πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτείων, Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος είχε πει ότι η χρήση χημικών όπλων θα παραβίαζε μία κόκκινη γραμμή, παίρνει την τελευταία στιγμή την απόφαση να μην προχωρήσει σε τιμωρητικά πλήγματα εναντίον του καθεστώτος, επισφραγίζοντας με τη Ρωσία μια συμφωνία καταστροφής του συριακού χημικού οπλοστασίου.
Το καθεστώς, το οποίο διαψεύδει ότι προέβη ποτέ στη χρήση χημικών όπλων, έχει κατηγορηθεί από τότε για διάφορες περιπτώσεις χρήσης χημικών όπλων. Ενδεικτικά, τον Απρίλιο του 2017, η επίθεση με αέριο σαρίν εναντίον της ανταρτοκρατούμενης πόλης Χαν Σεϊχούν, ώθησε τον νέο Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να διατάξει επίθεση εναντίον μίας αεροπορικής βάσης του καθεστώτος.
5.Τζιχαντιστές και Ισλαμικό Κράτος
Τον Ιανουάριο του 2014 παίρνει τρομαχτικές διάστασεις η πιο άγρια και αιματοβαμμένη σελίδα του συριακού εμφυλίου, καθώς η τζιχαντιστική οργάνωση Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ) καταλαμβάνει την πόλη της Ράκα, η οποία γίνεται το κυριότερο προπύργιό και η «πρωτεύουσα» της. Λίγους μήνες αργότερα, τον Ιούνιο, και ενώ έχει επεκτείνει τη δύναμη του σε μία μεγάλη έκταση που περιλαμβάνει εδάφη τόσο της Συρίας όσο και του Ιράκ, το ΙΚ ανακηρύσσει την ίδρυση ενός «χαλιφάτου» και έπιβάλει ένα καθεστώς τρόμου στις περιοχές που ελέγχει.
Τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς, ένας διεθνής συνασπισμός υπό τις Ηνωμένες Πολιτείες εξαπολύει, μετά το Ιράκ, τα πρώτα πλήγματά του εναντίον του ΙΚ στη Συρία. Από εκεί και ύστερα η εξουσία του ΙΚ και ο εδαφικός του έλεγχος θα άρχισουν να φθίνουν, ώσπου τον Οκτώβριο του 2017, οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), μια αραβο-κουρδική συμμαχία που υποστηρίζεται από τον συνασπισμό, καταλαμβάνει τη Ράκα έπειτα από πολύμηνες μάχες.
6.Ο Πούτιν προστρέχει σε βοήθεια του Άσαντ
Στις 30 Σεπτεμβρίου 2015, η Ρωσία ξεκινά μια εκστρατεία αεροπορικών πληγμάτων σε υποστήριξη των κυβερνητικών στρατευμάτων, τα οποία αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες απέναντι στους αντικαθεστωτικούς αντάρτες και τους τζιχαντιστές.
Η αποφασιστική υποστήριξη των Ρώσων θα αποδειχθεί «σωτήρια» για τον Σύρο πρόεδρο, καθώς η εξέγερση, η οποία έχει ήδη υπονομευθεί από τις αντιπαλότητες ανάμεσα στην Ντόχα και το Ριάντ, που υποστηρίζουν διαφορετικές ομάδες ανταρτών, θα υποστεί τη μία μετά την άλλη υποχώρηση, χάνοντας κυρίως το Χαλέπι, το ισχυρότερο αντάρτικο προπύργιο, τον Δεκέμβριο του 2016.
Ακολούθως, τον Ιανουάριο του 2017, η Μόσχα, μαζί με την Τεχεράνη και την Άγκυρα, η οποία υποστηρίζει την αντιπολίτευση, γίνεται ανάδοχος των συνομιλιών στην Αστάνα (Καζακστάν), χωρίς τη συμμετοχή της Ουάσινγκτον, ανάμεσα σε εκπροσώπους του καθεστώτος και ομάδες ανταρτών.
7.Τουρκική επίθεση
Στο τελευταίο κεφάλαιο που άνοιξε στον πολύπλευρο και ευμετάβλητο αυτό εμφύλιο πόλεμο, στις 20 Ιανουαρίου 2018, η Τουρκία εξαπέλυσε από κοινού με Σύρους μισθοφόρους αντάρτες επίθεση κατά του καντονιού Αφρίν, με σκοπό να εκδιώξει την κουρδική πολιτοφυλακή Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), η αποτελεί και τη ραχοκοκαλιά των FDS.
Η Άγκυρα φοβάται τη δημιουργία ενός κουρδικού κράτους στα νότια σύνορά της, και θεωρεί πως αυτή η πολιτοφυλακή αποτελεί το συριακό παρακλάδι του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), το οποίο πραγματοποιεί ανταρτοπόλεμο στη νοτιοανατολική Τουρκία εδώ και περισσότερα από 30 χρόνια.
8. Η πληγωμένη ανατολική Γούτα
Τέλος, στις 18 Φεβρουαρίου, το καθεστώς εξαπολύει αεροπορική και χερσαία επίθεση πρωτοφανούς έντασης εναντίον του ανταρτοκρατούμενο θύλακα της ανατολικής Γούτας, η οποία αποσκοπεί στην ανακατάληψη του συνόλου αυτού του τελευταίου προπυργίου των ανταρτών στα περίχωρα της πρωτεύουσας, έχοντας ήδη προκαλέσει περισσότερους από 1.220 θανάτους αμάχων.
(Με πληροφορίες από το ΑΠΕ)