ΠΑΡΙΣΙ. Η ταυτότητά του παραμένει άγνωστη, ωστόσο είναι γνωστός σε όλους. Μας δίνει ραντεβού καθημερινά σε γωνιές, στενά και λεωφόρους με τα έργα του που ξεπετάγονται εδώ κι εκεί, πάνω στους αστικούς τοίχους όλου του πλανήτη. Προστατευμένος από την ανωνυμία και τη νύχτα, ο Space Invader εργάζεται ασταμάτητα σε παγκόσμια κλίμακα, κοιτώντας τη ζωή αφ’ υψηλού, πάνω από τη σκάλα του, και έχοντας εγκαταστήσει μέσα σε 20 χρόνια καλλιτεχνικής δραστηριότητας 3.500 διαφορετικές δημιουργίες σε 33 χώρες και πάνω από 65 πόλεις, από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό μέχρι τα γαλάζια βάθη της Καραϊβικής. Δραστήριος και ανήσυχος από νωρίς, γοητεύεται στην εφηβεία του από τη φωτογραφία και στη συνέχεια τον κερδίζουν η ζωγραφική και η Σχολή Καλών Τεχνών στο Παρίσι.
Τα πίξελ των βιντεοπαιχνιδιών της δεκαετίας του ’70 και ’80, ειδικά του Pac-Man και του Space Invaders –από όπου διάλεξε και το καλλιτεχνικό του ψευδώνυμο– γίνονται για πρώτη φορά μέσον εικαστικής έκφρασης στους πίνακές του με τη μορφή ζωγραφικών ψηφιδωτών, προδίδοντας το ακατανίκητο πάθος του για την παραδοσιακή τέχνη του ψηφιδωτού. Λίγο μετά, την τέχνη αυτή θα μεταφέρει αυτούσια στην αστική καθημερινότητα: χρησιμοποιώντας την κλασική τεχνική, με την ενσωμάτωση χρωματικών ουσιών μέσα σε μια πάστα από γυαλί, ο Space Invader θα αρχίσει να «εισβάλει» στο αστικό τοπίο δημιουργώντας έργα σχεδόν ανεξίτηλα και προκαλώντας έτσι το παράδοξο στην εξ ορισμού εφήμερη τέχνη του δρόμου.
Ο Space Invader στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.
Για να μη γλιστρήσουν τα έργα του ξεκινάει πάντα από κάτω προς τα πάνω. «Δουλεύω πολύ γρήγορα γιατί φοβάμαι μη με κυνηγήσουν», εξομολογείται στο περιοδικό Magazine, «και γι’ αυτό πρέπει να είμαι εξαιρετικά προσεκτικός με όλα. Βρίσκομαι έτσι σε μια κατάσταση υπερδιέγερσης, παρόλο που η δουλειά γίνεται στην καρδιά της νύχτας. Είναι μια στιγμή υπερβατική. Μια στιγμή για λίγους: η νύχτα είναι μια ώρα μαγική όπου η πόλη είναι υπέροχη».
Η «επιχείρηση»
Μέχρι σήμερα, ο καλλιτέχνης σχεδιάζει ανελλιπώς όλα τα έργα του, ενώ η ομάδα του προετοιμάζει διεξοδικά την επιχείρηση τοποθέτησής τους: επιλέγει τη μέρα, την ώρα, το σημείο και τις συνθήκες για την εκτέλεση του εγχειρήματος. Στη διάρκεια της κάθε «εισβολής» (που περιλαμβάνει τη στοχευμένη εγκατάσταση-τοποθέτηση 30-50 έργων), ο Space Invader εξορμά με μερικούς συντρόφους και το υλικό του και, παρόλο που έχει ήδη δημοσιεύσει στο Ιντερνετ λίστες με τα πιθανά σημεία επέμβασης, δεν παραλείπει κάθε φορά να αφιερώνει λίγο χρόνο σε μια τελική αναγνωριστική διαδικασία. Πρέπει να σιγουρευτεί ότι το επιλεγμένο σημείο είναι το κατάλληλο, ώστε το έργο που έχει προβλέψει να κολλήσει πάνω του να φέρει πράγματι ένα χαμόγελο στον περαστικό, μια ελαφράδα στη σκυθρωπότητα, μια στιγμιαία ανακούφιση ή ένα σαρκασμό απέναντι στη δύσκολη καθημερινότητα. Μια σύντομη δωρεάν διασκέδαση.
«Εισβολή» στο Λονδίνο, το 2017.
Με κινηματογραφική διάθεση, διαλέγει συνεχώς νέα σημεία στις αγαπημένες του πόλεις για να «εισβάλει», ενώ η φήμη του φέρνει κοντά του δήμους και ιδιώτες, που του ζητούν να επέμβει στον χώρο τους. Ωστόσο, εκείνος παραμένει επιλεκτικός, πιστός στην πρωταρχική του ιδέα: η εισβολή πρέπει να γίνεται μόνο σε σημεία αποκαλυπτικά. Αποκαλύπτοντας τη μαγεία μιας τέχνης «τόσο περιττής όσο και ουσιαστικής», αυτός ο «χάκερ του δημόσιου χώρου», όπως αυτοαποκαλείται, εκφράζεται ακατάπαυστα «στην κατακόρυφο» του κόσμου και δεν έχει σκοπό να σταματήσει.
* Η Μαρούσκα Τριαντάρη είναι αρχιτέκτων, δρ πολεοδόμος, επικεφαλής των εκδόσεων Κουκουνάρι.