Τις προηγούμενες εβδομάδες (από 1 έως 31 Οκτωβρίου με την παράταση που δόθηκε), μαζί με τις καταστάσεις προσωπικού, εργοδότες ανά την Ελλάδα υπέβαλαν στο πληροφοριακό σύστημα «Εργάνη», σε προαιρετική βάση σε αυτό το αρχικό στάδιο, ερωτηματολόγια που τους παρείχε το υπουργείο Εργασίας σχετικά με την αγορά εργασίας στον τομέα τους – να ορίσουν τις ανάγκες ανά ειδικότητα του κλάδου στον οποίο δραστηριοποιούνται, τις δικές τους προθέσεις νέων προσλήψεων σε βάθος 12 μηνών και τον βαθμό στον οποίο το προσωπικό τους έχει ανάγκη κατάρτισης. Πρόκειται για το πρώτο βήμα ενεργοποίησης του μηχανισμού διάγνωσης των αναγκών της αγοράς εργασίας, τον οποίο ο υπουργός Εργασίας Γ. Βρούτσης χαρακτήρισε «κρίσιμο εργαλείο» στη μάχη κατά της ανεργίας.
Γνώστες του ζητήματος ανάμεσα στους κοινωνικούς εταίρους, πάντως, υπογραμμίζουν ότι είναι πολύ νωρίς να μιλάμε για «μηχανισμό». «Τα ερωτήματα είναι λίγα και επιφανειακά» εξηγεί στην «Κ» ο Χρήστος Γούλας, διευθυντής του ΚΑΝΕΠ/ΓΣΕΕ, ενώ για «ελλιπή μεθοδολογία» μιλούν και πηγές του ΣΕΒ. Επιπλέον, όπως σημειώνει ο κ. Γούλας, «τα ερωτήματα τα απαντά συνήθως ο λογιστής της επιχείρησης, όχι κάποιος με εξειδίκευση σε θέματα προσωπικού». Αυτό εν μέρει οφείλεται στον τεράστιο –δυσανάλογα μεγάλο για ευρωπαϊκή χώρα– αριθμό μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων, χωρίς υπεύθυνους προσωπικού. Πηγές της αγοράς σημειώνουν ότι αυτός είναι ένας από τους λόγους που το αρχικό ερωτηματολόγιο περιορίστηκε σε πολύ βασικά ερωτήματα. «Οι πολύ μικρές επιχειρήσεις δεν έχουν εξοικειωθεί με τη λογική τέτοιου είδους σχεδιασμού», εξηγούν.
Πηγές του ΣΕΒ πάντως αναφέρουν ότι το υπουργείο, υπό ευρωπαϊκή πίεση, πλέον προσανατολίζεται σε πιο επιστημονικά άρτια προσέγγιση, με την εμπλοκή κοινωνικών εταίρων. Τα πρώτα πιλοτικά μέτρα αναμένονται το α΄ εξάμηνο του 2015. Οπως σημειώνει ο κ. Γούλας, «από το Α΄ ΚΠΣ προσπαθούμε να φτιάξουμε τον περιβόητο μηχανισμό διάγνωσης. Είναι ούτως ή άλλως δύσκολο, αλλά φταίει και ότι τόσα χρόνια καμία κυβέρνηση δεν έκανε στρατηγικό σχέδιο για την παραγωγή της χώρας».
Το κενό καλύφθηκε τελικά σε κάποιον βαθμό από τον ίδιο τον ΣΕΒ, που τον Ιούλιο του 2013 παρουσίασε τον δικό του «Μηχανισμό Διάγνωσης των Αναγκών των Επιχειρήσεων σε Επαγγέλματα και Δεξιότητες». Ο μηχανισμός του ΣΕΒ έχει εστιάσει σε οκτώ κλάδους προτεραιότητας: τα τρόφιμα, τις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, την ενέργεια, τα δομικά προϊόντα, την εφοδιαστική αλυσίδα, το περιβάλλον, το μέταλλο και τις υπηρεσίες υγείας. Οι ερευνητές του μηχανισμού, σε συνεργασία με στελέχη επιχειρήσεων, έχουν εντοπίσει 87 επαγγέλματα που «συνδέονται με την ανταγωνιστική εξέλιξη» των οκτώ τομέων, «με χρονικό ορίζοντα το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας».
Η σύσταση ενός αξιόπιστου μηχανισμού διάγνωσης των αναγκών της αγοράς εργασίας αποτελεί μνημονιακή δέσμευση της χώρας. Σύμφωνα με το CEDEFOP (το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης), το ποσοστό των νέων 15-24 ετών που βρίσκονται εκτός εκπαίδευσης, κατάρτισης και εργασίας (NEETs) αυξάνεται συνεχώς από το 2008-12 και είναι σταθερά από τα υψηλότερα στην Ε.Ε. Η συμμετοχή των Ελλήνων εργαζομένων σε προγράμματα διά βίου μάθησης (στοιχεία του 2011) ήταν μόλις 2,4%, έναντι ευρωπαϊκού μέσου όρου 8,9%.