Εχει μια πόλη βιογραφία, όπως μια προσωπικότητα, ας πούμε; Αν πρόκειται για μια πόλη με τόσο έντονη προσωπικότητα και ιστορία, όπως η Ιερουσαλήμ, ασφαλώς και έχει βιογραφία. Και όχι μόνο προφορική, αλλά και έντυπη. Οπως αυτή που έγραψε ο Σάιμον Σίμπαγκ Μοντεφιόρε με τίτλο «Ιερουσαλήμ – Η βιογραφία» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ωκεανίδα σε μετάφραση Ρένας Χατχούτ και επιμέλεια Στέλλας Βρεττού.
Αυτές τις μέρες, στην 11η Διεθνή Εκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης τιμώμενη χώρα είναι το Ισραήλ, οι συγγραφείς του, η δαιδαλώδης και περίπλοκη ιστορία αυτού του τόπου. Ολους αυτούς τους δαιδάλους καταγράφει στο βιβλίο του ο Μοντεφιόρε, μια διαφορετική ιστορική αφήγηση, όπου πρωταγωνίστρια κάθε φορά είναι η πόλη, και ό,τι άφησαν επάνω της οι διάφορες φάσεις της ιστορίας της. Είναι η πόλη που παραδόθηκε κάποιες φορές σε «αφόρητη ακαθαρσία», έγινε «πορνείο» και αίθουσα βασανιστηρίων, υμνήθηκε από τους ποιητές και πάντα παρέμενε ιερή, κι ας πέρασαν πολλοί αιώνες για να ξαναβρεί το αρχικό της κλέος. Και κατά τον Μοντεφιόρε, «η Ιερουσαλήμ εθεωρείτο κάποτε κέντρο του κόσμου και σήμερα αυτό ισχύει περισσότερο από κάθε άλλη φορά: η πόλη είναι το επίκεντρο της σύγκρουσης ανάμεσα στις αβρααμικές θρησκείες, το ιερό για τον όλο και πιο δημοφιλή χριστιανικό, εβραϊκό και ισλαμικό φονταμενταλισμό, το στρατηγικό πεδίο μάχης συγκρουόμενων πολιτισμών, η πρώτη γραμμή στην αντιπαράθεση ανάμεσα στον αθεϊσμό και στην πίστη, το σημείο που ασκεί μια κοσμική γοητεία, το αντικείμενο των επιπόλαιων συνωμοσιολογιών και διαδικτυακών μύθων (…). Η Ιερουσαλήμ είναι ο οίκος του μοναδικού Θεού, η πρωτεύουσα δύο λαών, ο ναός τριών θρησκειών και η μόνη πόλη που υπάρχει δύο φορές – στον ουρανό και στη γη», λέει ο Μοντεφιόρε και ακριβώς εδώ προσθέτει: «H ασύγκριτη χάρη της γήινης ύπαρξής της δεν μπορεί να ανταγωνιστεί τη δόξα της ουράνιας». Οσοι την έχουν επισκεφθεί μπορούν να συμφωνήσουν αβίαστα.
Είναι η πόλη που όλοι ήθελαν να είναι δικό τους κομμάτι και κομμάτι της ιστορίας και της πίστης τους, και γι’ αυτό «όλοι είχαν το δικαίωμα να επιβάλουν τη δική τους “Ιερουσαλήμ” στην Ιερουσαλήμ – και, διά πυρός και σιδήρου, συχνά αυτό έκαναν». Αυτή τη βιογραφία περιγράφει ο Μοντεφιόρε. Και παρά τις πολλές και συχνά απότομες αλλαγές της πόλης, ο Μοντεφιόρε θέλει να δείξει την Ιερουσαλήμ σαν «μια πόλη συνέχειας και συνύπαρξης, μια υβριδική μητρόπολη…». Ενα βιβλίο απρόσμενο, που θα λύσει πολλές απορίες στους αναγνώστες για όσα συνέβησαν και συμβαίνουν στην Ιερουσαλήμ.