«Η Γερμανία βοηθάει την Ευρώπη να προσαρμοστεί. Δεν πρέπει να τους επικρίνουμε επειδή είναι οι καλύτεροι». Τάδε έφη Μπερνάρ Κουσνέρ, ο άνθρωπος-θεσμός, συνδαιτυμόνας του Σαρτρ και της Κοντολίζα Ράις, ιδρυτής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα και των Γιατρών του Κόσμου αλλά και θιασώτης στρατιωτικών επεμβάσεων κατά αυταρχικών καθεστώτων, υπουργός Υγείας των Σοσιαλιστών αλλά και υπουργός Εξωτερικών του Σαρκοζί.
Ο κ. Κουσνέρ, πρώην κομμουνιστής και ριζοσπάστης τον Μάη του ’68 που με τα χρόνια εξελίχθηκε σε φανατικό φιλοευρωπαίο, χαρακτηρίζει «σπουδαίο» και «δύσκολο» το έργο της βαθύτερης ευρωπαϊκής ενοποίησης, το οποίο ταυτίζει με την προσαρμογή της Ευρώπης στην παγκοσμιοποίηση. «Οι πολιτικοί των κρατών-μελών για πολλά χρόνια έριχναν το βάρος της ευθύνης για τις δυσάρεστες αλλαγές στην Ευρώπη», αποφαίνεται υποτιμητικά ο αεικίνητος Γάλλος, με πάθος και πυγμή που δεν προδίδουν τα 74 χρόνια του.
Στο επίκεντρο της κριτικής του βρίσκονται κυρίως οι πολιτικές ελίτ κεντροαριστερών αποχρώσεων των νότιων χωρών. Φέρνει ως χαρακτηριστικό παράδειγμα τη χώρα του: «Δεν είδαμε ότι η παγκοσμιοποίηση μάς έπληττε. Νομίζαμε ότι είμαστε το κέντρο του κόσμου». Θυμάται συγκεκριμένα τη μεταρρύθμιση του 35ώρου που ψήφισε η σοσιαλιστική κυβέρνηση Ζοσπέν, της οποίας ήταν υπουργός Υγείας. «Ημουν ενάντιος σε αυτή τη μεταρρύθμιση. Είχα γράψει άρθρο στη Le Monde. Αν οι γιατροί δουλεύουν μόνο 35 ώρες, ρωτούσα, θα ζητάμε και από τους ασθενείς να υποφέρουν μόνο 35 ώρες;» Ωστόσο, χαρακτηρίζει «θετική έκπληξη» την πρόσφατη μεταστροφή του Φρανσουά Ολάντ. «Είπε δημοσίως ότι είναι σοσιαλδημοκράτης. Μέχρι πρότινος, εθεωρείτο προσβολή».
Ως υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης Φιγιόν (2007-2010), ο κ. Κουσνέρ είχε ασχοληθεί ενεργά με το ζήτημα του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν. Πώς βλέπει τις πρόσφατες εξελίξεις; «Η συμφωνία που έχει ήδη επιτευχθεί αποτελεί ένα άνοιγμα», απαντάει. «Αν αυτό το άνοιγμα αποδειχθεί επιτυχές, θα πρόκειται για πολύ μεγάλη αλλαγή για την ευρύτερη περιοχή. Σηματοδοτεί πως η Δύση δεν θεωρεί πλέον ότι μπορεί να συνομιλήσει μόνο με τους σουνίτες, ότι είναι οι μόνοι εκπρόσωποι του μουσουλμανικού κόσμου. Ο κοινός εχθρός σουνιτών και σιιτών πλέον είναι η Αλ Κάιντα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη Συρία, η σιιτική Χεζμπολάχ, την οποία θεωρούμε τρομοκρατική οργάνωση, πολεμάει τους τρομοκράτες της Αλ Κάιντα».
Αρα ήταν κατά μιας επέμβασης στη Συρία – ο άνθρωπος που έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος της ζωής του στην καθιέρωση του δόγματος των «ανθρωπιστικών» στρατιωτικών επεμβάσεων; «Ημουν υπέρ μιας επέμβασης νωρίς, όταν ο Ασαντ άρχισε να βομβαρδίζει τον πληθυσμό. Μετά ήταν πολύ αργά».
Το θέμα της Υγείας και του ανθρώπινου πόνου ήταν πάντα κορυφαία προτεραιότητα για τον κ. Κουσνέρ. Τον ρωτάμε, με αφορμή την εξάλειψη της πολιομυελίτιδας στην Ινδία και τις μεγάλες φιλοδοξίες στη μάχη κατά ασθενειών σαν την ελονοσία και το AIDS, αν θεωρεί ότι η συμβολή καινοτόμων ιδιωτικών οργανώσεων, όπως το Ιδρυμα Γκέιτς και το Clinton Global Initiative, οδηγεί σε καταλυτικές εξελίξεις στην παγκόσμια Υγεία.
«Τα μεγάλα ιδιωτικά ιδρύματα είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά, βοηθούν στην καλύτερη στόχευση των πόρων», σημειώνει ο συνομιλητής μας. Ωστόσο, όπως παρατηρεί, οι προϋπολογισμοί εξωτερικής βοήθειας των ευρωπαϊκών χωρών συρρικνώνονται. Πέρα από την ιδιωτική φιλανθρωπία, τονίζει ότι χρειάζεται η συνδρομή της πολιτικής: «Δεν αρκεί να είμαστε ανθρωπιστές. Η ανθρωπιστική παρέμβαση πάντα έρχεται πολύ αργά, αφού αρχίσει να πεθαίνει ο κόσμος».