Οταν ανέλαβε υπ. Οικονομικών ο Γιάνης Βαρουφάκης, οι σκέψεις ήταν ανάμεικτες. Οσοι είχαμε αίσθηση της διεθνούς πραγματικότητας, γνωρίζαμε πως όσα πρέσβευε δεν μπορούσαν να υλοποιηθούν. Οσο και αν θέλαμε το άμεσο «κούρεμα» του χρέους ή τον τερματισμό των επώδυνων μέτρων, ξέραμε ότι το αφήγημά του δεν θα έπειθε. Σίγουρα όχι τους εταίρους.
Ωστόσο, οι πρώτες τηλεοπτικές εμφανίσεις του στα εγκυρότερα μέσα ενημέρωσης του κόσμου (BBC, CCN) με έκαναν να ελπίζω. Ενας κοσμοπολίτης ακαδημαϊκός, με πολύ καλή χρήση της αγγλικής γλώσσας, πρόβαλλε θεωρητικά επιχειρήματα και όρθωνε το ανάστημά του σε προβεβλημένους παρουσιαστές και έγκυρους οικονομικούς σχολιαστές. Οντας και εγώ για δεκαετίες «οπαδός» του BBC –ως φοιτητής στην Αμερική και την Ευρώπη, αλλά και ως ανταποκριτής– σχεδόν ταυτιζόμουν με τον Ελληνα υπ. Οικονομικών όταν ξεκινούσε την απάντησή του στην επιθετική ερώτηση, με το αφοπλιστικό «όταν σπούδαζα στη Βρετανία, αλλά και για πολλά χρόνια στη διάρκεια της ακαδημαϊκής μου σταδιοδρομίας, βασιζόμουν στο BBC για την ενημέρωσή μου. Ομως, πρέπει να σας πω ότι το ρεπορτάζ που παρουσιάσατε για την Ελλάδα ήταν παραπλανητικό…». Εχοντας ευφυώς προσεγγίσει τον τηλεθεατή του BBC, οικοδομούσε τη βάση για να προβάλει επιχειρήματα και στόχους. Παρά το ενίοτε συγκρουσιακό κλίμα, διέθετε επικοινωνιακό χάρισμα το οποίο πολλοί εξ ημών ελπίζαμε πως θα αξιοποιούσε προς όφελος της Ελλάδας. Δυστυχώς, ακολούθησε η απότομη προσγείωση: Αλαζονεία, έλλειψη προετοιμασίας και ουσίας, απόλυτη δυσαρμονία με τους 18 ομολόγους του στο Eurogroup, αυτούς δηλαδή που έπρεπε να πείσει.
Δεν θα περιγράψω τον υπουργό Οικονομικών ως «κλόουν» ή «τζογαδόρο», αλλά είναι πλέον σαφές ότι τους τελευταίους μήνες προβάλλει περισσότερο τον εαυτό του και λιγότερο την Ελλάδα. Για να μην αναφερθώ σε αυτούς που λένε ότι το κάνει εις βάρος της Ελλάδας.
Από την άλλη, σημαντικός αξιωματούχος ενός εκ των θεσμών και πρωταγωνιστής του ελληνικού προγράμματος, τον περιέγραφε ως ευφυή άνθρωπο με τον οποίο μπορεί κανείς να κάνει εξαιρετικά ενδιαφέρουσες συζητήσεις περί οικονομικών θεωριών. Τελικά, εκεί νομίζω πως βρίσκεται το πρόβλημα. Ο Γιάνης Βαρουφάκης μπορεί να συμμετάσχει σε μια θεωρητική συζήτηση για την ευρωπαϊκή ή την παγκόσμια οικονομία, να έρθει σε αντιπαράθεση για τα οφέλη και τα κόστη της ποσοτικής χαλάρωσης ή της λιτότητας, να υπερασπισθεί τον Κέινς, να επικαλεσθεί τον Ρούσβελτ. Αλλά με τη χώρα στα πρόθυρα της χρεοκοπίας και τους 18 ομολόγους του να απαιτούν λεπτομερή στοιχεία και να αναμένουν δύσκολες αποφάσεις, είναι ο λάθος άνθρωπος, σε λάθος ρόλο, τη λάθος εποχή.
Δεν αμφισβητώ άλλες ικανότητές του. Ομως, όπως λέει και η διαφήμιση, «έκαστος στο είδος του και ο Λουμίδης στον καφέ». Και αν στην προκειμένη περίπτωση ο καφές είναι η διαπραγμάτευση με τους εταίρους, ο κ. Βαρουφάκης σίγουρα δεν είναι ο Λουμίδης.