Η μεγάλη απειλή της ύφεσης, η επιτακτική ανάγκη νέων φορολογικών εσόδων οδήγησαν πολλές κυβερνήσεις να συντονίσουν τις προσπάθειές τους κατά της φοροδιαφυγής. Με την απλή και γνωστή συνταγή «ακολουθήστε το χρήμα», περισσότερες από 80 κυβερνήσεις συμφώνησαν να ανταλλάσσουν φορολογικές και τραπεζικές πληροφορίες ώστε να εντοπίζουν τη μεγάλη φοροδιαφυγή που κρύβεται σε φορολογικούς παράδεισους. Η διεθνής οικονομία μπήκε σε νέα εποχή στην οποία δεν υπάρχει αυτό που ξέραμε ως τραπεζικό απόρρητο. Οι πραγματικές επιπτώσεις δεν είναι ακόμα σαφείς. Σε πρώτη ανάγνωση θα σταματήσει η φοροδιαφυγή αλλά αυτό είναι πολύ καλό για να είναι πραγματικό. Ενδεχομένως θα υπάρχουν κι άλλες επιπτώσεις όπως η ανάπτυξη τραπεζικών κέντρων μακριά από τις ανεπτυγμένες αγορές, αποδυνάμωση των καθιερωμένων τραπεζών, επενδύσεις σε απίθανες χώρες επειδή διατηρούν το απόρρητο.
Μετά τη σχετική συμφωνία των υπουργών Οικονομίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης που συμφώνησαν στην ανταλλαγή πληροφοριών πριν από τρεις εβδομάδες, η ειδική σύνοδος του ΟΟΣΑ επικύρωσε πανηγυρικά το νέο καθεστώς. Με βάση τη συμφωνία, 51 χώρες δεσμεύονται να ξεκινήσουν την ανταλλαγή πληροφοριών από τον Σεπτέμβριο του 2017, αφού καθορίσουν η κάθε μία ποια εθνική αρχή θα έχει την αρμοδιότητα να συλλέγει και να μεταβιβάζει τις τραπεζικές πληροφορίες των αλλοδαπών στις άλλες χώρες. Ο στόχος είναι η φορολογική αρχή κάθε χώρας να γνωρίζει τα περιουσιακά στοιχεία που διαθέτουν στο εξωτερικό οι φορολογούμενοι πολίτες της. Μεταξύ των χωρών αυτών είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αλλά και πριγκιπάτα που τηρούσαν απαρεγκλίτως το τραπεζικό απόρρητο, όπως το Λιχτενστάιν και φορολογικοί παράδεισοι όπως τα Νησιά Κέιμαν και οι βρετανικές Παρθένοι Νήσοι. Επιπλέον 30 χώρες δεσμεύτηκαν ότι θα είναι έτοιμες μέχρι το 2018. Μεταξύ αυτών είναι η Αυστρία, η Ελβετία και άλλα σημαντικά χρηματοοικονομικά κέντρα όπως οι Μπαχάμες και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Είναι το τέλος της φοροδιαφυγής; Μάλλον όχι, επειδή υπάρχουν ακόμα χώρες όπως η Σιγκαπούρη και ο Παναμάς που δεν φαίνονται διατεθειμένες να ακολουθήσουν τη γενική συμφωνία. Σίγουρα όμως η φοροδιαφυγή από τους κοντινούς φορολογικούς παραδείσους περιορίζεται. Αλλωστε πρόσφατα η Ιρλανδία αναγκάστηκε να καταργήσει ευνοϊκές διατάξεις με βάση τις οποίες πολυεθνικές πλήρωναν ελάχιστο φόρο, μέσω εταιρειών που δεν βρίσκονταν στη δικαιοδοσία κάποιας φορολογικής αρχής. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ειδικά η πολιτεία της Νέας Υόρκης και τα τοπικά δικαστήρια έχουν επιδοθεί στο δικαστικό κυνήγι, ευρωπαϊκών συνήθως, εταιρειών που αναγκάζονται να συμβιβαστούν καταβάλλοντας μεγάλες αποζημιώσεις, ώστε να μη διωχθούν οι διοικήσεις τους για φοροδιαφυγή. Οπως ήταν αναμενόμενο, οι διοικήσεις προτιμούν να δώσουν χρήματα των μετόχων στις δικαστικές αρχές παρά να αναλάβουν μια αβέβαιη μάχη έχοντας δικαστικές εκκρεμότητες προσωπικά οι ίδιοι…
Η νέα εποχή, χωρίς τραπεζικό απόρρητο, δεν είναι απλά μια άγνωστη περιοχή για τη διεθνή οικονομική δραστηριότητα. Συμβολίζει και την ενίσχυση των διακρατικών σχέσεων στον έλεγχο της οικονομικής δραστηριότητας, που ταιριάζει με τη γενική τάση ενίσχυσης της κρατικής εξουσίας παντού. Παράλληλα ανοίγει ο δρόμος για τον φορολογικό ανταγωνισμό κρατών που θα προσφέρουν ως κίνητρο όχι μόνον χαμηλό συντελεστή αλλά και υπηκοότητα.