Χαρακτηριστικά Τραμπ διακρίνει στην υποψηφιότητα αλλά και τη διαφαινόμενη επικράτηση του υποψηφίου της ακροδεξιάς στις εκλογές της Βραζιλίας Ζαϊχ Μπολσονάρου, το Associated Press σε ανάλυσή του.
Σύμφωνα με το Associated Press, οι κύριες ομοιότητες στην προεκλογική συμπεριφορά των δύο ανδρών εντοπίζονται στα εξής σημεία:
«Καθαρές κουβέντες»
Ίσως η μεγαλύτερη ομοιότητα και πιθανόν εκείνη που προκάλεσε τις πρώτες συγκρίσεις μεταξύ του Μπολσονάρου και του Τραμπ είναι ότι κανείς από τους δύο πολιτικούς δεν δείχνει να μετρά τα λόγια του. Στις εκλογές του 2016 στις Η.Π.Α., ο Τραμπ περιέγραφε τον εαυτό του ως τον άνθρωπο που δεν φοβόταν να πει πράγματα που σκέφτεται ο καθένας. Με τον ίδιο τρόπο, ο Μπολσονάρου δεν φιλτράρει καθόλου τα λεγόμενά του. Ορισμένα από τα σχόλια που τον έβαλαν σε μπελάδες αντικατοπτρίζουν μακροχρόνιες ιδεολογικές του θέσεις, όπως τα επανειλημμένα εγκώμιά του για τη στρατιωτική δικτατορία της Βραζιλίας το 1964-1985. Αλλα σχόλια μπορεί να είναι πιο αυθόρμητα ή να κλείνουν το μάτι σε όποιον αποφεύγει την πολιτική ορθότητα, όπως όταν είπε ενώπιον ακροατηρίου ότι απέκτησε μια κόρη «σε μια στιγμή αδυναμίας» μετά από τέσσερις γιους. Και οι δύο άνδρες «απολαμβάνουν να λένε εξωφρενικά πράγματα και να κάνουν δηλώσεις που σοκάρουν», εξηγεί ο Πάουλο Σοτέρου, διευθυντής του Ινστιτούτου της Βραζιλίας στο think tank Wilson Centre στην Ουάσινγκτον.
«Επίθεση στους ομίλους ενημέρωσης»
Ο Μπολσονάρου και οι τρεις μεγαλύτεροι γιοι του, οι οποίοι είναι επίσης πολιτικοί, εξαπολύουν συχνές επιθέσεις στους μεγαλύτερους ομίλους ΜΜΕ της Βραζιλίας, κατηγορώντας τους για τα πάντα, από τις ψεύτικες ειδήσεις μέχρι την παραποίηση αποτελεσμάτων δημοσκοπήσεων και την αποσιώπηση της στήριξης που παρέχουν στον υποψήφιο πρόεδρο σημαίνουσες προσωπικότητες της χώρας. Όπως και ο Τραμπ, καταγγέλλουν τα ΜΜΕ ότι στηρίζουν την παραδοσιακή ελίτ της χώρας και προσπαθούν να εκτροχιάσουν μια εκστρατεία που την απειλεί ανοιχτά. Ο Κάρλος Μπολσονάρου, ο οποίος είναι δημοτικός σύμβουλος στο Ρίο ντε Τζανέιρο, πρόσφατα κατήγγειλε σε tweet ότι τα μέσα μαζικής ενημέρωσης «αγνοούν τις τεράστιες συγκεντρώσεις υπέρ του Μπολσονάρου, ακόμα και στις πιο απομακρυσμένες γωνιές της Βραζιλίας, και προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα αφήγημα περί στασιμότητας του στις δημοσκοπήσεις». «Πιστεύουν πραγματικά ότι ο πληθυσμός είναι τυφλός και ηλίθιος!» έγραψε ο γιος του υποψήφιου προέδρου.
Επικοινωνία μέσω των social media
Για τους υποψηφίους που δεν εμπιστεύονται τα βασικά μέσα ενημέρωσης, τα κοινωνικά δίκτυα αποτελούν το τέλειο κανάλι επικοινωνίας. Ο Μπολσονάρου, όπως και ο Τραμπ, χρησιμοποίησε εκτεταμένα το twitter και το facebook για να μιλήσει απευθείας στους ψηφοφόρους.
Αυτή η στρατηγική έγινε σχεδόν κανόνας μετά την επίθεση με μαχαίρι που δέχθηκε ο υποψήφιος πρόεδρος στις 6 Σεπτεμβρίου, με αποτέλεσμα να νοσηλευθεί περισσότερο από τρεις εβδομάδες. Την περασμένη εβδομάδα, μετά το εξιτήριό του από το νοσοκομείο, ο Μπολσονάρου αποφάσισε να μη λάβει μέρος στο σημαντικότερο τηλεοπτικό debate της χώρας, επικαλούμενος τις συστάσεις των ιατρών του.
Αντ’ αυτού, πραγματοποίησε live βραδινές συνομιλίες στο facebook και έδωσε συνεντεύξεις σε φιλικούς σταθμούς.
«Η ιδέα ότι απέφυγε το debate για λόγους υγείας αλλά στη συνέχεια έδωσε τρεις συνεντεύξεις των 10 λεπτών σε φιλικά τηλεοπτικά δίκτυα είναι η επιτομή του "Τραμπισμού"» εξηγεί ο Μάθιου Τέιλορ, καθηγητής Λατινοαμερικανικής Πολιτικής στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο, προσθέτοντας ότι για αμφότερους τους άνδρες η εκτεταμένη χρήση των social media έπαιξε καίριο ρόλο στο να ξεπεραστεί η αρχική αντίδραση στις υποψηφιότητές τους.
Σενάρια περι νοθείας
Ο Μπολσονάρου χρησιμοποίησε όπως και ο Τραμπ το «φάντασμα» της νοθείας, λέγοντας ότι θα μπορούσε να του στερήσει τη νίκη στις εκλογές. Μια εβδομάδα πριν από την ψηφοφορία, είπε σε τηλεοπτικό σταθμό ότι δεν θα δεχόταν κανένα άλλο αποτέλεσμα πέραν της νίκης, εξηγώντας ότι το μέγεθος της υποστήριξης που είχε δει στις συγκεντρώσεις του δρόμου καθιστούσε βέβαιη την επικράτησή του. Λίγες μέρες αργότερα, απέσυρε τις δηλώσεις αυτές, λέγοντας ότι θα αποδεχόταν το αποτέλεσμα των εκλογών, αλλά ότι δεν θα καλούσε τον αντίπαλό του να παραδεχθεί την ήττα του. Σας θυμίζει κάτι; Ακριβώς την ίδια οδό είχε χρησιμοποιήσει και ο Τραμπ. «Ο Μπολσονάρου λέει ουσιαστικά: Το μόνο δίκαιο αποτέλεσμα θα είναι η νίκη μου. Οτιδήποτε άλλο είναι νοθεία» εξηγεί ο συγγραφέας Τζέισον Στάνλει.
Η χρήση «ενδιάμεσων»
Όπως ο Τραμπ αξιοποίησε στην εκστρατεία του τον Ντόναλντ Τραμπ Τζούνιορ, έτσι και ο Μπολσονάρου χρησιμοποίησε σε πολλές περιπτώσεις του τρεις γιους του για να «ρίχνουν» στο τραπέζι ιδέες, να διαψεύδουν κρίσιμες αναφορές στον Τύπο και να διατυπώνουν ακραίους ισχυρισμούς. Για παράδειγμα, την Κυριακή, ενώ οι Βραζιλιάνοι πήγαιναν στις κάλπες, ο Φλάβιο Μπολσονάρου, ανέβασε ένα βίντεο στο twitter που υποτίθεται ότι έδειχνε μια παραβιασμένβη πειραγμένη κάλπη. Μέσα σε λίγες ώρες, είχε επιβεβαιωθεί ότι το βίντεο ήταν ψεύτικο. Μέχρι τότε ωστόσο το είχαν δει εκατομμύρια άνθρωποι. «Είναι μια τεχνική που σου επιτρέπει να έχεις ανθρώπους να μιλούν εκ μέρους σου, αλλά όχι επίσημα. Τόσο ο Τραμπ όσο και ο Μπολσονάρου μπορούν μετά να πουν "δεν το είπα εγώ αυτό"» εξηγεί ο Μ. Τέιλορ.