Στη «σκιά» της διαπραγμάτευσης κυβέρνησης – τρόικας και της αβεβαιότητας για την έκβαση της αξιολόγησης και την επόμενη ημέρα, οι τράπεζες θέτουν τις προτεραιότητες, για τη μετά stress test εποχή και τη διαφαινόμενη επιστροφή σε αναπτυξιακή πορεία έπειτα από έξι χρόνια βαθιάς ύφεσης.
Η διοχέτευση πόρων τουλάχιστον 10 δισ. ευρώ στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, η αποτελεσματική αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και η επιστροφή σε κερδοφορία αποτελούν τους τρεις μεγάλους στόχους των τραπεζών για το επόμενο διάστημα, υπό την προϋπόθεση, βέβαια, ότι θα συνεχιστεί η ομαλή πορεία της χώρας. Οπως υπογραμμίζουν στελέχη τραπεζών, η επιστροφή στην ανάπτυξη, οι θετικές οικονομικές προοπτικές και η πιστοποίηση της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών μετά το stress test της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) διαμορφώνουν τις προϋποθέσεις για την πλήρη εξομάλυνση των συνθηκών στο τραπεζικό σύστημα. Ετσι οι τράπεζες μπορούν, ύστερα από πολύ καιρό, να επικεντρωθούν στις καθαρά τραπεζικές εργασίες: τη χρηματοδότηση της οικονομίας και τη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων. Επίσης, η βελτίωση της οικονομίας, σε συνδυασμό με τη ριζική αναδιάρθρωση που πραγματοποίησαν τα προηγούμενα χρόνια οι τράπεζες, βάζουν τις βάσεις για την επιστροφή του κλάδου σε κερδοφορία.
1. Χρηματοδότηση οικονομίας. Νέα δάνεια ύψους περίπου 10 δισ. ευρώ σχεδιάζουν να διοχετεύσουν το 2015 οι τράπεζες, ποσό υπερδιπλάσιο σε σχέση με τη φετινή χρονιά, σε μια προσπάθεια να ενισχύσουν τη μεγάλη επανεκκίνηση της οικονομίας. Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών, από τα 10 δισ. ευρώ που θα διοχετευθούν στην οικονομία, περίπου τα μισά, δηλαδή 5 δισ. ευρώ, θα προέλθουν από αποπληρωμές παλαιότερων δανείων, ενώ τα υπόλοιπα 5 δισ. ευρώ θα καλυφθούν από τη ρευστότητα των τραπεζών. Η σταδιακή αύξηση των δανειοδοτήσεων δεν σημαίνει ότι τα δάνεια είναι για όλους. Οπως τονίζουν οι τράπεζες, τα δάνεια θα χορηγηθούν με αυστηρά τραπεζικά κριτήρια μόνο σε αξιόχρεες επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Στόχος είναι η ενίσχυση υγιών επιχειρήσεων με ισχυρή παραγωγική βάση, εξαγωγικό προσανατολισμό, καθώς και η χρηματοδότηση επενδυτικών σχεδίων.
2. Μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων αποτελεί, σύμφωνα με επιτελικά στελέχη τραπεζών, προτεραιότητα και μία από τις αναγκαίες συνθήκες για την επανεκκίνηση της οικονομίας. Σήμερα τα «κόκκινα» δάνεια αποτελούν το 35% του συνόλου και ανέρχονται στα 75 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών, βρισκόμαστε πολύ κοντά στην κορύφωση του λόγου των μη εξυπηρετούμενων δανείων προς το σύνολο των δανείων. Οπως εκτιμούν, ο δείκτης των «κόκκινων» δανείων θα φτάσει στο ζενίθ το αργότερο έως το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2015 και σταδιακά θα ξεκινήσει η αποκλιμάκωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Από το 2016 οι τράπεζες εκτιμούν ότι ο λόγος των καθυστερήσεων προς το σύνολο των δανείων θα μειώνεται με ταχύτητα, καθώς εκτός του ότι θα περιοριστούν δραστικά τα νέα «κόκκινα» δάνεια, οι τράπεζες θα έχουν περάσει σε φάση πιστωτικής επέκτασης, που σημαίνει ότι τα υπόλοιπα των δανείων θα αυξάνονται. Οι τράπεζες εκτιμούν ότι η πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση για την αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων επαγγελματικών και μικρών επιχειρήσεων είναι θετική και μπορεί να έχει πολλαπλασιαστικά οφέλη στην οικονομία.
3. Κερδοφορία. Η επιστροφή στην κερδοφορία θα αποτελέσει ένα ακόμα ισχυρό μήνυμα ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας. Παράλληλα οι διοικήσεις των τραπεζών, μέσω της κερδοφορίας, θέλουν να ανταμείψουν τους μετόχους τους οι οποίοι συμμετείχαν στις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου τόσο στον πρώτο γύρο της ανακεφαλαιοποίησης όσο και στις αυξήσεις που πραγματοποιήθηκαν την περασμένη άνοιξη. Ηδη το 2014 οι περισσότερες τράπεζες παρουσίασαν κέρδη, ωστόσο το 2015 η κερδοφορία θα στηρίζεται σε ισχυρότερες βάσεις. Η μείωση του κόστους καταθέσεων, η βελτίωση των μακροοικονομικών συνθηκών, η σταθεροποίηση των καθυστερήσεων και τα μεγάλα οφέλη από τη ριζική αναδιάρθρωση που έχει πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια θα αποτυπωθούν στα αποτελέσματα του κλάδου.
Περισσότερη ρευστότητα από ΕΚΤ
Την κατευθυντήρια γραμμή που αναθεωρεί την κλίμακα περικοπών αποτίμησης («κούρεμα») που ισχύει για χρεόγραφα που εκδίδει ή εγγυάται πλήρως το ελληνικό Δημόσιο εξέδωσε η ΕΚΤ. Πρόκειται για χρεόγραφα που η ΕΚΤ κάνει δεκτά ως εγγυήσεις για την παροχή ρευστότητας στις ελληνικές τράπεζες. Οπως ανακοινώθηκε από την ΕΚΤ η αναθεώρηση του haircut των ελληνικών τίτλων αποφασίστηκε λόγω της συνολικής βελτίωσης των συνθηκών της αγοράς για τα ελληνικά χρεόγραφα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις τραπεζών η σχετική απόφαση θα επιτρέψει στις τράπεζες να αντλήσουν πρόσθετη ρευστότητα 10-12 δισ. ευρώ περίπου, χωρίς να χρειαστεί να καταθέσουν πρόσθετες εγγυήσεις στην ΕΚΤ. Το «κούρεμα» που υφίστανται οι ελληνικοί τίτλοι κυμαίνεται σήμερα από 40% έως και 60% ανάλογα με την ταξινόμηση και αναμένεται να μειωθεί έως και 30% περίπου.