Εζησα επί μακρόν στη Γαλλία όπου τίποτα δεν ήταν δυνατό. Οχι ότι η χώρα δεν είχε αλλάξει. Είχε αλλάξει, αλλά η Γαλλία ενδιαφερόταν πιο πολύ στο να αντιστέκεται στην αλλαγή, έτσι ώστε να διατηρεί αυτά που είχε. Λέξεις όπως «ευελιξία» ήταν ύποπτες. Υπονοούσαν το αγγλοσαξονικό πρότυπο, όπως ονομαζόταν, μιας ανταγωνιστικής εργασιακής αγοράς, που οι άνθρωποι έπιαναν δουλειά και απολύονταν. Η δυσθυμία έγινε παράσημο τιμής σε ένα πανέμορφο, γοητευτικό κράτος που δεν μπορούσε.
Η Γαλλία έφτασε στον 21ο αιώνα, μία εξίσου σημαντική αλλά περισσότερο περιθωριακή δύναμη, όταν από το πουθενά εμφανίστηκε ο κύριος «ευελιξία». Είναι νέος, άφθαρτος, κι είχε κουραστεί από την υποκρισία πίσω από τη γαλλική παράλυση. Και σχεδόν πριν από έναν χρόνο κατάφερε να κερδίσει την προεδρική εκλογή. Το όνομά του είναι, φυσικά, Εμανουέλ Μακρόν. Κοιτάζοντάς τον τις προηγούμενες ημέρες να μιλά χωρίς σημειώσεις σε μια μικρή ομάδα δημοσιογράφων στην κατάληξη της τριήμερης συνάντησής του με τον Τραμπ, ένα πράγμα μου ήρθε στο μυαλό. Ο κόσμος χρωστάει στη Γαλλία.
Σίγουρα υπάρχει ένα «εγώ» και σίγουρα η ευελιξία, η συνεχής αναζήτηση λύσεων μπορεί να οδηγήσουν τον Μακρόν σε λαβυρίνθους. Αλλά η ματαιότητα συνδέεται με τη στοχοπροσήλωση και η προσαρμοστικότητα δεν είναι αποφυγή του κινδύνου.
Η φιλία του Μακρόν με τον Τραμπ είναι επικίνδυνη. Ο Αμερικανός πρόεδρος δεν είναι δημοφιλής στην Ευρώπη και ο Μακρόν εμφανίζεται σαν να είναι το σκυλάκι του Τραμπ. Η προσέγγιση με τον Τραμπ μπορεί να είναι μια επίφοβη κίνηση, όπως πολλοί άνθρωποι έχουν υποστηρίξει. Ο Μακρόν δεν ξεφεύγει από τον κίνδυνο, γιατί σε έναν κόσμο όπου η αμερικανική τάξη έχει κατακερματιστεί, η διατήρηση του Τραμπ μακριά από τη διακήρυξη του συνθήματος «η Αμερική πρώτα» αξίζει τη μάχη. Ο Μακρόν παίζει το μεγάλο παιχνίδι με έναν οξύθυμο Τραμπ, του οποίου οι απόψεις δεν είναι δικές του.
Ο «γάμος»
«Κάθε προσωπική σχέση είναι μοναδική», είπε ο Μακρόν. «Εχω το δικό μου στυλ και ο πρόεδρός σας έχει το δικό του. Ετσι υπάρχει γάμος αυτών των δύο στυλ κι ακόμα και αν είμαστε πολύ διαφορετικοί, πιστεύω ότι έχουμε κάτι κοινό. Κοιτάξτε, σκέπτομαι για τους ανθρώπους μου, για τον γαλλικό λαό, που είναι πολύ υπερήφανος γι’ αυτό. Εννοώ ότι ο γαλλικός λαός είναι πολύ ευτυχής όταν η Γαλλία αποδεικνύεται μία υπολογίσιμη και σεβάσμια δύναμη».
Η Βρετανία απουσιάζει καθώς το Brexit της απωθεί. Η καγκελάριος της Γερμανίας Αγκελα Μέρκελ έχει περάσει από το ζενίθ της εξουσίας της. Ο Μακρόν είναι αυτός που μπορεί να κάνει τον Τραμπ να επανιδρύσει τον διατλαντικό δεσμό και να τον σταματήσει από τη διάλυση της πολυμερούς τάξης υπό την αμερικανική ηγεσία που διατήρησε την ανθρωπότητα από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο το 1945.
Αραγε ο Μακρόν απέτυχε στην Ουάσιγκτον; Στόχος του ήταν να αποφύγει ο Τραμπ να ακυρώσει τη συμφωνία για τα πυρηνικά με το Ιράν που έχει αντιστρέψει την ικανότητα της Τεχεράνης για παρασκευή ατομικής βόμβας. Ο Μακρόν τόνισε ότι άποψή του ήταν ότι «ο Τραμπ θα ξεφορτωθεί μόνος του τη συμφωνία για εσωτερικούς λόγους».
Χαμηλά ο πήχυς
Διαμαρτυρήθηκε στον Αμερικανό πρόεδρο ότι «θα επαναλάβετε τα λάθη του παρελθόντος, θέλετε να κάνετε πόλεμο κατά του Ιράν;». Αλλά όπως υπονόησε, ο Μακρόν δεν βρήκε ανταπόκριση. Τόνισε ότι ο πρόεδρος είναι «πολύ προβλέψιμος». Αποκαλεί τη συμφωνία «καταστροφή» και την έσκισε. Η βορειοκορεατική εμπειρία του Τραμπ τον έκανε να σκεφθεί ότι οι δυναμικές του κινήσεις πιάνουν. Οι μουλάδες θα λυγίσουν αν τους αντιμετωπίσει.
Αυτό μοιάζει με αποτυχία ή, τουλάχιστον, ο Μακρόν έβαλε τόσο χαμηλά τον πήχυ που κανείς δεν θα εκπλαγεί αν ο Τραμπ προχωρήσει σε μία ακόμα επικίνδυνη πρόκληση. Αλλά ο Γάλλος πρόεδρος φύτεψε πολλών ειδών σπόρους. Ο Τραμπ σήμερα «γνωρίζει καλύτερα τα γεγονότα συγκριτικά με κάποιους μήνες πριν, ότι τώρα έχουμε κοινή ευθύνη να διατηρήσουμε τη σταθερότητα».
Ο Μακρόν προωθεί την ιδέα ότι η συμφωνία για τα πυρηνικά πρέπει να ενταχθεί σε μία ευρύτερη συμφωνία που θα εμπεριέχει και τους βαλλιστικούς πυραύλους του Ιράν, τον περιφερειακό επεκτατισμό τους, ιδιαίτερα στη Συρία, και τη μείωση του πυρηνικού του οπλοστασίου. Με άλλες λέξεις, προσπαθεί να κάνει τη συμφωνία αυτό που δεν υπήρξε, ενώ σημειώνει ότι οι λαοί πρέπει να τιμούν τις συμφωνίες που έχουν υπογράψει. Και κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο. Ωστόσο, αξίζει. Η επικαιροποιημένη συμφωνία για το Ιράν είναι μια ψευδαίσθηση. Τουλάχιστον ο Μακρόν εξωθεί τον Τραμπ έξω από τη ζώνη άνεσής του. Είναι, κατά κάποιο τρόπο, το αντίβαρο σε αυτόν που… προσγειώθηκε στο Οβάλ Γραφείο.