Η Πρωταπριλιά παρήλθε και έξοχα ψεύδη πέρασαν για αλήθειες τιμώντας πληθωρικά το έθιμο. Το δικό μας «“κίνημα της γραβάτας” που διχάζει τον ΣΥΡΙΖΑ» από την kathimerini.gr, η λύση στα οικονομικά της Ελλάδας από την Commerzbank, το Βαρουφάκειο τέλος χρήσης του πυθαγόρειου θεωρήματος, το εστιατόριο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας «Η δύση του ευρώ» (Frankfurter Allgemeine Zeitung), η μπάλα ποδοσφαίρου της Puma για αριστεροπόδαρους παίκτες (Αρσεναλ), τα drones με κάμερα που κινηματογραφούσαν προσωπικές στιγμές μέσα από τα παράθυρα των κατοίκων του Παρισιού (Nouvel Observateur)… Ομως τα ψεύδη τα ενδεδυμένα με τον μανδύα της αλήθειας συνεχίζουν να σηματοδοτούν την καθημερινότητά μας.
«Η πολιτική είναι η τέχνη της ψευδολογίας», έλεγε ο Βολταίρος. Το έχουν παραδεχτεί πλήθος ηγέτες, που σε εξομολογητικές στιγμές παραδέχονται ότι είναι όφελος για τον λαό να μην ακούει όλη την αλήθεια. Το ψέμα έχει πολλές διαβαθμίσεις, από την υπερβολή ώς την ανακρίβεια, τη μισή αλήθεια, την παράλειψη, την αποσιώπηση. Παράδειγμα υπερβολής αποτελεί η δημοσιοποίηση στοιχείων σχετικά με τις ελληνικές δαπάνες για τις συντάξεις (αποτέλεσμα των ισχυρών πιέσεων από τους εταίρους για μειώσεις), οι οποίες «είναι οι υψηλότερες στην Ευρώπη αναλογικά με το ΑΕΠ (17,5%) όταν στη Γερμανία είναι 12,3% και στη Σλοβακία 9%». Το πραγματικό ελληνικό ποσοστό, αν και ομολογουμένως υψηλό, είναι 15% (27 δισ. ευρώ ετησίως – χορηγούνται 4,5 εκατ. κύριες και επικουρικές συντάξεις σε 2,65 εκατ. άτομα) και υψηλότερα από την Ελλάδα βρίσκονται Αυστρία (15,6%), Γαλλία (16,1%) και Ιταλία (16,8%).
Ψέμα θα μπορούσε να θεωρηθεί και η μισή απάντηση, η πανικόβλητη ασαφής τοποθέτηση, ώστε να συγκρατηθούν οι πίδακες της κοινής ανησυχίας. Οι διαβεβαιώσεις που τροφοδοτούνται μάλλον από την ελπίδα για ένα «θαύμα» παρά από τη διάθεση εξαπάτησης εαυτών και άλλων. «Δεν θα υπάρξει μείωση συντάξεων», «Θα υπάρξει συμφωνία μέσα στη Μ. Εβδομάδα», «Καταργείται ο ΕΝΦΙΑ» αλλά χωρίς τρύπα στον προϋπολογισμό, «Μέτρα ύψους 6,1 δισ. ευρώ, παροχές ύψους 1,1 δισ. ευρώ και πλεόνασμα 3,9%» (αυτό το τελευταίο επανήλθε στο 1,2-1,5%) κ.ο.κ.
Αλλά και τα αντιφατικά μηνύματα, οι δηλώσεις μια στο καρφί και μια στο πέταλο: «Είναι καιρός να σκεφτούμε την Ευρωζώνη χωρίς την Ελλάδα», αλλά και «το Grexit θα έχει ευρύτατες συνέπειες για την Ευρωζώνη» (αμφότερα από τη W.S. Journal).
Το πολιτικό ψεύδος δεν είναι ούτε απολυμαντικό ούτε γιατρικό. Χαλκεύει αυταπάτες που εξασθενούν την προσπάθεια να φτάσει κανείς στη ρίζα του κακού, αποδυναμώνει τα αντανακλαστικά του πολίτη.
Αλλά και ο πολίτης καταλήγει να ψεύδεται. Οταν ερωτάται εάν «εμπιστεύεται τους πολιτικούς», συνήθως απαντά «όχι». Μια απελευθερωτική αλήθεια. Ενα εξωραϊσμένο «πιστεύω» χωρίς πρακτικό αντίκρισμα. Διότι με την ψήφο του το ανατρέπει. Ομως έτσι είναι. Οι πολίτες υιοθετούν τα «διδάγματα» των ηγετών τους, που καθορίζουν με τα έργα τους τη στάθμη του δημόσιου βίου.