Οι φοιτητές της Νομικής Αθηνών με έκπληξη διαπίστωσαν ότι οι κοινόχρηστοι χώροι της σχολής τους αίφνης, τον Δεκέμβριο που μας πέρασε, έλαμπαν από καθαριότητα. Αφανής ήρωας του εντυπωσιακού αποτελέσματος ήταν το επιτελείο του «Σάρωθρον», μιας επιχείρησης κοινωνικής ένταξης. «Δραστηριοποιηθήκαμε τον Μάιο του 2014 με τη σύσταση της Κοιν.Σ.Επ.», εξηγεί στην «Κ» ο 37χρονος Παναγιώτης Τόρης, ένας εκ των πέντε «συνεταίρων», που, απουσία κεφαλαίου, έβαλαν από 200 ευρώ μέρισμα για την έναρξη λειτουργίας του συνεργείου καθαρισμού και την ενοικίαση χώρου. Η εν λόγω κοινωνική επιχείρηση «γεννήθηκε» στους κόλπους της Αναπτυξιακής Σύμπραξης «Επιχειρείν», μιας καινοτόμου συνεργασίας μεταξύ των θεραπευτικών φορέων, ΚΕΘΕΑ, 18ΑΝΩ και ΟΚΑΝΑ, από τη μία, και των κοινωνικών φορέων, ΕΣΕΕ, ΓΣΒΕΕ, ΓΣΕΕ, από την άλλη. Στόχος του προγράμματος ήταν η επαγγελματική αποκατάσταση 150 απεξαρτημένων ατόμων είτε μέσω της ίδρυσης ατομικών ή κοινωνικών επιχειρήσεων είτε μέσω της προώθησής τους σε θέση εξαρτημένης εργασίας.
«Αρχικά, παρακολουθώντας σεμινάρια μαγειρικής, φλέρταρα με τη γαστρονομία», διηγείται ο Παναγιώτης, «έπειτα στο τραπέζι ρίξαμε άλλες ιδέες, όπως η κατασκευή επίπλων από επαναχρησιμοποίηση παλαιών, αλλά και αγροτικές καλλιέργειες, μια επιθυμία που δεν μπόρεσα να υλοποιήσω, καθώς στάθηκε αδύνατον να εξασφαλίσω γη». Εχοντας, όμως, πρότερη εμπειρία στον καθαρισμό και διαπιστώνοντας ότι πολλά υπάρχοντα συνεργεία προσφέρουν ακριβές –δεδομένης της οικονομικής συγκυρίας– υπηρεσίες, σκέφθηκε ότι ένα νέο συνεργείο καθαρισμού, που θα συνδύαζε υψηλής ποιότητας υπηρεσίες και προσιτές τιμές, θα μπορούσε να είναι μια βιώσιμη επιχείρηση. Το ευφάνταστο λογότυπο «σχεδίασαν μέλη της ομάδας γραφιστικής του ΚΕΘΕΑ», ενώ για την επιλογή του ονόματος έγινε «μάχη», «αλλά επιλέξαμε το “σάρωθρον”, επειδή είναι ελληνική λέξη, αν και η σημασία της είναι άγνωστη σε πολλούς».
Σήμερα, πέρα από τους πέντε συνεταίρους, τέσσερις εκ των οποίων είναι άνδρες (!), εργάζονται άλλα επτά άτομα. «Εχουμε τρεις σταθερές συνεργασίες: καθαρίζουμε μία πολυκατοικία στο Γαλάτσι, μία στην Αργυρούπολη και τα γραφεία του ραδιοσταθμού “Κόκκινο”». Ωστόσο, σποραδικά έχουν αναλάβει και άλλα projects, όπως τον καθαρισμό της Νομικής. «Αν προκηρυχθεί διαγωνισμός για τον καθαρισμό της Νομικής, θα κάνουμε αίτηση τώρα που έχουμε εκπαιδευθεί», απαντάει ο Παναγιώτης. «Τον Δεκέμβριο επρόκειτο για ανάθεση έργου». Ο δρόμος που έχουν μπροστά τους είναι ανηφορικός, «αλλά δεν σκοπεύουμε να το βάλουμε κάτω».
Με αντίστοιχο πείσμα και παρά τα πολλαπλά εμπόδια –απουσία χρηματοδότησης– η Κοιν.Σ.Επ. «Συνδετήρες» ετοιμάζεται να λειτουργήσει το επόμενο διάστημα στον Χολαργό. «Θα είναι ένας μικρός πολυχώρος», εξηγεί ο κ. Νίκος Διβάρης, «στο ισόγειο θα λειτουργεί βιολογικό καφέ και μεζεδοπωλείο, ενώ στον α΄ όροφο θα πραγματοποιούνται δράσεις κοινωνικοποίησης για κάθε ηλικία και γούστο». Οπως περιγράφει, καθώς μας ξεναγεί στο υπό ανακαίνιση κατάστημα χωρητικότητας 160 ατόμων, «θα προσφέρονται δωρεάν εργαστήρια κεραμεικής, ζωγραφικής, φωτογραφίας, πλεξίματος, σαπωνοποιίας, δραστηριότητες για παιδιά, όπως κουκλοθέατρο και ανάγνωση παραμυθιών». Στην ουσία, «θα είναι μια μικρογραφία δράσεων που γνώρισα μέσα από το πρόγραμμα επανένταξης στο 18ΑΝΩ, που θεωρώ ότι μπορούν να βοηθήσουν πολλούς συνανθρώπους μου, οι οποίοι, ειδικά λόγω κρίσης, βρίσκονται σε αδιέξοδο».
Ο ίδιος παρακολούθησε το πρόγραμμα απεξάρτησης από το 2001-2003, «στη συνέχεια δούλεψα ως υπάλληλος, πήρα άδεια πωλητή στη λαϊκή, έγινα κατασκευαστής σκηνικών θεάτρου». Οταν, όμως, ήρθε η κρίση, έμεινε άνεργος και αναζήτησε εκ νέου στήριξη στο 18ΑΝΩ, «γιατί φοβήθηκα μήπως υποτροπιάσω». Εκεί παρακολούθησε και πλήθος σεμιναρίων, σχετικών κυρίως με την αγροτική ανάπτυξη και τη βιοκαλλιέργεια. «Σκεφτόμουν να φύγω στην επαρχία και να γίνω αγρότης, αλλά δεν έβρισκα γη».
«Κρίκος» και «Συνδετήρες»
Κάπως έτσι ο 44χρονος βρέθηκε στην παιδική του γειτονιά να στοκάρει και να βάφει ένα άδειο μαγαζί. «Η ομάδα μας είναι μεικτή, είμαστε αποθεραπευμένοι αλλά και άνεργοι». Γι’ αυτό ονόμασαν «Συνδετήρες» το εγχείρημα, καθώς σκοπεύουν να φέρνουν σε επικοινωνία ανθρώπους διαφορετικής προέλευσης. «Θα συνεργαζόμαστε και με άλλες Κοιν.Σ.Επ., όπως ο “Κρίκος”, που έχει κάνει προσιτή την ψυχοθεραπεία σε ευάλωτες ομάδες».
«Επιστράτευση» συμβούλων
«Οταν τον Ιούνιο του 2013 ανακοινώσαμε την Αναπτυξιακή Σύμπραξη Επιχειρείν, ήμασταν πολύ διστακτικοί» θυμάται ο δρ Παναγιώτης Κουτρουβίδης, πρόεδρος του Δ.Σ. της σύμπραξης και Υπεύθυνος Εκπαίδευσης-Κατάρτισης Μελών ΚΕΘΕΑ, που είχε τον συντονιστικό ρόλο. Η ανάγκη, όμως, για στήριξη των αποθεραπευμένων στην ιδιαίτερα απαιτητική αγορά εργασίας ήταν επιτακτική. «Στην εν λόγω πληθυσμιακή ομάδα, που συνήθως έχει περιορισμένα τυπικά προσόντα και ακολουθείται επί μακρόν από το κοινωνικό στίγμα, η δυσκολία εξεύρεσης εργασίας ήταν ανέκαθεν μεγάλη» συμπληρώνει ο ίδιος. «Η μακροχρόνια ανεργία δύναται, άλλωστε, να λειτουργήσει ως παράγοντας υποτροπής» λέει ο κ. Φώτης Παναγιωτούνης από το ΚΕΘΕΑ, απ’ όπου κάθε χρόνο αποφοιτούν περί τα 300 άτομα.
Ετσι, «επιστρατεύθηκαν» σύμβουλοι εργασίας που για πάνω από έξι μήνες διερεύνησαν τις ήδη υπάρχουσες δεξιότητες των συμμετεχόντων, ενώ τους βοήθησαν να αντιληφθούν και τον τύπο εργασίας που τους ταιριάζει. Υποστήριξαν δε όσους επέλεξαν την επιχειρηματικότητα έως τη σύνταξη του business plan και τον εφοδιασμό του στοιχειώδους εξοπλισμού μέσω δωρεών. «Σήμερα 40 έχουν προσληφθεί ως υπάλληλοι σε εταιρείες, ενώ έχουν συσταθεί 20 ατομικές και 5 κοινωνικές επιχειρήσεις, που βρίσκονται σε διάφορα επίπεδα υλοποίησης». «Αγκάθι» παραμένει η συνεχής αναβολή της εκταμίευσης χρημάτων από ευρωπαϊκά κονδύλια, που έχουν δεσμευτεί από το υπουργείο Εργασίας και προορίζονται για την κοινωνική επιχειρηματικότητα.