Η κινητικότητα στην εγχώρια πολιτική επικαιρότητα που επηρεάζει άμεσα την οικονομία, προκαλεί αβεβαιότητα, που νομίζουμε ότι είναι εσωτερική υπόθεση. Κι όμως αυξάνεται εντυπωσιακά ο βαθμός αβεβαιότητας που επηρεάζει διεθνώς τις οικονομικές εξελίξεις. Ενα από τα πρόσφατα δείγματα είναι ότι η κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας επιβάλλει αρνητικό επιτόκιο 0,25% στους λογαριασμούς καταθέσεων όψεως, με στόχο το επιτόκιο τριών μηνών να οδηγηθεί σε αρνητικό έδαφος. Δηλαδή όσοι θέλουν να μεταφέρουν καταθέσεις ή επενδύσεις στην Ελβετία, αντί να εισπράττουν τόκο, πληρώνουν και κάτι για την ασφάλεια που αναζητούν. Προφανώς, η Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας προσπαθεί να διατηρήσει σχετικά χαμηλά την ισοτιμία του φράγκου, αποφεύγοντας την ανατίμησή του έναντι άλλων νομισμάτων. Είναι μια ασφαλής ένδειξη ότι αυξήθηκαν τα κεφάλαια που αναζητούν ασφάλεια, αντί της υψηλής απόδοσης…
Η αβεβαιότητα είναι μια «φυσική» κατάσταση που συναντάται συχνά και στην οικονομία, αλλά συνήθως δεν είναι ορατή. Πάντα, όμως, υπάρχουν εξελίξεις που δεν εξηγούνται απόλυτα και εύκολα, ενώ εκδηλώνεται αδυναμία να μετρηθούν με ακρίβεια η κατεύθυνση, η ταχύτητα, η ορμή των εξελίξεων. Η αβεβαιότητα είναι ορατή μόνον με μεγεθυντικό φακό που προσεγγίζει τον μικρόκοσμο, τις μεμονωμένες περιπτώσεις.
Πριν από λίγους μήνες η διοίκηση Πούτιν στη Ρωσία έκανε ηγεμονικές διακηρύξεις για την προστασία των εθνικών μειονοτήτων που ζουν εκτός Ρωσίας και «μιλούν ρωσικά ή αισθάνονται Ρώσοι». Ακολούθησε η προσάρτηση της Κριμαίας και η εξέγερση στην Ανατολική Ουκρανία αλλά και ένταση με χώρες της Βαλτικής, όπου επίσης ζουν μειονότητες που κινδυνεύουν υποτίθεται από την «άνοδο του φασισμού».
Τα μέτρα που ήρθαν ως απάντηση της Δύσης, έκλεισαν την πρόσβαση της Ρωσίας στη διεθνή αγορά ενώ η πτώση τιμής του πετρελαίου έριξε την ισχυρή έως πρόσφατα ρωσική οικονομία σε δεινή κρίση. Το προφανές συμπέρασμα είναι ότι καμία χώρα ακόμα και η πλέον ισχυρή δεν μπορεί να είναι αδιάφορη για την πρόσβαση στις αγορές. Αυτές είναι ισχυρότερες…
Η αβεβαιότητα που προκαλεί ο Ρώσος καταναλωτής που σπεύδει να αγοράσει εισαγόμενα προϊόντα επειδή θα ακριβύνουν μετά τη ραγδαία υποτίμηση του νομίσματός του, δεν περιορίζεται εύκολα. Ούτε η αβεβαιότητα που προκαλούν τα συνταξιοδοτικά Ταμεία που μεταφέρουν κεφάλαια ώστε να προφυλαχθούν από τις ζημίες που φέρνουν οι αρνητικές εξελίξεις.
Η κατάσταση αυτή έχει πολιτικές επιπτώσεις σε όλες σχεδόν τις χώρες στην Ευρώπη. Σχεδόν παντού ενισχύονται κόμματα που είναι λιγότερο φιλοευρωπαϊκά ενώ υπάρχουν μεγάλα ανοικτά θέματα όπως η επικείμενη διαπραγμάτευση της Ευρωπαϊκής Ενωσης με το Λονδίνο και το ενδεχόμενο δημοψήφισμα μετά τις επόμενες βουλευτικές εκλογές στη Μ. Βρετανία.
Στη συγκυρία αυτή, πάνω από το υπόβαθρο των οικονομικών εξελίξεων «τρέχουν» πολιτικές εξελίξεις που διαμορφώνουν μια νέα κατάσταση. Το ουσιαστικό ζήτημα είναι ότι η νέα κατάσταση, δεν μπορεί να προδιαγραφεί με ακρίβεια και σπάνια είναι αυτή που καταρχήν φαίνεται προφανής.
Η χρονιά φεύγει σε περιβάλλον ισχυρών αναταράξεων προετοιμάζοντας ανάλογα το 2015. Ειδικά στην ελληνική πραγματικότητα η αβεβαιότητα έχει μακρά παράδοση και ενδεχομένως να ισχύει η φράση που αποδίδεται στον Ρωμαίο φιλόσοφο και πολιτικό, Σενέκα: Οτιδήποτε μεσολαβεί μεταξύ λίκνου και μνήματος είναι αβέβαιο.