Με τις υπερβολές, τις φαιδρότητες, τους κομπασμούς, τους διαπληκτισμούς –και λόγω προεκλογικής πυρίτιδας–, δείχνουμε ξανά να οπισθοδρομούμε. Οι φυγές προς τα εμπρός, τα αποδεικτικά της προόδου μας, έχουν θαφτεί κάτω από την αποπροσανατολιστική χλαπαταγή των ημερών και τις οξυμένες αντιφάσεις μας. Διότι τον προοδευτισμό μας αντιπαλεύει άγρια τις ημέρες αυτές ο συρμός του συντηρητισμού ή, μάλλον, η πολιτική του εκμετάλλευση – σχεδόν όλα τα κόμματα έχουν μπολιάσει τις εκστρατείες τους με μια επιπλέον δόση «στέρεων παραδοσιακών αξιών». Και ξανατίθεται το ερώτημα, εάν σ’ αυτή τη χώρα, την τόσο κουρασμένη από πυροτεχνικές πλάνες, ουριοδρομούμε ή πελαγοδρομούμε.
Εντέλει, ποιοι είμαστε; Παρουσιαζόμαστε και εκσυγχρονιζόμενοι και βαλτωμένοι. Σίγουρα είμαστε πιο ψύχραιμοι, πιο προοδευμένοι, πιο αλληλέγγυοι μετά τη δεκαετή δοκιμασία, με μεγαλύτερα αποθέματα καλοσύνης. Αλλά και πατροπαράδοτα στυλωμένοι σε στερεότυπα και ζητήματα θρησκείας. Και πιο βίαιοι – ή έγινε περισσότερο ορατή η βία; Δεν είναι τόσο το χαστούκι και ο ξυλοδαρμός στη Βουλή, όσο τα γενικά κοινωνικά δεδομένα.
Πολλά μοιάζουν να συνετέλεσαν. Πανδημία, διαβρωμένο από την πολυκρίση κοινωνικό έδαφος, αμφισβήτηση της κυριαρχίας του άνδρα, μεταναστευτικό, διάχυτη επιθετικότητα, μετατροπή της βίας σε ψυχαγωγία, μικρή εμπιστοσύνη στους θεσμούς που αυξάνει την αίσθηση πως οι παρανομίες μένουν ατιμώρητες και εξαχρειώνει τους θύτες. Ολοι οι αριθμοί δείχνουν σε άνοδο. Μέσα στις πρώτες 21 ημέρες του Απριλίου –και μετά τη δολοφονία της Κυριακής Γρίβα έξω από το Α.Τ. Αγίων Αναργύρων– η αστυνομία διαχειρίστηκε 2.129 περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας (από 3.100 πέρυσι όλο τον χρόνο), καθημερινά συλλαμβάνει 22 ανηλίκους (από 18 το 2023), ενώ έφτασαν τις 158 οι επιθέσεις σε μετανάστες, πρόσφυγες, άτομα ΛΟΑΤΚΙ+ το 2023 από 74 το 2022.
Οι αριθμοί λένε συνήθως την αλήθεια. Βέβαια, αλήθεια είναι κι ότι τα μελανά σημεία μας είναι που περισσότερο μας εξάπτουν. Παρά ταύτα, δεν λειτουργούν ως κίνητρο για πολιτικές-πλήγματα στα στρεβλά κοινωνικά μοτίβα, απλώς επιβεβαιώνουν τον κακό εαυτό μας. Δεν μας αλλάζουν. Και όμως, μπορούμε να πιάσουμε την άκρη υγιών νημάτων: π.χ. κατεβάζοντας ρολά στους θεατρινισμούς και στις επιδεικτικές εντάσεις – που μετατρέπουν την αρρώστια σε θέαμα. Ο πολύς «θόρυβος» κουκουλώνει πληγές, αναστέλλοντας θεραπείες, τη συνοδοιπορία με τη ροή των καλών και χρήσιμων πραγμάτων.